Minder Werken en Kinderopvang Combineren: Uitleg, Financiële Gevolgen en Beschikbare Opties

Werkende ouders die kinderopvang nodig hebben, staan vaak voor de uitdaging om hun werk en zorgtaken te combineren. Voor sommige ouders betekent dit dat ze hun werktijden moeten aanpassen, bijvoorbeeld door minder te werken om meer tijd voor hun kinderen te hebben. Het combineren van minder werken en kinderopvang vraagt niet alleen om een logistieke aanpassing, maar ook om een duidelijke inschatting van de financiële gevolgen en de beschikbaarheid van opvangopties. In dit artikel wordt uitgelegd hoe ouders deze keuze kunnen maken, welke hulpmiddelen beschikbaar zijn en wat de maatschappelijke context is van ouders die minder werken vanwege zorgtaken.

Financiële gevolgen van minder werken

Wanneer ouders besluiten minder te werken of helemaal te stoppen met werken, hebben dit financiële gevolgen. Het combineren van minder werken en kinderopvang vraagt niet alleen om een logistieke aanpassing, maar ook om een duidelijke inschatting van de financiële gevolgen. Het Nibud biedt hierbij een hulpmiddel genaamd de WerkZorgBerekenenaar, waarmee ouders in zeven stappen kunnen zien wat een andere verdeling van werk en zorg betekent voor hun financiële situatie. Dit hulpmiddel helpt ouders bij het maken van een bewuste keuze op basis van concrete cijfers.

Naast het gebruik van berekeningsinstrumenten, is het belangrijk om rekening te houden met eventuele veranderingen in de inkomsten en eventuele toezichttoeslagen. Zo wordt in 2025 de kinderopvangtoeslag verhoogd, wat betekent dat voor huishoudens met een inkomen tussen €29.393 en €159.224 de vergoeding voor kinderopvang 96% kan worden. Dit maakt kinderopvang beter betaalbaar en kan een stimulans zijn om toch verder te werken, omdat het extra werken financieel beter kan uitvallen.

Aanvullende zorgtijden en verlof

Ouders die willen minder werken, hebben vaak ook gebruik van verlof of aanvullende zorgtijden nodig. In 2023 wilden 236.000 personen minder werken vanwege zorgtaken. Van deze personen gaven 71.000 aan dat het financieel niet mogelijk was om minder te werken, en 58.000 gaven aan dat het niet kon vanwege hun werk. De meest voorkomende reden was dat het te druk was op het werk. Voor anderen was het niet mogelijk vanwege de mogelijkheid om verlof aan te vragen of omdat ze nog voldoende verlof hadden.

Het combineren van verlof en kinderopvang vraagt om goed overleg met de werkgever. In de praktijk kunnen ouders aandragen om bijvoorbeeld flexibele werktijden, verlaagde uren of thuiswerken. Het is belangrijk dat ouders dit op tijd bespreken met hun werkgever om eventuele juridische of logistieke problemen te voorkomen.

Kinderopvang en de wettelijke regels

Kinderopvang in Nederland wordt gereguleerd door de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzaalwerk. Deze wet stelt eisen aan de kwaliteit van de opvang en regelt ook de kostenverdeling. Kinderopvangvormen zoals dagopvang, buitenschoolse opvang, gastouderopvang en peuterspeelzaalwerk vallen hieronder. Elke vorm heeft specifieke regels, bijvoorbeeld dat gastouders maximaal zes kinderen tegelijk mogen verzorgen en dat zij geregistreerd moeten zijn via een gastouderbureau.

Voor gastouderopvang is het belangrijk om te weten dat het onder de Regeling dienstverlening aan huis kan vallen, afhankelijk van het contract met de vraagouder. Als gastouder moet men aan zowel de eisen van deze regeling als aan de wettelijke kwaliteitseisen voldoen. Ouders die kinderopvangtoeslag willen ontvangen, moeten bijvoorbeeld zorgen dat de gastouder aan alle voorwaarden voldoet.

Opleiding volgen naast kinderopvang

Voor ouders die willen minder werken en tegelijkertijd willen studeren, zijn er ook mogelijkheden. Veel scholen bieden aangepaste programma’s aan, zoals deeltijdstudies of avondstudies. Daarnaast is er de mogelijkheid om studiefinanciering aan te vragen voor opleidingen aan het mbo, hbo of de universiteit. Deze financiering is beschikbaar tot en met de maand dat de persoon 30 jaar wordt. Voor ouders die ouder zijn of een andere opleiding volgen, is er eventueel een collegegeldkrediet beschikbaar. Meer informatie over deze opties is te vinden op DUO.nl.

Als ouders op een uitkering staan en willen studeren, is het belangrijk om dit aan te melden bij UWV. Dit kan verder invloed hebben op de uitkering, maar met goede voorbereiding is het vaak mogelijk om een studie te volgen zonder nare gevolgen voor de financiële situatie.

De gevolgen voor de kinderen

Kinderen die opvang nodig hebben terwijl hun ouders werken, hebben vaak voordelen. In de kinderopvang krijgen kinderen de kans om zich te ontwikkelen in een andere omgeving dan thuis. Medewerkers van de opvang werken bewust aan de groei van kinderen, bijvoorbeeld door sport, activiteiten en sociale interactie aan te bieden. Dit helpt kinderen om beter te leren omgaan met anderen en nieuwe dingen te leren.

Ouders die minder werken, kunnen hun kinderen ook meer tijd geven. Dit kan bijdragen aan een gezonder emotioneel klimaat in het gezin. Kinderen leren echter ook omgaan met afwezigheid en kunnen zelfstandigheid ontwikkelen. Als ouders gelukkig zijn en zich niet continu schuldig voelen over het werken, dan geven ze hun kinderen een positief voorbeeld.

Beschikbaarheid van kinderopvang

Een van de grootste problemen die ouders tegenkomen bij het combineren van minder werken en kinderopvang, is de beschikbaarheid van opvangplekken. In 2023 gaven 35.000 ouders aan dat ze niet wilden minder werken vanwege zorg, maar dat dit niet kon vanwege het ontbreken van opvangplekken of omdat de opvang te duur was. In totaal is het probleem van te weinig plekken en te hoge kosten een belangrijke barrière.

Voor ouders die een oplossing zoeken, is het belangrijk om vroegtijdig contact op te nemen met kinderopvanginstellingen. Soms is er een wachttijd, of moet men overwegen om te combineren met bijvoorbeeld buitenschoolse opvang of gastouderopvang. Het is ook mogelijk om tijdelijke oplossingen te zoeken, zoals een incidentele oppas of een familiedienst, maar deze vallen niet onder de wettelijke regels en zijn niet altijd betaalbaar of veilig.

Niet-groepsgebonden werk in kinderopvang

Voor medewerkers in de kinderopvangsector is het begrip niet-groepsgebonden werk belangrijk. Dit betekent dat medewerkers niet per se aanwezig hoeven te zijn bij alle activiteiten of groepen. Het aantal uren dat hiervoor beschikbaar is, hangt af van de afspraken in de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). In een brochure van kinderopvang-werkt.nl wordt uitgelegd hoe dit in de praktijk werkt en hoe ouders en werknemers hiermee om kunnen gaan. Het is belangrijk om te weten dat het aantal niet-groepsgebonden uren geen individueel recht is, maar dat het aantal beschikbare uren per vestiging minimaal moet zijn. De werkgever moet in overleg met de medezeggenschap afspraken maken over deze uren.

De maatschappelijke context

De maatschappelijke context van ouders die minder willen werken vanwege zorg is complex. In 2023 wilden 236.000 personen minder werken vanwege zorgtaken. Van deze personen gaven 71.000 aan dat het financieel niet mogelijk was, en 58.000 gaven aan dat het niet kon vanwege het werk. De meest voorkomende reden was dat het te druk was op het werk. Voor anderen was het niet mogelijk vanwege de mogelijkheid om verlof aan te vragen of omdat ze nog voldoende verlof hadden.

Het combineren van verlof en kinderopvang vraagt om goed overleg met de werkgever. In de praktijk kunnen ouders aandragen om bijvoorbeeld flexibele werktijden, verlaagde uren of thuiswerken. Het is belangrijk dat ouders dit op tijd bespreken met hun werkgever om eventuele juridische of logistieke problemen te voorkomen.

Conclusie

Het combineren van minder werken en kinderopvang is een uitdaging die voor veel ouders van groot belang is. Het is belangrijk om niet alleen te denken aan de logistieke aspecten, zoals de beschikbaarheid van opvangplekken, maar ook aan de financiële gevolgen en de wettelijke regels. Met hulpmiddelen zoals de WerkZorgBerekenenaar en de verhoogde kinderopvangtoeslag vanaf 2025 is het mogelijk om een betere keuze te maken. Daarnaast is het belangrijk om overleg te hebben met werkgevers en kinderopvanginstellingen om te zorgen dat de zorgtijden goed geregeld zijn.

Voor ouders die willen studeren of een opleiding volgen, zijn er ook mogelijkheden, zoals deeltijds of avondstudies en studiefinanciering. Het combineren van minder werken, kinderopvang en opleiding vraagt om een goed geregeld plan, maar kan ook leiden tot groei, zowel voor de ouders als voor de kinderen.

Bronnen

1. groeigids.nl - Werk en kinderen combineren
2. cbs.nl - Monitor Arbeid, Zorg en Kinderopvang 2023
3. rijksfinancien.nl - Kamerstukken over kinderopvangtoeslag
4. lokaleregelgeving.overheid.nl - Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzaalwerk
5. kinderopvang-werkt.nl - Brochure over niet-groepsgebonden werk