BBL-lerling in de kinderopvang: Kansen en voorwaarden voor werkgevers en leerlingen

De inzet van beroepsbegeleidende leerling (bbl) in de kinderopvang is een belangrijke strategie voor het opvangen van het personeelstekort in de sector en het ontwikkelen van jonge of zij-instromende medewerkers. Een bbl-lerling combineert werken en leren en volgt een opleiding op mbo-niveau 3 of 4. Deze combinatie biedt zowel de leerling als de werkgever unieke kansen, maar vereist ook aandacht voor juridische, pedagogische en organisatorische voorwaarden.

In dit artikel worden de mogelijkheden, regels en praktische toepassing van het werken met bbl-lerlingen in de kinderopvang besproken, met nadruk op de rol van de werkgever, de begeleiding van de leerling, en de impact op de organisatie en kwaliteit van de opvang.

Wat is een bbl-lerling?

Een bbl-lerling is een mbo-student die een opleiding volgt via de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). Deze leerweg combineert theorie en praktijk, waarbij de leerling een deel van haar opleiding volgt in een werkplek, zoals een kinderopvangcentrum. De bbl-lerling werkt minimaal 16 uur per week in de buitenschoolse opvang (BSO) of 24 uur per week in een kinderdagverblijf (KDV), terwijl ze deelneemt aan deelverzamelingslessen in school. De opleiding duurt maximaal 2 jaar, afhankelijk van de voortgang van de leerling.

De bbl-opleiding tot pedagogisch medewerker is gericht op het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn voor het werken in de kinderopvang. De leerling leert hoe kinderen zich ontwikkelen, hoe ze kunnen worden gestimuleerd, en hoe pedagogisch werken in de praktijk toepassing vindt. Het is een praktische opleiding die gericht is op directe toepassing in de opvangsetting.

Voorwaarden voor het inzetten van een bbl-lerling

Het inzetten van een bbl-lerling in een kinderopvangorganisatie is enkel mogelijk als de organisatie een erkend leerbedrijf is. Dit betekent dat er een praktijkopleider benoemd moet zijn die de bbl-lerling begeleidt. De praktijkopleider heeft een bepaalde opleiding of bekwaamheid nodig, zoals een afgeronde mbo-4 opleiding tot praktijkopleider, of een equivalent niveau van begeleiding vaardigheden. De praktijkopleider is verantwoordelijk voor de formatieve inzet van de bbl-lerling en voor de samenwerking met de opleiding.

Daarnaast moet de bbl-lerling een leer-arbeidsovereenkomst hebben. Deze overeenkomst geldt zolang de opleiding duurt en bepaalt het aantal uren dat de leerling per week werkt. In de buitenschoolse opvang is dit minimaal 12 uur per week, in de dagopvang minimaal 20 uur. De overeenkomst kan worden omgezet in een vaste arbeidsovereenkomst, mits de leerling het diploma behaalt en er een vacature is.

Formatieve inzet van de bbl-lerling

De formatieve inzet van de bbl-lerling is een belangrijk aspect van de bbl-opleiding. De mate waarin de bbl-lerling formatief ingezet kan worden, hangt af van de fase van de opleiding. In het begin is de formatieve inzet beperkt, terwijl de leerling in latere fasen geleidelijk meer verantwoordelijkheid kan overnemen. Dit wordt bepaald in overleg met de opleiding en de werkgever.

In de Cao Kinderopvang zijn duidelijke richtlijnen opgenomen over de formatieve inzet van bbl-lerlingen. Bijvoorbeeld mag een bbl-lerling in de buitenschoolse opvang alleen op de basisgroep staan, mits de mate van formatieve inzet hiermee overeenkomt. In de dagopvang mag een bbl-lerling pas als ‘vast gezicht’ ingezet worden, zodra het eerste leerjaar is afgerond.

Het is belangrijk om te beseffen dat een bbl-lerling nog geen volledig gekwalificeerde pedagogisch professional is. Daarom gelden er beperkingen op de rol die de leerling mag vervullen. Zo mag een bbl-lerling niet formatief worden ingezet op een ve-groep, omdat de kwaliteit van de opvang in de voor-schoolse educatie alleen gegarandeerd kan worden door gekwalificeerde professionals. Wel wordt verwacht dat vanaf 1 januari 2026 de regels hierover mogelijk veranderen, zodat bbl-lerlingen onder bepaalde voorwaarden wel op een ve-groep kunnen werken.

Invloed op de organisatie en personeelsbeleid

Het inzetten van een bbl-lerling heeft zowel positieve als uitdagingen voor de organisatie. Positief is dat het inzetten van een bbl-lerling bijdraagt aan het opvangen van het personeelstekort en de leercultuur in de organisatie versterkt. De bbl-lerling brengt een extra collega in de groep, wat het werk voor bestaande medewerkers kan lichter maken. Daarnaast is het een investering in de toekomst van de organisatie, omdat de leerling een nieuwe medewerker kan worden.

Een andere positieve invloed is dat het inzetten van bbl-lerlingen een bijdrage levert aan het opbouwen van een duurzame leercultuur. De leerling brengt de opleiding direct in de praktijk toe, wat ook een leerproces voor bestaande medewerkers kan zijn. Daarnaast is er de mogelijkheid om medewerkers door te ontwikkelen tot praktijkopleiders, wat hun carrièrebegeleiding verder kan stimuleren.

Er zijn echter ook beperkingen. Zo mag maximaal 50% van de beroepskrachten op een kindercentrum uit beroepskrachten in opleiding bestaan. Dit betekent dat een bbl-lerling niet de enige beroepskracht op een groep mag zijn. Daarnaast moet de bbl-lerling in de inzet altijd begeleid worden door een ervaren collega, zeker op de randen van de dag en tijdens pauzes.

Investeren in bbl-lerlingen

Het inzetten van een bbl-lerling vraagt om investeringen, zowel qua tijd als qua middelen. De organisatie moet een praktijkopleider aanwijzen, die verantwoordelijk is voor de begeleiding van de leerling. Daarnaast is het belangrijk om de opleiding van de bbl-lerling te betrekken bij de beoordeling van de formatieve inzet. De opleiding heeft zicht op de voortgang van de leerling in de opleiding, terwijl de werkgever zicht heeft op de inzet in de praktijk. Samen bepalen ze of de leerling in staat is om verantwoordelijkheden over te nemen.

Er zijn ook subsidies beschikbaar voor het inzetten van bbl-lerlingen. Zo is de SLIM-subsidie bedoeld voor mkb-bedrijven die praktijkleerplaatsen bieden. Deze subsidie kan bijdragen aan de kosten die verbonden zijn aan het begeleiden van een bbl-lerling in de opleiding.

Toekomstige ontwikkelingen

In de komende jaren zijn er verwachtingen dat het gebruik van bbl-lerlingen in de kinderopvang zal toenemen. Dit komt onder andere door de verwachting dat regels voor de inzet van bbl-lerlingen in de voor-schoolse educatie (ve) zullen veranderen. Vanaf 2026 kan het mogelijk zijn dat bbl-lerlingen onder bepaalde voorwaarden op een ve-groep werken, wat de opvangcapaciteit kan vergroten en het personeelstekort kan verminderen.

Daarnaast is er een duidelijke trend in de sector om meer aandacht te besteden aan het opbouwen van een leercultuur. Het inzetten van bbl-lerlingen is een manier om jonge of zij-instromende medewerkers in de organisatie te ontwikkelen, en tegelijkertijd de kwaliteit van de opvang te verbeteren.

Conclusie

Het inzetten van bbl-lerlingen in de kinderopvang is een strategie die zowel kansen biedt als uitdagingen met zich meebrengt. Voor werkgevers is het een manier om bij te dragen aan het opvangen van het personeelstekort, de leercultuur te versterken, en jonge of zij-instromende medewerkers te ontwikkelen. Voor de leerling is het een kans om werken en leren te combineren en direct te ervaren wat het betekent om in de kinderopvang te werken.

De inzet van bbl-lerlingen moet echter wel gebeuren binnen de juridische en pedagogische kaders. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de formatieve inzet, de rol van de praktijkopleider, en de samenwerking met de opleiding. Ook is het belangrijk om rekening te houden met de beperkingen, zoals de 50%-regeling en de vereisten voor gekwalificeerde pedagogisch professionals.

In de komende jaren is te verwachten dat het gebruik van bbl-lerlingen in de kinderopvang verder zal groeien, zowel in de buitenschoolse opvang als in de voor-schoolse educatie. Dit vraagt om continue investeringen in leidinggevende medewerkers, begeleiding en ondersteuning van leerlingen, en het opbouwen van een leercultuur die zowel leerlingen als ervaren medewerkers betreft.

Bronnen

1. Kinderopvang Werkt
2. Werken en leren bij Partou