Risico-inventarisatie in kinderopvang: een essentieel instrument voor veiligheid en gezondheid

In de kinderopvangsector staat veiligheid en gezondheid centraal, zowel voor de kinderen als voor de medewerkers. Een risico-inventarisatie is daarom een essentieel onderdeel van het arbobeleid en kwaliteitsbeleid in deze branche. In dit artikel bespreken we op basis van beschikbare informatie hoe een risico-inventarisatie in de praktijk werkt, welke doelen deze vervult en hoe deze jaarlijks geïnspecteerd en aangepast wordt. We richten ons op de inhoud, uitvoering en verantwoordelijkheden die bij een risico-inventarisatie horen, zoals beschreven in diverse bronnen.

Inleiding

In de kinderopvangsector is het jaarlijks uitvoeren van een risico-inventarisatie een wettelijke verplichting. Deze inventarisatie helpt om veiligheids- en gezondheidsrisico’s te identificeren en maatregelen te nemen om deze risico’s te beperken. Het doel is om een veilige en gezonde omgeving te garanderen voor kinderen, medewerkers en bezoekers. De GGD inspecteert jaarlijks deze inventarisatie om te controleren of de wettelijke eisen worden nageleefd. Het is belangrijk dat ouders en andere betrokkenen weten dat deze inventarisatie beschikbaar is voor inzage en dat het een centraal onderdeel is van het kwaliteitsbeleid van kinderopvangorganisaties.

Wat is een risico-inventarisatie?

Een risico-inventarisatie is een systeematische inventarisatie van mogelijke risico’s op een locatie. Deze risico’s worden beoordeeld op basis van de kans dat ze zich voordoen en de ernst van de gevolgen die ze kunnen hebben. In de kinderopvangsector is het doel van de risico-inventarisatie om zowel de veiligheid van kinderen als de gezondheid en veiligheid van medewerkers te waarborgen. Dit verschilt van andere sectoren, waar vaak alleen rekening wordt gehouden met de veiligheid van medewerkers.

Risico = kans x effect

De formule "risico = kans x effect" is een centraal principe bij het uitvoeren van een risico-inventarisatie. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de kans dat een gevaar zich voordoet, maar ook naar de ernst van de gevolgen. Bijvoorbeeld, een gevaar als het breken van een speelgoedstuk kan een geringe kans hebben, maar het effect op een kind kan groot zijn. Daarom is het belangrijk om zowel de kans als het effect in overweging te nemen bij het beoordelen van risico’s.

Veiligheid van kinderen en medewerkers

In de kinderopvang is het niet alleen de veiligheid van de kinderen van belang, maar ook die van de medewerkers. Veiligheid en gezondheid zijn daarom centrale thema’s in de risico-inventarisatie. Bijvoorbeeld, bij de werkomgeving van medewerkers wordt gekeken naar de ergonomische belasting, de beschikbaarheid van EHBO-materiaal en het aantal kinderen per medewerker. Ook wordt gekeken naar de opslag van gevaarlijke stoffen en de toegang tot ruimtes waar kinderen zich bevinden.

Uitvoering van de risico-inventarisatie

De risico-inventarisatie wordt jaarlijks uitgevoerd en is een verantwoordelijkheid van de leidinggevende. In veel organisaties wordt deze uitgevoerd in samenwerking met de groepsleiding. Het proces omvat meerdere stappen:

1. Inventarisatie van ruimtes en activiteiten: Alle ruimtes binnen de kinderopvang worden doorgenomen, inclusief de buitenspeelruimte. Voor elke ruimte worden mogelijke gevaren geïdentificeerd.
2. Beoordeling van risico’s: Voor elk geïdentificeerd gevaar wordt beoordeeld of het een hoge, middel of lage prioriteit heeft. Dit gebeurt op basis van de kans en het effect.
3. Opstellen van actieplannen: Voor elk risico dat niet aan de wettelijke eisen voldoet, wordt een actieplan opgesteld. Dit plan bevat maatregelen die genomen moeten worden en een tijdschema voor de uitvoering.
4. Bespreken van actieplannen: De actieplannen worden regelmatig besproken in het team, bijvoorbeeld bij werkoverleg. Dit zorgt ervoor dat maatregelen tijdig worden uitgevoerd.
5. Jaarlijks rapporteren: De leidinggevende en directie maken jaarlijks een gezondheidsverslag, dat wordt ingezonden bij de GGD en ter inzage ligt op de locatie.

Voorbeeld van een actieplan

Stel dat bij een inventarisatie wordt geconstateerd dat een speelgoedstuk beschadigd is en een kind zich hierin kan snijden. Dan kan een actieplan worden opgesteld dat bijvoorbeeld het vervangen van het speelgoedstuk en het controleren van andere speelgoedstukken op scherpe randen bevat. Dit actieplan wordt vervolgens uitgevoerd binnen een bepaalde termijn, bijvoorbeeld binnen twee weken.

Registratie van ongevallen en gevaarlijke situaties

Naast het voorkomen van ongevallen is het ook belangrijk om deze te registreren wanneer ze zich voordoen. Dit helpt bij het herkennen van trends en het verbeteren van veiligheidsmaatregelen. In de risico-inventarisatie wordt daarom een overzicht van ongevallen opgenomen. Voor elk ongeval wordt de aard, de plaats, de leeftijd van het kind, de datum en de maatregelen die genomen zijn om verdere ongevallen te voorkomen, geregistreerd.

Wettelijke eisen voor registratie

Volgens de wettelijke eisen moet de risico-inventarisatie ook een lijst van ongevallen bevatten. Deze lijst moet beschikbaar zijn voor ouders en andere betrokkenen. Het is ook verplicht om maatregelen te nemen om dergelijke ongevallen in de toekomst te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld het vervangen van een speelgoedstuk of het aanpassen van een protocol zijn.

Rol van medewerkers en leidinggevenden

Medewerkers en leidinggevenden spelen een centrale rol in de uitvoering van de risico-inventarisatie. Medewerkers moeten zich bewust zijn van veiligheid en gezondheid, en regelmatig controleren of protocollen worden nageleefd. Leidinggevenden zijn verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van actieplannen en het jaarlijks rapporteren van de risico-inventarisatie.

Medewerkers en hun gedrag

Een van de grootste uitdagingen bij veiligheid is het gedrag van medewerkers. Veel ongelukken zijn namelijk het gevolg van niet-naleving van protocollen. Daarom is het belangrijk dat medewerkers regelmatig aandacht besteden aan hun gedrag en de gevolgen die dit kan hebben. Bij Levantjes kinderopvang is bijvoorbeeld een methode van confrontatie van eigen gedrag ontwikkeld, waarbij medewerkers regelmatig worden geconfronteerd met situaties waarin protocollen niet zijn nageleefd. Dit helpt bij het verhogen van de veiligheidsbewustzijn en het voorkomen van ongelukken.

Rol van ouders en externe inspecties

Ouders hebben ook een rol bij de risico-inventarisatie. De inventarisatie is namelijk beschikbaar voor inzage op de locatie. Ouders kunnen hierin lezen welke risico’s zijn geïdentificeerd en welke maatregelen zijn genomen om deze risico’s te beperken. Dit draagt bij aan transparantie en vertrouwen tussen de opvang en de ouders.

Externe inspecties

De GGD inspecteert jaarlijks de risico-inventarisatie om te controleren of de wettelijke eisen zijn nageleefd. Tijdens deze inspectie worden de risico’s, actieplannen en registratie van ongevallen beoordeeld. Als er aandachtspunten zijn, moet de opvang deze aanpakken en binnen een bepaalde termijn rapporteren. Dit helpt bij het waarborgen van een hoge kwaliteit van de kinderopvang en het verbeteren van veiligheid en gezondheid.

Rol van het arbobeleid

Het arbobeleid is een ander belangrijk onderdeel van veilig en gezond werken in de kinderopvangsector. Het arbobeleid beschrijft hoe een organisatie arbeidsomstandigheden aanpakt, zoals werkdruk en lichamelijke belasting. Het brengt gezondheids- en veiligheidsrisico’s in kaart en stelt maatregelen op om deze te beperken. Het arbobeleid wordt ondersteund door een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), die een passend plan van aanpak bevat.

Voorbeeld van arbobeleid in de praktijk

In de praktijk kan een arbobeleid bijvoorbeeld inhouden dat medewerkers regelmatig pauzes mogen maken, dat er aandacht is voor de ergonomie van de werkplek en dat er EHBO-materiaal beschikbaar is. Het doel is om een veilige en gezonde werkomgeving te creëren, waarin medewerkers zich goed voelen en hun werk efficiënt kunnen uitvoeren.

Vraagstukken en uitdagingen

Hoewel de risico-inventarisatie een essentieel onderdeel is van veiligheid en gezondheid in de kinderopvangsector, zijn er ook enkele vraagstukken en uitdagingen. Een van de grootste uitdagingen is het voorkomen van ongelukken die het gevolg zijn van het gedrag van personen. Ook kan het uitvoeren van een risico-inventarisatie tijdrovend zijn, vooral bij grotere organisaties. Daarnaast is het belangrijk om ervoor te zorgen dat actieplannen tijdig worden uitgevoerd en dat maatregelen effectief zijn.

Transparantie en betrokkenheid

Een andere uitdaging is het waarborgen van transparantie en betrokkenheid bij ouders en medewerkers. Het is belangrijk dat ouders weten dat de risico-inventarisatie beschikbaar is voor inzage en dat ze hierin kunnen lezen welke risico’s zijn geïdentificeerd. Ook is het belangrijk dat medewerkers zich bewust zijn van hun rol in veiligheid en gezondheid en regelmatig aandacht besteden aan hun gedrag.

Conclusie

Een risico-inventarisatie is een essentieel onderdeel van veiligheid en gezondheid in de kinderopvangsector. Het helpt bij het identificeren van risico’s, het opstellen van actieplannen en het waarborgen van een veilige en gezonde omgeving voor kinderen en medewerkers. Het is een verantwoordelijkheid van de leidinggevende en wordt jaarlijks uitgevoerd in samenwerking met de groepsleiding. De GGD inspecteert jaarlijks de risico-inventarisatie om te controleren of de wettelijke eisen zijn nageleefd. Het is belangrijk dat ouders weten dat de inventarisatie beschikbaar is voor inzage en dat ze hierin kunnen lezen welke risico’s zijn geïdentificeerd. Door een risico-inventarisatie te implementeren, kan een kinderopvangorganisatie een veilige en gezonde omgeving creëren voor kinderen, medewerkers en bezoekers.

Bronnen

1. Levantjes kinderopvang
2. Feniks Groep
3. Little Superstars
4. Lokale regelgeving
5. Kinderopvang Werkt