Belevingsgericht werken in de kinderopvang: een praktische benadering

Belevingsgericht werken in de kinderopvang betekent dat kinderen centraal staan in het dagelijks werk van opvangverzorgers. Het gaat erom om de ervaringen, behoeften en emoties van kinderen te begrijpen en te ondersteunen, zodat ze zich veilig, begrepen en geaccepteerd voelen. Deze benadering is gericht op het creëren van een emotioneel stabiele omgeving waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen en leren omgaan met hun emoties. In dit artikel wordt ingegaan op de kernprincipes van belevingsgericht werken, de rol van de verzorgers, praktische voorbeelden uit de werkelijkheid en de samenwerking met het onderwijs.

Kernprincipes van belevingsgericht werken

Belevingsgericht werken is gebaseerd op de overtuiging dat kinderen zich het best kunnen ontwikkelen in een omgeving waarin hun emoties en ervaringen serieus worden genomen. Dit betekent dat verzorgers niet alleen reageren op gedrag, maar ook op de achterliggende emoties en behoeften van kinderen. Het doel is om kinderen te ondersteunen bij het begrijpen en beheren van hun emoties, wat uiteindelijk bijdraagt aan hun sociaal-emotionele ontwikkeling.

In het kader van belevingsgericht werken wordt er veel aandacht besteed aan het creëren van een betrouwbare en warme relatie tussen kind en verzorger. Deze relatie fungeert als een veilige basis waaruit kinderen kunnen verkennen, leren en zich kunnen ontplooien. Verzorgers observeren intensief en reageren op individuele behoeften, wat ervoor zorgt dat elk kind op zijn of haar eigen manier wordt gesteund.

Rol van de verzorger

De rol van de verzorger in een belevingsgerichte benadering is essentieel. Verzorgers zijn niet alleen verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg van kinderen, maar ook voor het creëren van een omgeving waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen. Dit betekent dat verzorgers niet alleen passief reageren op situaties, maar ook actief werken aan het voorkomen van problemen en het stimuleren van positief gedrag.

Een belangrijk aspect van het werk van de verzorger is het tonen van empathie en het tonen van begrip voor de emoties van kinderen. Dit helpt kinderen zich begrepen te voelen en versterkt hun vertrouwen in de verzorger. Bovendien is het belangrijk dat verzorgers zichzelf ook ondersteunen, omdat het werk met kinderen emotioneel zwaar kan zijn. Het biedt ruimte voor reflectie en het delen van ervaringen met collega's is daarom van groot belang.

Praktijkvoorbeelden van belevingsgericht werken

In de praktijk zien we verschillende voorbeelden van belevingsgericht werken. Een voorbeeld is een kind dat moeilijk afscheid neemt van zijn of haar ouder bij het begin van de opvangdag. In een conventionele benadering zou de verzorger dit gedrag mogelijk negeren of snel proberen te verbannen. In een belevingsgerichte benadering wordt het kind echter begroet met warmte en begrip. De verzorger geeft het kind de ruimte om zijn of haar gevoelens te uiten en biedt steun tot het kind zich op zijn of haar gemak voelt.

Een ander voorbeeld is een kind dat zich op een bepaalde dag rustiger gedraagt dan anders. In plaats van het gedrag te interpreteren als een teken van onbelangstelling, neemt de verzorger de tijd om te observeren en eventueel te vragen wat er aan de hand is. Dit helpt het kind om zich begrepen te voelen en maakt het mogelijk om eventuele problemen op een vroege leeftijd aan te kaarten.

Een specifiek voorbeeld van belevingsgericht werken is te vinden in de samenwerking met kinderopvanglocaties zoals Avem de Evenaar, waar kinderen en mensen met een beperking samen verblijven. Hier helpen BlinQers bij het leren van kinderen, bijvoorbeeld door fruit te schillen, werkjes te knippen of speelgoed schoon te maken. Deze activiteiten zijn niet alleen nuttig, maar ook een manier om kinderen te betrekken en hen te ondersteunen in hun eigenlijke leerproces.

Samenwerking met het onderwijs

De samenwerking met het onderwijs is een belangrijk onderdeel van belevingsgericht werken in de kinderopvang. Het is essentieel dat er afstemming is tussen de opvang en het onderwijsveld, zodat kinderen continu ondersteuning krijgen. Dit geldt zowel voor het primair onderwijs als voor het voortgezet onderwijs. Door samen te werken met leerkrachten, schoolmaatschappelijk werk en andere ondersteunende figuren in het onderwijsveld, kunnen kinderen beter worden ondersteund in hun ontwikkeling.

In het kader van samenwerking met het onderwijs is het belangrijk dat de opvangverzorgers regelmatig communiceren over de wachttijd voor geïndiceerde hulp, de start en voortgang van jeugdhulp en eventuele handelingsadviezen voor leerkrachten. Deze informatie helpt het onderwijs om beter te begrijpen wat de behoeften van kinderen zijn en hoe ze deze op school kunnen ondersteunen.

Bij schoolgaande kinderen met een beperking is het doel om ouders te ondersteunen bij het werken, bijvoorbeeld door middel van passende naschoolse opvang. Dit helpt bij het creëren van een evenwicht tussen werk en zorg, wat ook positief uitwerkt op de ontwikkeling van kinderen.

Belevingsgericht werken en de rol van het sociaal netwerk

Een ander aspect van belevingsgericht werken is de rol van het sociaal netwerk van kinderen en hun familie. In sommige gevallen kan het sociaal netwerk een essentiële rol spelen bij het ondersteunen van kinderen, vooral bij mantelzorg of intensieve zorg. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om passende maatregelen te nemen, zoals oppas voor andere kinderen of een aanpassing van de werktijd van de ouders.

Een belevingsgerichte benadering houdt ook rekening met de emotionele betrokkenheid van het sociaal netwerk. In sommige gevallen kan het beter zijn om hulp te verlenen via vertrouwde personen, omdat kinderen en jongeren bijvoorbeeld moeite hebben met het vertrouwen in vreemde hulpverleners. In andere gevallen kan professionele distantie juist gewenst zijn, bijvoorbeeld om patronen te doorbreken of om een betere effectiviteit van de zorg te waarborgen.

Belevingsgericht werken en veiligheid

Een belevingsgerichte benadering houdt ook rekening met de veiligheid van kinderen. In het kader van veiligheid is het belangrijk dat er een klachtenregeling is opgesteld waarmee kinderen, ouders en verzorgers klachten kunnen melden. Bovendien is het verplicht dat zorgaanbieders een vertrouwenspersoon aanstellen die kinderen en jongeren kan ondersteunen bij klachten of problemen.

In een belevingsgerichte omgeving wordt er ook aandacht besteed aan het creëren van een veilige woon- en zorgomgeving, zoals bij Daelzicht, waar kinderen en jongeren met verstandelijke beperkingen intensieve zorg en behandeling krijgen. Deze instellingen bieden dagbesteding, ondersteuning thuis en opvang in crisissituaties, wat ervoor zorgt dat kinderen zich op hun gemak voelen en veilig worden ondersteund.

Belevingsgericht werken in de praktijk: dagbesteding

Dagbesteding is een belangrijk onderdeel van belevingsgericht werken in de kinderopvang. In dagbestedingscentra zoals Hoeve de Kaolder worden kinderen ondergebracht in groepen van 5-9 jaar (blauwe groep) en 10 jaar en ouder (gele groep). De activiteiten zijn gevarieerd en afgestemd op de leeftijd en de behoeften van de kinderen. Dagbesteding kan op alle dagen van de week plaatsvinden en is aansluitend bij schooltijden.

In dagbestedingscentra wordt er gelet op de veiligheid en het welzijn van kinderen. Er wordt gezorgd voor een betrouwbare omgeving waarin kinderen zich kunnen ontplooien en leren omgaan met hun emoties. Verzorgers observeren intensief en reageren op individuele behoeften, wat ervoor zorgt dat elk kind op zijn of haar eigen manier wordt gesteund.

Belevingsgericht werken en samenwerking met ouders

De samenwerking met ouders is een essentieel onderdeel van belevingsgericht werken. Ouders zijn de belangrijkste betrouwbare figuren in het leven van hun kind en het is belangrijk dat er een open en eerlijke communicatie is tussen opvang en ouders. Door regelmatig te informeren over de ontwikkeling van kinderen en eventuele problemen die zich voordoen, kan er samen worden gewerkt aan oplossingen.

In het kader van samenwerking met ouders is het ook belangrijk om hen te informeren over de beschikbare ondersteuning, zoals de rol van de vertrouwenspersoon of de klachtencommissie. Dit helpt ouders om zich beter te oriënteren in het zorgsysteem en te weten waar ze terecht kunnen met vragen of klachten.

Belevingsgericht werken en het rechtenbeginsel

Belevingsgericht werken is ook gericht op het respecteren van de rechten van kinderen. In de context van kinderopvang is het belangrijk dat kinderen worden gezien als individuen met eigen behoeften, wensen en rechten. Dit betekent dat er aandacht is voor het creëren van een omgeving waarin kinderen zich kunnen uiten, kiezen maken en hun eigen grenzen kunnen stellen.

In de praktijk betekent dit dat kinderen bijvoorbeeld worden betrokken bij beslissingen over hun eigen zorg en dat hun mening serieus wordt genomen. Dit helpt bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen en het creëren van een gevoel van eigenwaarde.

Belevingsgericht werken en de toekomst

Belevingsgericht werken is een moderne en effectieve benadering van kinderopvang die steeds meer aandacht krijgt. De nadruk op het begrijpen en ondersteunen van kinderen in hun emotionele en sociaal-emotionele ontwikkeling is van groot belang voor hun toekomst. Door belevingsgericht te werken, helpen verzorgers kinderen om zich beter te ontwikkelen, positief te leren omgaan met hun emoties en sociaal contact te leren maken.

In de toekomst is het van belang dat belevingsgericht werken verder wordt ontwikkeld en geïntegreerd in het zorgsysteem. Dit betekent dat er meer aandacht moet komen voor de training van verzorgers in deze benadering, meer ondersteuning voor verzorgers en meer samenwerking met het onderwijsveld en ouders.

Conclusie

Belevingsgericht werken in de kinderopvang is een benadering waarin kinderen centraal staan. Het gaat erom om de emoties, behoeften en ervaringen van kinderen serieus te nemen en hen op een warme en betrouwbare manier te ondersteunen. Deze benadering helpt bij het creëren van een veilige omgeving waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen en leren omgaan met hun emoties. Door samen te werken met het onderwijsveld, ouders en het sociaal netwerk, kan belevingsgericht werken worden ingezet om kinderen op een positieve manier te ondersteunen in hun groei en ontwikkeling.

Bronnen

1. dagbesteding-blinq.nl
2. lokaleregelgeving.overheid.nl
3. puntwelzijn.nl