Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In Nederland is kinderopvang een essentieel onderdeel van het gezinsleven, vooral voor ouders die werken of aan een opleiding of andere maatschappelijke verantwoordelijkheid doen. De kosten van kinder- en peuteropvang kunnen echter aanzienlijk zijn. Daarom biedt zowel de Belastingdienst als de gemeente ondersteuning in de vorm van toeslagen of vergoedingen. Dit artikel richt zich op de gemeentelijke bijdrage in de kosten van kinder- en peuteropvang, met een nadruk op wie er recht op heeft, hoe de financiering werkt en welke voorwaarden gelden.
Wat is de gemeentelijke bijdrage?
De gemeentelijke bijdrage is een vorm van financiële ondersteuning die ouders kunnen ontvangen voor de kosten van kinder- of peuteropvang. Deze bijdrage is bedoeld voor ouders die niet in aanmerking komen voor de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst of die in een bijzondere situatie verkeren, zoals een lage inkomensstatus, een chronische ziekte of een sociaal-medicale indicatie. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van het inkomen en andere omstandigheden van de ouder(s).
De bijdrage wordt meestal uitbetaald aan de kinderopvangorganisatie, niet rechtstreeks aan de ouder. Dit gebeurt via maandelijkse voorschotten om het administratieve proces te vereenvoudigen en om onnodige terugbetalingen te voorkomen.
Wie heeft recht op een gemeentelijke bijdrage?
Niet iedere ouder heeft automatisch recht op een gemeentelijke bijdrage. De toegang tot deze financiering hangt af van verschillende factoren, zoals het inkomen van de ouder, de aanwezigheid van een partner en de situatie van het gezin. De wet kinderopvang en lokale beleidsregels bepalen de criteria voor toegang.
1. Ouders zonder kinderopvangtoeslag
Als een ouder geen kinderopvangtoeslag ontvangt van de Belastingdienst, kan er in sommige gevallen een gemeentelijke bijdrage zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval voor ouders met een laag inkomen die niet aan de voorwaarden voor de kinderopvangtoeslag voldoen. In dat geval kan de gemeente een deel van de kosten vergoeden, afhankelijk van de lokale regelgeving.
2. Ouders met een sociaal-medicale indicatie (SMI)
Ouders die sociale, psychische of medische problemen hebben en daarom hun kind in de opvang moeten brengen, kunnen een sociaal-medicale indicatie (SMI) aanvragen. Deze indicatie is bedoeld voor ouders die geen kinderopvangtoeslag ontvangen, maar toch financiële hulp nodig hebben om hun kind te kunnen verzorgen. Met een SMI kan een ouder een aanvraag indienen bij de gemeente voor een bijdrage in de kosten van kinder- of peuteropvang.
3. Ouders met een laag inkomen
In sommige gemeenten zijn er specifieke regelingen voor ouders met een laag inkomen. Bijvoorbeeld in Tilburg is de peuteropvang sinds 1 april 2024 gratis voor ouders met een inkomen tot 27.677,76 euro per jaar, mits ze geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Dit is een voorbeeld van een gemeentelijke regeling die gericht is op de toegankelijkheid van kinderopvang voor gezinnen met beperkte financiële middelen.
4. Ouders die geen partner hebben
In enkele gemeentelijke regelingen is de hoogte van de bijdrage afhankelijk van het feit of een ouder een partner heeft of niet. Bijvoorbeeld, in enkele situaties ontvangt een ouder met partner een grotere bijdrage dan een ouder die alleenstaat. Deze regelingen zijn meestal gebaseerd op de inkomenssituatie van het gezin en de behoefte aan financiële ondersteuning.
Hoe werkt de financiering?
De financiering van de gemeentelijke bijdrage is meestal geregeld via drie partijen: de Belastingdienst, de gemeente en de ouders zelf. De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslag, terwijl de gemeente een aanvullende bijdrage kan leveren. De ouders betalen een eigen bijdrage, die afhankelijk is van hun inkomenssituatie en andere omstandigheden.
1. De rol van de gemeente
De gemeente betaalt een deel van de kinderopvangkosten rechtstreeks aan de kinderopvangorganisatie. In sommige gevallen ontvangt de ouder zelf een voorschot, maar dit is minder gebruikelijk. De hoogte van de bijdrage hangt af van de lokale regelgeving en kan per gemeente verschillen.
In het kader van de wet kinderopvang ontvangt een ouder die tot de gemeentelijke doelgroep behoort 1/6e deel van de kosten van de kinderopvang. Als de ouder een partner heeft die ook tot de doelgroep behoort, is de bijdrage twee maal 1/6e. Daarnaast kan er een extra gemeentelijke bijdrage zijn, afhankelijk van de situatie van het gezin.
2. De eigen bijdrage van ouders
Naast de bijdrage van de gemeente en de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst, moet een ouder altijd een eigen bijdrage betalen. Deze bijdrage is het bedrag dat overblijft van de totale rekening, na aftrek van de toeslagen en bijdragen. De hoogte van de eigen bijdrage hangt af van het inkomen van de ouder(s) en kan in sommige gevallen nihil zijn, bijvoorbeeld als de gemeente de kosten volledig vergoedt.
3. Financiering voor kinderen in risico op (taal)achterstand
In sommige gevallen biedt de gemeente ook een gesubsidieerd peuteraanbod voor kinderen die risico lopen op een (taal)achterstand. Deze regeling is bedoeld om de kinderen extra ondersteuning te bieden in de vroege kindertijd, terwijl de ouders tegelijkertijd een ondersteuning ontvangen bij de kosten van de opvang.
Aanvragen en wijzigingen
Het aanvragen van een gemeentelijke bijdrage vereist meestal een inkomensverklaring van de Belastingdienst. Deze verklaring is nodig om de hoogte van de bijdrage te bepalen. Ouders kunnen deze verklaring online aanvragen via de Belastingdienst. Zodra de verklaring beschikbaar is, kan een aanvraag worden ingediend bij de gemeente of de kinderopvangorganisatie.
Wijzigingen in de situatie van de ouder(s), zoals een verandering in het inkomen of het aantal kinderen, moeten worden doorgegeven aan de gemeente. Dit kan via een wijzigingsformulier, dat vaak beschikbaar is op de website van de gemeente of via de kinderopvangorganisatie.
Beperkingen en voorwaarden
De financiering van de gemeentelijke bijdrage is niet altijd onbeperkt. De verordeningen en beleidsregels van de gemeente bepalen welke voorwaarden gelden en hoeveel bijdrage een ouder kan ontvangen. Bijvoorbeeld, in sommige gevallen beoordeelt het college van burgemeester en wethouders hoeveel kinderopvang per week een ouder redelijkerwijs nodig heeft. Dit is bijvoorbeeld het geval als de ouder een handicap heeft of een chronische ziekte heeft.
Daarnaast zijn er regels opgenomen in de verordening om de kosten voor de gemeente te beperken. Dit betekent dat niet iedere ouder automatisch een volledige vergoeding ontvangt, maar dat de financiering afhankelijk is van de individuele omstandigheden.
Conclusie
De gemeentelijke bijdrage in de kosten van kinder- en peuteropvang is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse kinderopvangfinanciering. Deze bijdrage helpt ouders met lage inkomens, in bijzondere situaties of zonder kinderopvangtoeslag om hun kind te verzorgen. De financiering is meestal geregeld via maandelijkse voorschotten en afhankelijk van het inkomen van de ouder(s). Het aanvragen van een bijdrage vereist meestal een inkomensverklaring van de Belastingdienst en kan worden ingediend via de gemeente of de kinderopvangorganisatie.
Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van de voorwaarden en regels rondom de gemeentelijke bijdrage, omdat deze financiële ondersteuning kan verschillen per gemeente. Voor ouders die hulp nodig hebben bij het aanvragen van een bijdrage of die vragen hebben over hun eigen bijdrage, is het aanbevolen om contact op te nemen met de kinderopvangorganisatie of de gemeente.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
