Melatonine bij Kinderen: Dosering, Gebruik en Overwegingen

Melatonine is een hormoon dat een cruciale rol speelt bij de regulering van de slaap-waakcyclus. Ouders van jonge kinderen, met name peuters, worstelen vaak met slaapproblemen. Melatonine kan in sommige gevallen een hulpmiddel zijn, maar het gebruik ervan vereist zorgvuldige overweging en professioneel advies. Dit artikel biedt een overzicht van de beschikbare informatie over melatoninegebruik bij kinderen, met de nadruk op dosering, effectiviteit en mogelijke bijwerkingen, gebaseerd op huidig onderzoek en richtlijnen.

Wat is Melatonine?

Melatonine wordt van nature aangemaakt door de pijnappelklier in de hersenen. De productie neemt toe bij het invallen van de duisternis, wat helpt het lichaam voor te bereiden op slaap. Licht heeft een remmende werking op de melatonineproductie; blootstelling aan licht, vooral blauw licht van schermen, kan de aanmaak onderdrukken. Melatonine beïnvloedt de alertheid, waardoor het gemakkelijker wordt om in slaap te vallen en de lichaamstemperatuur daalt. Het hormoon werkt via receptoren (MT1 en MT2) die een rol spelen bij de regulering van het dag-nachtritme en de slaap.

Melatonine als Hulpmiddel bij Slaapproblemen

Melatonine kan overwogen worden bij kinderen die moeite hebben met inslapen of een verstoord slaap-waakritme hebben. Het is echter belangrijk te benadrukken dat melatonine niet effectief is bij doorslaapproblemen. De effectiviteit van melatonine is afhankelijk van de oorzaak van de slaapproblemen en de individuele reactie van het kind. In sommige gevallen kan het nodig zijn om de biologische klok te ‘resetten’ met behulp van melatonine, vooral bij een verstoord ritme.

Dosering van Melatonine per Leeftijd

De juiste dosering melatonine is afhankelijk van de leeftijd van het kind en de specifieke situatie. Er is geen universele dosering die voor alle kinderen geldt. Het is essentieel om te beginnen met een lage dosis en deze geleidelijk te verhogen indien nodig, altijd onder begeleiding van een arts.

Voor kinderen tot 10 jaar wordt een startdosering van 0,5 tot 1,0 mg aanbevolen. Kinderen vanaf 10 jaar en volwassenen kunnen beginnen met 1 tot 3 mg. Bij gunstig effect is het raadzaam te kijken of een lagere dosis even effectief is. Voor peuters van 2 jaar is het cruciaal om eerst met een arts te overleggen voordat melatonine wordt toegediend.

Een Europese consensus-richtlijn adviseert bij gebruik om de ‘klok gelijk te zetten’ het optimale tijdstip van inname te bepalen op basis van de eigen aanmaak van melatonine, of dit te schatten op basis van anamnese en slaap-waak dagboek. De inname kan dan 2-3 uur voor de geschatte DLMO (Dim Light Melatonin Onset) of 3-4 uur voor het normale slaaptijdstip plaatsvinden.

Bij kinderen onder de 4 jaar wordt een dosering van maximaal 0,5 mg/kg lichaamsgewicht (met een maximum van 3 mg) overwogen in specifieke situaties, zoals voor onderzoeken waarbij het kind stil moet liggen. Voor kinderen ouder dan 4 jaar kan een dosering tot 6 mg worden overwogen in dergelijke gevallen.

Het is belangrijk om te onthouden dat een te hoge dosering melatonine averechts kan werken. In sommige gevallen kan het leiden tot stapeling van melatonine in het lichaam, waardoor de behandeling minder effectief wordt.

Duur van de Behandeling

De duur van de behandeling met melatonine moet worden afgestemd op de individuele behoeften van het kind. Over het algemeen wordt een behandelduur van minimaal een maand aanbevolen, om te voorkomen dat het slaap-waakritme terugschuift naar de oude stand. De behandeling kan worden stopgezet net voor of na de puberteit, omdat de biologische klok zich tijdens deze periode van nature verschuift. Het is raadzaam om de behandeling gedurende een week te stoppen (bij voorkeur in de zomer) om te beoordelen of melatoninegebruik nog steeds nodig is.

Mogelijke Bijwerkingen en Voorzorgsmaatregelen

Hoewel melatonine over het algemeen als veilig wordt beschouwd, kan het bijwerkingen veroorzaken. De meeste kinderen ervaren geen bijwerkingen, maar sommige kunnen last hebben van hoofdpijn, misselijkheid, diarree, prikkelbaarheid of somberheid. In zeldzame gevallen kunnen epileptische aanvallen voorkomen, vooral bij kinderen met een neurologische stoornis.

Het is belangrijk om bijwerkingen te melden bij het bijwerkingencentrum Lareb. Ouders moeten contact opnemen met een arts als hun kind last heeft van stemmingswisselingen, agressie, prikkelbaarheid, slaperigheid, hoofdpijn, diarree of bedplassen.

Melatonine kan interacties hebben met andere medicijnen. Het is daarom belangrijk om altijd een arts te raadplegen voordat melatonine wordt gebruikt, vooral als het kind andere medicijnen gebruikt.

Trage of Versnelde Afbraak van Melatonine

Bij sommige kinderen is er sprake van een verminderde werking van het CYP1A2-enzym, waardoor melatonine niet goed wordt afgebroken. Dit kan leiden tot een te hoge melatoninespiegel in het lichaam, waardoor de behandeling minder effectief wordt. Bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, antibiotica en de pil met oestrogenen, kunnen de werking van het CYP1A2-enzym vertragen. Aan de andere kant kunnen bepaalde medicijnen, zoals carbamazepine, omeprazol en rifampicine, de afbraak van melatonine versnellen.

Belangrijke Overwegingen

• Professioneel Advies: Raadpleeg altijd een arts voordat u melatonine aan uw kind geeft.
• Start Laag: Begin met de laagste effectieve dosis en verhoog deze geleidelijk indien nodig.
• Slaaphygiëne: Zorg voor een goede slaaphygiëne, inclusief een vast slaapritueel, een rustige slaapomgeving en beperking van schermgebruik voor het slapengaan.
• Regelmatige Evaluatie: Evalueer regelmatig de effectiviteit van de behandeling en pas de dosering indien nodig aan in overleg met een arts.
• Stop Periodiek: Stop de behandeling ten minste eenmaal per jaar gedurende een week om te beoordelen of melatoninegebruik nog steeds nodig is.

Conclusie

Melatonine kan een nuttig hulpmiddel zijn bij de behandeling van slaapproblemen bij kinderen, maar het is geen wondermiddel. Het gebruik ervan vereist zorgvuldige overweging, professioneel advies en een goede slaaphygiëne. De juiste dosering is afhankelijk van de leeftijd van het kind en de specifieke situatie. Ouders moeten zich bewust zijn van de mogelijke bijwerkingen en voorzorgsmaatregelen, en altijd een arts raadplegen voordat ze melatonine aan hun kind geven. Het is belangrijk om te onthouden dat melatonine het best werkt in combinatie met een gezonde levensstijl en een consistent slaapschema.

Bronnen

1. https://melatonine-5mg.nl/kinderen/melatonine-peuter-2-jaar/
2. https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/slaapgerelateerde-problemen/melatonine
3. https://www.jgzrichtlijnen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-gezonde-slaap-en-slaapproblemen-bij-kinderen/6-begeleiden-en-behandelen/6-5-melatonine-en-andere-geneesmiddelen/6-5-1-melatonine/
4. https://www.kinderformularium.nl/geneesmiddel/240/melatonine
5. https://melatonine.nu/dosering/
6. https://apotheek.mumc.nl/medicijnen/melatonine-bij-kinderen
7. https://kennisbank.adhdblog.nl/welke-melatonine-0-1-mg-doseringen-zijn-geschikt-per-leeftijd/
8. https://www.consumentenbond.nl/veilig-slapen/melatonine-bij-kinderen