Cao Kinderopvang en bijzonder verlof bij overlijden: richtlijnen en afspraken voor werknemers en werkgevers

In de kinderopvangsector speelt het goede omgaan met bijzondere situaties zoals het overlijden van een familielid of dierbare een belangrijke rol in de werkomgeving. Het Cao Kinderopvang stelt duidelijke richtlijnen op voor het verlenen van bijzonder verlof in zulke gevallen. Deze richtlijnen zijn bedoeld om zowel de werknemer als de werkgever in staat te stellen tot afspraken die zorgdragen voor psychische en emotionele steun, terwijl tegelijkertijd de werkinvoering zo min mogelijk wordt beïnvloed. In dit artikel worden de relevante regelgeving en afspraken in detail besproken, op basis van de Cao Kinderopvang en aanverwante regelgeving. Hierbij wordt ingegaan op het verlenen van verlof bij overlijden, de toepassing van maatwerkafspraken en de rol van communicatie tussen werknemer en werkgever.

Richtlijnen voor bijzonder verlof bij overlijden van familielid

Het Cao Kinderopvang bevat uitgebreide informatie over het verlenen van bijzonder verlof bij het overlijden van een familielid. Het aantal dagen verlof hangt af van de relatie tussen de werknemer en het overleden familielid. Bijvoorbeeld:

• Relatiepartner, ouders, stiefouders, schoonouders, pleegouders, kinderen, stief-, pleeg- of aangehuwde kinderen: De werknemer heeft recht op 4 werkdagen bijzonder verlof.
• Bloedverwant of aanverwant in de tweede graad: De werknemer heeft recht op maximaal 2 werkdagen. Indien de werknemer betrokken is bij de regeling van de begrafenis of nalatenschap, kan het verlof worden uitgebreid tot maximaal 4 werkdagen.
• Bloedverwant of aanverwant in de derde of vierde graad: De werknemer heeft recht op maximaal 1 werkdag. Ook hier geldt dat bij betrokkenheid bij de begrafenis of nalatenschap het verlof kan worden uitgebreid tot maximaal 4 werkdagen.

In deze context is het belangrijk om te onthouden dat het verlof binnen een bepaalde periode moet worden opgenomen. Voor bloed- en aanverwanten in de tweede graad moet het verlof binnen zeven kalenderdagen worden genomen.

Bij het overlijden van personen die genoemd staan in artikel 7.8 lid 1 sub e en f van de Cao Kinderopvang, heeft de werknemer recht op doorbetaald buitengewoon verlof. Daarnaast kunnen werkgever en medewerker maatwerkafspraken maken over de extra tijd die nodig is om met het verlies om te gaan. In dergelijke gevallen kan betaald rouwverlof worden verleend.

Maatwerkafspraken bij rouw en het omgaan met verlies

Rouw is een emotioneel proces dat niet alleen in de korte termijn beïnvloed wordt door het overlijden van een dierbare, maar ook in de langere termijn. Het Cao Kinderopvang benadrukt daarom de mogelijkheid tot maatwerkafspraken tussen werkgever en werknemer. Deze afwijkingen van de standaardregels zijn bedoeld om het individuele rouwproces van de werknemer te ondersteunen.

Een voorbeeld van dergelijke maatwerkafspraken is het verlenen van extra rouwverlof of het aanpassen van werktijden. Werkgevers kunnen ook kiezen voor het verlenen van buitengewoon verlof met of zonder salaris, afhankelijk van de omstandigheden en de behoeften van de werknemer.

De Cao benoemt ook de mogelijkheid tot het verlenen van waakverlof in geval van verwachting dat een familielid op korte termijn overlijdt. In dergelijke gevallen stelt de werkgever de medewerker in de gelegenheid om doorbetaald waakverlof op te nemen. Dit is een belangrijke ondersteuning voor werknemers die in dicht contact staan met een zwaar zieke familielid.

Rol van de werkgever bij rouwverwerking

De Cao Kinderopvang benadrukt de verantwoordelijkheid van de werkgever om de werknemer in de rouwperiode te ondersteunen. Het is belangrijk dat de werkgever en directe leidinggevende in gesprek gaan met de werknemer om te bepalen wat nodig is. De werknemer moet zich gehoord en gesteund voelen om effectief met het verlies om te gaan.

Rouwverwerking kan verschillende vormen aannemen. De ene werknemer heeft bijvoorbeeld het gevoel dat hij of zij extra tijd nodig heeft om te rouwen, terwijl een ander werknemer juist de structuur van het werk wil behouden. In beide gevallen kan het verlenen van verlof of het aanpassen van werktijden een waardevolle ondersteuning zijn.

Het is ook belangrijk om te beseffen dat de behoeften van de rouwende werknemer kunnen veranderen. Daarom is het aan te raden om continue communicatie te handhaven. Dit helpt bij het voorkomen van langdurige afwezigheid of verzuim, en ondersteunt de werknemer bij de terugkeer op de werkvloer.

Buitengewoon verlof bij bijzondere gebeurtenissen

Naast verlof bij overlijden kan ook buitengewoon verlof worden verleend bij andere bijzondere gebeurtenissen, zoals een huwelijk of begrafenis die op een werkdag plaatsvindt. In dergelijke gevallen kan een werknemer meerdere dagen vrij krijgen. Het verlenen van verlof hangt af van de omstandigheden en de werkgever kan kiezen om verlof met of zonder salaris te verlenen.

Bij calamiteiten of zorg in de directe omgeving van de werknemer bestaat ook calamiteitenverlof en kortdurend zorgverlof. Deze vormen van verlof zijn bedoeld om de werknemer te ondersteunen bij noodsituaties of bij tijdelijke zorgverplichtingen.

Verlening van verlof bij overlijden van goede vriend of oud-collega

Hoewel de Cao Kinderopvang geen expliciete regels bevat voor het verlenen van verlof bij het overlijden van een goede vriend of oud-collega, benadrukt het document dat het aan de werkgever ligt om flexibel te zijn. In dergelijke gevallen kan de werkgever kiezen om één of meerdere dagen verlof te verlenen. Deze ruimte is bedoeld om de werknemer te ondersteunen bij het rouwen en afscheid nemen van de dierbare.

Het is aan te raden om in de organisatie afspraken te maken over dergelijke situaties, zodat de verlening van verlof transparant en eerlijk verloopt. De Cao bevat meer informatie over rouwverlof en rouwverwerking in artikel 5.11 F, waarin de mogelijkheden voor verlof worden besproken.

Verlening van verlof bij het regelen van een begrafenis of nalatenschap

Bij het overlijden van een familielid kan het nodig zijn dat de werknemer de begrafenis of nalatenschap regelt. In dergelijke gevallen kan het verlof worden uitgebreid. Bijvoorbeeld bij overlijden van bloed- of aanverwanten in de tweede graad kan het verlof worden verlengd tot maximaal vier werkdagen, mits het regelen van de begrafenis of nalatenschap nodig is.

In deze gevallen is het aan te raden om met de werkgever te overleggen om een passend verlof te krijgen. Het is belangrijk om te beseffen dat de regeling van een begrafenis vaak meer tijd in beslag neemt dan verwacht, en dat verlof daarom ruim is.

Verlening van verlof bij verwacht overlijden van een familielid

Wanneer een familielid verwacht wordt te overlijden, kan waakverlof worden verleend. Dit betreft verlof dat de werknemer kan opnemen om te zijn bij het familielid in de laatste fase. Het verlof is doorbetaald en kan binnen bepaalde grenzen worden afgestemd op de behoeften van de werknemer.

Het verlenen van waakverlof benadrukt het belang van psychische en emotionele ondersteuning in de kinderopvangsector. Het helpt werknemers om te rouwen en afscheid te nemen van de dierbare, terwijl tegelijkertijd de werkinvoering zo min mogelijk wordt beïnvloed.

Aanvullende regelgeving

Naast de Cao Kinderopvang bestaan er ook andere regelgevingen die gerelateerd zijn aan het verlenen van verlof bij overlijden. Bijvoorbeeld de Regeling Duur buitengewoon verlof bij overlijden bloed- en aanverwanten bevat specifieke regels voor het verlenen van verlof bij overlijden van familielieden. Deze regeling is van toepassing vanaf 1 januari 2006 tot 31 december 2019, en is vervallen. Toch zijn de inhoudelijke richtlijnen vaak gelijkaardig aan de regels in de huidige Cao Kinderopvang.

Samenvatting

Het verlenen van verlof bij overlijden van een familielid is een belangrijk onderdeel van de werkomgeving in de kinderopvangsector. Het Cao Kinderopvang biedt duidelijke richtlijnen voor het verlenen van bijzonder verlof, afhankelijk van de relatie tussen de werknemer en het overleden familielid. Daarnaast benadrukt het document de mogelijkheid tot maatwerkafspraken, die afgestemd worden op de behoeften van de werknemer.

Het is belangrijk dat werkgevers en werknemers met elkaar in gesprek gaan om afspraken te maken die zorgdragen voor psychische en emotionele steun. Hierbij kan het verlenen van verlof, het aanpassen van werktijden of het bieden van andere vormen van ondersteuning een rol spelen. Door het goede omgaan met rouw te bevorderen, kan langdurig verzuim worden voorkomen en kan de werknemer worden gesteund bij de terugkeer op de werkvloer.

Bronnen

1. Cao Kinderopvang – Rouwverlof
2. Wanneer krijgt een medewerker vrij bij een bijzondere gebeurtenis?
3. Rouwverwerking in de organisatie
4. Regeling Duur buitengewoon verlof bij overlijden bloed- en aanverwanten
5. Cao Jeugdzorg – Bijzonder verlof