Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
Vanaf 1 juli 2024 worden de regels voor de berekening van de Beroepskracht-kind-ratio (BKR) in de buitenschoolse opvang (BSO) gewijzigd. In plaats van de BKR per groep te berekenen, wordt de ratio nu op locatieniveau bepaald. Dit betekent dat de verdeling van beroepskrachten niet meer per basisgroep, maar op het totale aantal aanwezige kinderen in het kindercentrum wordt berekend. Deze wijziging biedt houders meer flexibiliteit bij de groepsindeling, maar vereist ook een aanpassing van huidige praktijken.
In dit artikel wordt uitgelegd hoe de nieuwe berekening precies werkt, welke voordelen en uitdagingen deze wijziging met zich meebrengt, en hoe houders deze regels in de praktijk kunnen toepassen. De focus ligt op feiten en richtlijnen die afkomstig zijn uit recente wetgeving en officiële publicaties.
De nieuwe rekenmethodiek voor de BKR
De basis van de nieuwe berekening is een gewogen gemiddelde, waarbij de ratio voor kinderen van 4 tot en met 6 jaar 0,1 is en voor kinderen van 7 jaar tot de leeftijd waarop het basisonderwijs eindigt 0,083. De formule die wordt gebruikt om het benodigde aantal beroepskrachten te bepalen is: (A x 0,1) + (B x 0,083). Hierbij staat A voor het aantal kinderen van 4 tot en met 6 jaar en B voor het aantal kinderen van 7 jaar tot de eindleeftijd van het basisonderwijs.
Het minimaal benodigde aantal beroepskrachten wordt daarmee bepaald aan de hand van het totaal aantal kinderen in het kindercentrum. Dit verschilt van de vorige methode, waarbij de BKR per groep berekend werd. Het nieuwe systeem zorgt ervoor dat de verdeling van kinderen over de basisgroepen meer ruimte biedt voor pedagogische overwegingen.
Flexibiliteit in groepsindeling
Een van de belangrijkste voordelen van de nieuwe rekenmethodiek is de toegestane flexibiliteit bij de groepsindeling. Houders kunnen nu rekening houden met de behoeften van de kinderen, hun ontwikkelingsfase, interesses en de beschikbaarheid van beroepskrachten. Daarnaast is er een maximale groepsgrootte van 30 kinderen, maar dit betekent niet dat houders deze limiet altijd moeten benutten.
De houder kan nu bewust kiezen voor grotere of kleinere basisgroepen, afhankelijk van de pedagogische doelstellingen. Dit maakt het mogelijk om een emotioneel veilige omgeving te creëren, wat essentieel is voor de ontwikkeling van kinderen. Door de BKR op locatieniveau te berekenen, is er bovendien geen noodzaak meer om kinderen te schuiven tussen groepen om aan de ratio te voldoen.
Regeldrukkosten en administratieve impact
Hoewel de nieuwe rekenmethodiek voordelen biedt, zijn er ook regeldrukkosten verbonden aan de implementatie. Houders moeten bijvoorbeeld hun pedagogisch beleidsplan aanpassen, deze wijzigingen aan de oudercommissie voorleggen en met medewerkers afstemmen. Voor kleine kindercentra kan dit ongeveer 4 uur aan werk tewerkstellen. Voor alle buitenschoolse opvanglocaties in Nederland (ongeveer 7.800 in december 2022) betekent dit een totale regeldruk van circa € 1,7 miljoen, op basis van een intern uurtarief van € 54.
Naast deze kosten zijn er ook voordelen. Door de nieuwe methode is het eenvoudiger om tot een optimale groepsindeling te komen, wat indirect kan leiden tot een tijdswinst. De exacte hoeveelheid van deze tijdswinst is echter moeilijk te kwantificeren.
Afrondingsregels bij de BKR-berekening
Een belangrijk aspect van de nieuwe rekenregels is de afronding. Als het berekende aantal beroepskrachten eindigt op ,18 of hoger, wordt er omhoog afgerond. Eindigt het getal lager dan ,18, dan wordt er naar beneden afgerond. Bovendien moet er altijd minimaal één beroepskracht worden ingezet, ook als het berekende aantal lager uitkomt. Hierdoor kan het voorkomen dat een kindercentrum niet twee keer zoveel kinderen kan opnemen als er dubbel zoveel medewerkers zijn ingezet.
In praktijk betekent dit dat houders extra aandacht moeten besteden aan de afrondingsregels, zodat er geen onnodige overcapaciteit of tekorten ontstaan. Voorbeelden tonen hoe het verschil tussen wiskundige berekeningen en afrondingsregels invloed heeft op het benodigde aantal beroepskrachten. Zo kan het gebruik van een ratio van 1 op 11 leiden tot het benodigde inzetten van een extra medewerker, terwijl dat in werkelijkheid niet nodig is.
Rol van andersgekwalificeerde beroepskrachten
Bij de nieuwe regels is er ook aandacht voor de inzet van andersgekwalificeerde beroepskrachten. Deze medewerkers moeten een pedagogische module hebben gevolgd voordat ze formatief kunnen worden ingezet. Daarnaast is er geen verplichte opleiding, maar moet de houder in het pedagogisch beleidsplan uitleggen hoe deze medewerkers bijdragen aan het activiteitenaanbod en de ontwikkeling van de kinderen.
De inzet van andersgekwalificeerde beroepskrachten kan extra flexibiliteit bieden, mits de pedagogische doelstellingen goed worden benoemd. Het is belangrijk dat de kwalificaties van deze medewerkers duidelijk zijn en dat hun rol binnen het kindercentrum goed is gedefinieerd.
Praktijkvoorbeelden en uitdagingen
Een aantal voorbeelden laat zien hoe de nieuwe rekenmethodiek in de praktijk werkt. In een kindercentrum met 11 kinderen van 4-6 jaar en 13 kinderen ouder dan 7 jaar is de wiskundige BKR 2,179. Aangezien dit lager is dan 2,18, wordt het aantal benodigde medewerkers op 2 afgerond. In dit geval is de effectieve ratio 1 op 12.
In vergelijking met het oude systeem, waarbij de ratio per groep berekend werd, levert de nieuwe methode vaak een iets hogere of lager benodigd aantal medewerkers op. Het is daarom belangrijk om het nieuwe rekenmodel goed te begrijpen en te testen met behulp van de beschikbare rekentools. Op www.1ratio.nl is een tool beschikbaar die houders ondersteunt bij de berekening van de BKR op locatieniveau.
De invloed van locatiegrootte en leeftijdsverdeling
De praktische toepassing van de nieuwe regels hangt ook af van de grootte van het kindercentrum en de leeftijdsverdeling van de kinderen. In kleinere locaties kan de afronding van de wiskundige BKR een groter effect hebben dan in grotere centra. Ook de verdeling van kinderen over de leeftijdscategorieën speelt een rol bij de berekening.
In sommige gevallen kan het voorkomen dat een houder, ondanks het nieuwe systeem, toch extra medewerkers moet inzetten om aan de regels te voldoen. Het is daarom aan te raden om de rekenregels goed te bestuderen en eventueel hulp in te huren bij het maken van de berekening.
Conclusie
De wijzigingen in de BKR-berekening vanaf 1 juli 2024 bieden buitenschoolse opvanghouders meer flexibiliteit bij de groepsindeling en het creëren van een emotioneel veilige omgeving voor kinderen. Het nieuwe systeem is gebaseerd op een gewogen gemiddelde en maakt het mogelijk om pedagogische overwegingen centraal te stellen bij de verdeling van kinderen over de basisgroepen.
Toch zijn er ook uitdagingen verbonden aan deze verandering. De afrondingsregels en de administratieve impact kunnen extra werk tewerkstellen, en het is belangrijk om het nieuwe rekenmodel goed te begrijpen. Voor houders is het aan te raden om gebruik te maken van de beschikbare rekentools en eventueel hulp in te huren bij de berekening van de BKR.
De overgang naar de nieuwe regels vraagt om aandacht, voorbereiding en samenwerking tussen houders, medewerkers en oudercommissies. Uiteindelijk kan deze aanpassing leiden tot een betere en kindvriendelijkere opvang, waarbij de behoeften van de kinderen centraal staan.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
