De Wereld van Kinderdromen: Van Nachtmerries tot Fantasie

Dromen zijn een fascinerend onderdeel van de ontwikkeling van een kind, maar kunnen ook zorgen oproepen bij ouders en verzorgers. Vanaf welke leeftijd dromen kinderen, waar dromen ze over, en hoe kunnen we hen helpen bij vervelende dromen? Dit artikel biedt een overzicht van de beschikbare informatie over dromen bij kinderen, met speciale aandacht voor de leeftijd van twee jaar en de manieren om met nachtmerries om te gaan.

Wanneer beginnen kinderen te dromen?

Het is moeilijk vast te stellen vanaf welke leeftijd kinderen precies beginnen te dromen. Dit komt doordat jonge kinderen vaak niet in staat zijn om hun dromen te verwoorden. Onderzoek suggereert dat kinderen tot ongeveer 9 jaar niet zo vaak dromen als volwassenen. Echter, deze conclusie wordt door sommigen in twijfel getrokken, omdat het lastig is om dit objectief te onderzoeken bij jonge kinderen. Kinderen onthouden hun dromen vaak beter na een nachtmerrie, wat de perceptie kan wekken dat ze vaker dromen. Het is aannemelijk dat jonge kinderen wel dromen, maar deze minder vaak herinneren. De eerste dromen kunnen al beginnen rond de leeftijd van 8 maanden, wanneer baby’s alle belevenissen van de dag beginnen te verwerken.

Dromen in verschillende leeftijden

De aard van dromen verandert met de leeftijd van het kind. Bij baby's en dreumesen (tot 3 jaar) zijn dromen waarschijnlijk minder complex en meer gericht op basisbehoeften zoals warmte, eten en knuffelen. Aanwijzingen dat een baby of dreumes gedroomd heeft, kunnen zijn: verdriet of paniek bij het wakker worden, of brabbelen en glimlachen tijdens de slaap. Vanaf 3 jaar kunnen kinderen aangeven dat ze gedroomd hebben en beginnen ze te beseffen dat de emoties die ze ervaren tijdens het wakker worden voortkomen uit een droom. Hoewel ze nog wel moeite kunnen hebben met het onderscheiden van fantasie en werkelijkheid, kunnen ze hun dromen beter navertellen naarmate ze ouder worden. Kinderen tussen de 3 en 12 jaar kunnen last hebben van nachtangsten, die anders zijn dan nachtmerries en vaak voorkomen in de eerste helft van de nacht.

Wat dromen kinderen?

De inhoud van kinderdromen is divers en weerspiegelt vaak de ervaringen en emoties van de dag. Thema's die vaak voorkomen zijn achtervolging, aangevallen worden, monsters, verlatingsangst en vallen. Kinderen kunnen ook dromen over agressie, wat vaker voorkomt dan bij volwassenen, vooral wanneer ze oververmoeid zijn. De fantasie speelt een grote rol in kinderdromen, en de grenzen tussen fantasie en werkelijkheid kunnen soms vervagen. Als een kind overdag boos is geworden, kan dit in een droom worden vertaald naar een groot monster. Moeilijkheden met eten kunnen zich uiten in dromen over opgegeten worden.

Nachtmerries: oorzaken en aanpak

Nachtmerries zijn enge dromen die ervoor zorgen dat een kind huilend of paniekerig wakker wordt. Ze kunnen veroorzaakt worden door psychische factoren, zoals onveilige of onrustige situaties overdag, maar ook door lichamelijke factoren zoals koorts, te laat of te veel eten, voedselallergieën, oververmoeidheid, op de rug slapen, een te warme kamer of het gebruik van medicijnen. Een rustig slaapritueel en het vermijden van te veel opwinding voor het slapengaan kunnen helpen om nachtmerries te voorkomen.

Hoe help je een kind na een nachtmerrie?

Het is belangrijk om de angsten van een kind serieus te nemen en hem of haar gerust te stellen. Praat met je kind over de nachtmerrie en vraag hem of haar te vertellen wat er gebeurde en wat er spannend was. Probeer samen een andere, minder enge, afloop van de droom te verzinnen. Troost je kind in zijn of haar eigen bed met het licht uit, zodat hij of zij het gevoel heeft dat het veilig is. Een knuffel of doekje kan ook troost bieden. Het kan ook helpen om over je eigen nachtmerries te vertellen, zodat je kind leert dat het normaal is en dat iedereen het weleens heeft.

Wat te doen bij terugkerende nachtmerries?

Als een kind vaak nachtmerries heeft, is het belangrijk om te onderzoeken wat de oorzaak kan zijn. Kijk of er veranderingen zijn in het gedrag van het kind overdag, praat met hem of haar en probeer te achterhalen of er iets is voorgevallen. Soms kan het helpen om de kamer van het kind te bekijken in het donker, omdat een gewone stoel in het halfdonker een enge schaduw kan werpen. Het is over het algemeen niet aan te raden om een kind na een nachtmerrie in het ouderlijk bed te nemen, omdat dit kan leiden tot slaapproblemen. De boodschap die je dan afgeeft is dat het bij jou veiliger is dan in zijn eigen bed.

Nachtangsten versus nachtmerries

Het is belangrijk om het verschil te kennen tussen nachtmerries en nachtangsten. Nachtmerries zijn enge dromen die ervoor zorgen dat een kind wakker wordt en zich de droom herinnert. Nachtangsten daarentegen gebeuren tijdens de diepe slaap en zorgen ervoor dat een kind plotseling gillen, overstuur raken en verward is. Het kind is niet echt wakker en herinnert zich de nachtangst vaak niet. Bij nachtangsten is het belangrijk om het kind niet wakker te maken, maar om hem of haar vast te houden en gerust te stellen totdat het weer rustig is.

De kracht van fantasie en verwerking

Het is belangrijk om de fantasie van een kind serieus te nemen, zonder de droom over te nemen. Vraag details over het monster, maar vul ze niet zelf in. Laat het kind zelf oplossingen bedenken, zoals een plastic zwaard onder het bed of een toverstokje om de droom weg te toveren. Voor oudere kinderen kan "nadromen" een uitkomst zijn, waarbij ze de droom herbeleven en een andere afloop bedenken. Het kan ook helpen om de nachtmerrie te tekenen of te kleien, om de angst te verwerken.

Magie en hulpmiddelen

Sommige ouders vinden het prettig om "magie" te gebruiken om een kind te helpen bij het verwerken van nachtmerries. Een dromenvanger of een anti-monsterspray kunnen bijvoorbeeld een ritueel creëren dat het kind een gevoel van veiligheid geeft.

Professionele hulp

Als een kind regelmatig nachtmerries heeft en de ouders er niet uitkomen, kan het zinvol zijn om professionele hulp te zoeken bij een opvoedkundige steunpunt, de opvoedtelefoon, een Centrum voor Jeugd en Gezin of een vrijgevestigd psycholoog/pedagoog. Nachtmerries kunnen een signaal zijn dat er iets aan de hand is en dat het kind hulp nodig heeft.

Conclusie

Dromen zijn een normaal en belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind. Hoewel nachtmerries beangstigend kunnen zijn, zijn er verschillende manieren om een kind te helpen deze te verwerken. Door de angsten van het kind serieus te nemen, te praten over de droom, en een veilige en rustige slaapomgeving te creëren, kunnen ouders en verzorgers hun kinderen helpen om een gezonde relatie met hun dromen te ontwikkelen. Het is belangrijk om te onthouden dat de inhoud van dromen vaak een weerspiegeling is van de ervaringen en emoties van het kind, en dat het bieden van steun en begrip de sleutel is tot het helpen van een kind om met nachtmerries om te gaan.

Bronnen

1. JM Ouders
2. Slapen.info
3. Blos
4. Babyhelp.nl
5. Opvoedadvies.nl
6. Dromenuitleg.nl
7. Famme.nl