Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
Rouw is een emotioneel proces dat voor iedereen anders verloopt. In de kinderopvangsector, waar het werk nauw verweven is met zorg en menselijk contact, is het van belang om de rouwproces van werknemers met respect en begrip te behandelen. De cao Kinderopvang bevat uitgebreide richtlijnen over het verlenen van rouwverlof. Deze richtlijnen bieden zowel werknemers als werkgevers duidelijkheid over de mogelijkheden om rouw met elkaar te verwerken en de werkomstandigheden tijdens een rouwperiode aan te passen.
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de regels rondom rouwverlof binnen de cao Kinderopvang, inclusief de mogelijkheid tot maatwerkafspraken, het verschil tussen betaald en onbetaald verlof, en de rol van communicatie tussen werknemer en werkgever.
Rouwverlof in de cao Kinderopvang: Algemene principes
De cao Kinderopvang stelt dat rouwverwerking een belangrijk onderdeel is van de zorg voor de mentale en fysieke gezondheid van werknemers. Het doel van rouwverlof is om werknemers de mogelijkheid te geven om met het verlies van een dierbare te rekenen, zonder daarbij te worden gediscrimineerd of onvoldoende ondersteund. Het uitgangspunt is dat zowel werkgever als werknemer tot maatwerkafspraken kunnen komen, waarbij aandacht is voor de individuele behoeften van de rouwende werknemer.
Definitie van rouwverlof
Rouwverlof kan worden verstrekt bij het overlijden van bepaalde familielieden. De cao bevat een lijst met personen die als dierbare worden erkend, zoals partners, ouders, kinderen en in sommige gevallen ook goede vrienden of collega's. Het verlof kan betaald of onbetaald zijn, afhankelijk van de situatie en de afspraken die worden gemaakt.
Meegevende en betrokkenheid van de werkgever
Het is van groot belang dat werkgevers een open en meelevend gesprek aangaan met de rouwende werknemer. Het is aanbevolen dat de werkgever de werknemer ondersteunt bij het bepalen van de behoeften, zowel op korte als lange termijn. Dit kan het verloop van de rouwperiode gunstig beïnvloeden en het risico op langdurig verzuim verminderen.
Verlening van rouwverlof bij het overlijden van bepaalde personen
Bij het overlijden van personen die genoemd staan in artikel 7.8 lid 1 sub e en f van de cao, heeft de werknemer recht op doorbetaald buitengewoon verlof. Dit betreft personen zoals partners, ouders, kinderen, pleegouders, stiefouders, schoonouders, pleegkinderen en stief- of aangehuwde kinderen. Daarnaast kan extra verlof worden verstrekt als de werknemer dit nodig acht om met het verlies om te gaan.
De werkgever stelt de werknemer in staat om de uitvaartplechtigheid van een familielid bij te wonen. Als dit binnen de werktijd valt, dan krijgt de werknemer betaald buitengewoon verlof. Is er sprake van dat het overlijden binnenkort verwacht wordt, dan kan de werkgever ook doorbetaald waakverlof toekennen.
Tijdslimiet op verlof
Het totaal aan verlof dat opgenomen kan worden voor rouwverwerking is maximaal tien dagen. Dit betreft de verloven die genoemd zijn in lid 2, 3 en 4 van artikel 7.9 van de cao. Het is aan te raden om het verlof zo goed mogelijk te plannen en te spreken over de voorkeuren van de werknemer.
Buitengewoon verlof bij bijzondere gebeurtenissen
Naast rouwverlof kunnen werknemers ook gebruik maken van buitengewoon verlof bij andere bijzondere gebeurtenissen, zoals het bezoeken van een uitvaartplechtigheid van een goede vriend of collega. Werkgevers kunnen hierin ruimte bieden, aangezien de cao bepaalt dat werknemers in dergelijke situaties verlof kunnen opnemen.
Het verlenen van verlof bij dergelijke gebeurtenissen is een bijkomende maatregel die niet verplicht is, maar die wel een positieve impact kan hebben op de sfeer in de organisatie en het gevoel van menselijk contact.
Communicatie en maatwerkafspraken
Een essentieel onderdeel van de rouwverwerking is het voeren van het "Goede Gesprek" tussen werknemer en werkgever. Hierin worden de behoeften van de werknemer besproken en wordt bepaald wat nodig is om de rouw te verwerken. Het is aanbevolen om dit gesprek zo snel mogelijk na het overlijden te voeren, zodat de werknemer zich gehoord en gesteund voelt.
Ondersteuning bij de terugkomst op het werk
Na een rouwperiode is het belangrijk dat de werknemer zich weer veilig en ondersteund voelt op het werk. Werknemers hebben soms behoefte aan minder drukte of aanpassingen in hun werkzaamheden. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld tijdelijk minder uren aanbieden of de werknemer tijdelijk in een andere functie plaatsen.
Het is aan te raden om de werknemer in de loop van de tijd opnieuw te bespreken, want de behoeften kunnen veranderen. Het blijft daarom belangrijk om in gesprek te blijven.
Rouwverlof bij calamiteiten of zorg
Buiten het rouwverlof zijn er ook andere vormen van verlof die relevant kunnen zijn in een rouwperiode. Zo kan er calamiteitenverlof of kortdurend zorgverlof worden verstrekt bij onverwachte situaties of extra zorgbehoefte in de directe omgeving van de werknemer. Deze vormen van verlof zijn beschreven in artikel 7.11 en 7.12 van de cao.
Verlof na overlijden van bloed- en aanverwanten
In regelingen die geldig waren tot 2020 is het verlof bij overlijden van bloed- en aanverwanten beschreven. Bij overlijden van een partner, ouders of kinderen is het verlof vier werkdagen. Voor bloed- en aanverwanten in de tweede graad geldt maximaal twee werkdagen. Deze regeling is vervallen, maar de principes zijn opgenomen in de cao Kinderopvang.
Rol van de cao in het rouwverlofproces
De cao Kinderopvang speelt een centrale rol bij het bepalen van de regels rondom rouwverlof. In artikel 7.9 wordt uitgebreid ingegaan op de richtlijnen voor het verlenen van verlof. Daarnaast is er ook een handreiking rouw beschikbaar, waarin aanvullende informatie en praktische voorbeelden te vinden zijn.
De cao benoemt duidelijk dat het verlenen van verlof ook afhankelijk is van de situatie en het individuele verzoek van de werknemer. Het is dus niet automatisch het geval dat verlof verstrekt wordt, maar het is aanbevolen om in overleg te treden en afspraken te maken die goed aansluiten bij de situatie van de werknemer.
Verlening van verlof zonder cao
Niet alle kinderopvangorganisaties zijn aangesloten bij de cao Kinderopvang. In dergelijke gevallen gelden andere regels, die afhankelijk zijn van de interne afspraken van de organisatie. Het is aan te raden om hierbij duidelijkheid te creëren over de mogelijkheden voor verlof en de ondersteuning die er beschikbaar is bij het verlies van een dierbare.
Conclusie
Rouwverlof is een belangrijk onderdeel van de zorg voor werknemers in de kinderopvangsector. Het biedt werknemers de mogelijkheid om met het verlies van een dierbare om te gaan en het vermindert het risico op langdurig verzuim. De cao Kinderopvang biedt duidelijke richtlijnen over de verlening van verlof, maar ook nadruk op maatwerkafspraken en communicatie tussen werkgever en werknemer.
Het is van groot belang dat werkgevers open en flexibel zijn bij het verlenen van verlof en dat werknemers zich gerust voelen om hun behoeften te bespreken. Rouwverwerking kan een positieve invloed hebben op de terugkomst op het werk en het behoud van de mentale en fysieke gezondheid van werknemers.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
