Piramide in de kinderopvang: een educatief programma voor de ontwikkeling van jonge kinderen

Piramide is een geaccrediteerd en op wetenschappelijke bewijsvoering gebaseerd educatief programma dat gericht is op jonge kinderen van 0 tot 7 jaar. Het programma wordt op brede schaal ingezet in de kinderopvang, peuterspeelzalen, en de onderbouw van de basisschool (groep 1-2). Het doel van Piramide is om kinderen op een speelse, educatieve en veilige manier te ondersteunen bij hun ontwikkeling. Het programma biedt een uitgebalanceerde mix van theorie en praktijk, waardoor pedagogisch medewerkers in staat worden gezet om kinderen op een doordachte manier te begeleiden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de inhoud, structuur en toepassing van Piramide in de kinderopvang.

Inleiding

Piramide is ontworpen als een totaalprogramma dat zich richt op de holistische ontwikkeling van jonge kinderen. Het programma is uitgewerkt rondom twaalf projecten die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen en biedt talloze activiteiten op alle ontwikkelingsgebieden. Het programma is flexibel inzetbaar en kan aangepast worden aan de specifieke situatie van een groep. Daarnaast wordt aandacht besteed aan kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong en kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Piramide is ontworpen om een doorgaande lijn te creëren tussen de kinderopvang, de peuterspeelzaal en de onderbouw van de basisschool. Deze continuïteit draagt bij aan een consistente en positieve ontwikkeling van jonge kinderen.

De kern van Piramide

Piramide is een VVE-programma dat zich richt op acht ontwikkelingsgebieden. Deze gebieden zijn essentieel voor de ontwikkeling van jonge kinderen en vormen de basis van het programma. De acht ontwikkelingsgebieden zijn:

1. Waarnemingsontwikkeling: Hierbij wordt gewerkt met alle zintuigen zoals voelen, proeven, ruiken, zien en horen aan de hand van aanschouwelijk materiaal. Dit is een belangrijke voorwaarde voor het verder leren.
2. Persoonlijkheidsontwikkeling: Aandacht voor zelfredzaamheid, zelfstandigheid, zelfcontrole en doorzettingsvermogen.
3. Sociaal-emotionele ontwikkeling: Leren omgaan met gevoelens zoals blij, bedroefd, boos en bang. Sociaal gedrag zoals weerbaarheid, samenspelen en coöperatief leren.
4. Denken en rekenen: Omgaan met ordeaspecten zoals sorteren, classificeren en seriëren, het omgaan met getallen, tellen en vergelijken, en het maken van eenvoudige operaties.
5. Taal, lezen en schrijven: Communiceren met andere kinderen en volwassenen, het uitbreiden van woordenschat, interactief voorlezen en het voorbereiden op lezen en schrijven.
6. Oriëntatie op ruimte, tijd en wereldverkenning: Werken aan ruimte- en tijdsbesef, het leren van ruimte- en tijdsbegrippen en het oriënteren op de wereld via ervaringen in projecten.
7. Motorische ontwikkeling: Grof motorische vaardigheden zoals springen, mikken, zwemmen en dansen, en fijn motorische vaardigheden zoals teken- en schrijfmotoriek.
8. Creatieve en expressieve ontwikkeling: Aanvullend is creativiteit en expressie een belangrijk onderdeel van het ontwikkelingsproces van jonge kinderen.

Deze acht gebieden worden op een doorgestoken lijn aangeboden via de projecten van Piramide. Elke maand is er een nieuw thema dat centraal staat. Aangezien kinderen niet altijd elke dag aanwezig zijn in de kinderopvang, is de duur van elk thema één maand. Ouders worden via een ouderbrief en woordenvel geïnformeerd over het thema, zodat zij ideeën voor de thuissituatie kunnen opdoen.

Structuur en inrichting van Piramide

Piramide is opgebouwd rondom twaalf projecten, die elk aansluiten bij een specifiek thema. Deze projecten zijn uitgewerkt in projectboeken, die rijk zijn aan activiteiten, spelletjes, liedjes en suggesties voor de inrichting van hoeken. De projecten zijn op drie niveaus uitgewerkt, zodat het programma aangepast kan worden aan de leeftijd en de ontwikkelingsstand van de kinderen. Daarnaast zijn er digitale en fysieke materialen beschikbaar, die eenvoudig aangepast kunnen worden aan de wensen van de instelling.

Het Piramideboek voor kinderdagverblijven

Dit boek beschrijft hoe Piramide ingevoerd kan worden binnen een kinderdagverblijf. Het geeft richtlijnen voor het opzetten van de projecten en het gebruik van de materiaalpakketten. Het boek is gericht op pedagogisch medewerkers en leidinggevenden en helpt bij het opzetten van een doorgestoken ontwikkelingslijn.

Suggesties bij Piramideprojecten voor baby’s en dreumesen

Dit boek is een stevige basis voor het goed werken met Piramide. Het biedt suggesties voor het werken met baby’s en dreumesen en is geschikt voor zowel horizontale als verticale groepen. Het bevat activiteiten die aansluiten bij de ontwikkelingsstadia van jonge kinderen en helpt medewerkers bij het planmatig werken.

Training en implementatie

Om Piramide goed in te zetten, is er een uitgebreide training voor pedagogisch medewerkers. Deze training bestaat uit twee modules van elk 12 bijeenkomsten en coaching op de werkvloer. De totale training duurt ongeveer 2,5 jaar. De inhoud van de training is gericht op de vaardigheden van de medewerkers en de praktijkgerichte implementatie van Piramide. Er is een sterke samenhang tussen theorie en praktijk, en de medewerkers krijgen feedback op hun handelen.

Coaching en implementatie

Naast de trainingsbijeenkomsten is er coaching op de werkvloer. Hierbij wordt gebruikgemaakt van checklists uit het Piramide Implementatie Assessment (PIA) van Piramide Nederland. Deze checklists helpen bij het beoordelen van de kwaliteit van de implementatie en het verbeteren van het aanbod.

Doelgroep

De training is bedoeld voor pedagogisch medewerkers, leidsters van peuterspeelzalen en leerkrachten van groep 1 en 2. Het aantal modules dat medewerkers volgen, hangt af van het aantal VVE-kinderen binnen de instelling. Voor instellingen met veel VVE-kinderen is het aan te raden om beide modules te volgen.

Voordelen van Piramide in de kinderopvang

Piramide biedt diverse voordelen voor zowel medewerkers als kinderen. Het programma helpt bij het snel en efficiënt inplannen en uitvoeren van activiteiten. Daarnaast zorgt het voor een overzichtelijke registratie van de ontwikkeling van kinderen via het kindvolgsysteem, de Ontwikkeldriehoek. Dit systeem maakt het mogelijk om de ontwikkeling van kinderen in kaart te brengen en te begeleiden op een doordachte manier.

Creatieve en educatieve activiteiten

Piramide biedt eindeloos veel lesideeën op drie niveaus. Deze activiteiten zijn aansprekend voor jonge kinderen en ondersteunen hun ontwikkeling op verschillende gebieden. Daarnaast zijn er prachtige praat- en ontdekplaten, leuke liedjes en verantwoord spelmateriaal beschikbaar. Deze materialen zijn zowel digitaal als fysiek beschikbaar, zodat instellingen deze op een manier die het beste aansluit bij hun situatie kunnen inzetten.

Aanpassingsmogelijkheden

Piramide is flexibel inzetbaar en kan aangepast worden aan de wensen en situatie van de instelling. Medewerkers kunnen activiteiten aanpassen aan de leeftijd en ontwikkelingsstand van de kinderen, en aan de thema’s die op dat moment in de groep leven. Deze flexibiliteit maakt het mogelijk om Piramide op een persoonlijke en betekenisvolle manier in te zetten.

Piramide in de praktijk

Voorbeelden van instellingen die Piramide inzetten zijn Kiekeboe Kinderopvang en Kinderopvang UPP. Deze instellingen maken gebruik van de Piramide methode om een doorgaande lijn te creëren tussen de kinderopvang en de basisschool. In deze instellingen wordt de continuïteit gewaarborgd, wat bijdraagt aan een consistente en positieve ontwikkeling van jonge kinderen.

Een andere instelling die Piramide inzet is vso/nso de Piramide in Spijkenisse. Deze buitenschoolse opvang biedt plek aan maximaal 22 kinderen en is ingeschreven in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). De instelling valt onder toezicht van de GGD Rotterdam-Rijnmond en voldoet aan alle wettelijke kwaliteitseisen voor buitenschoolse opvang.

Piramide als ondersteuning voor ouders

Ouders spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van hun kind. In Piramide wordt er expliciet aandacht besteed aan de samenwerking tussen instellingen en ouders. Ouders worden regelmatig geïnformeerd over de thema’s via ouderbrieven en woordenvels. Hierdoor krijgen ouders ideeën voor de thuissituatie en kunnen zij het leerproces van hun kind verder aanvullen. Deze samenwerking tussen opvoeders en ouders draagt bij aan een gestructureerde en positieve ontwikkeling van jonge kinderen.

Conclusie

Piramide is een uitgebreid en geaccrediteerd educatief programma dat gericht is op de holistische ontwikkeling van jonge kinderen. Het programma biedt een doorgestoken lijn tussen de kinderopvang, de peuterspeelzaal en de onderbouw van de basisschool. Door de acht ontwikkelingsgebieden die centraal staan in Piramide, krijgen kinderen een gestructureerd en betekenisvolle begeleiding bij hun groei. De combinatie van theorie en praktijk, samen met de flexibiliteit en aanpassingsmogelijkheden van het programma, maakt Piramide tot een waardevolle ondersteuning voor pedagogisch medewerkers. Daarnaast draagt het programma bij aan een betere samenwerking tussen opvoeders en ouders, wat essentieel is voor de positieve ontwikkeling van jonge kinderen.

Bronnen

1. Piramide voor kinderopvang
2. Over Piramide
3. Piramide methode bij Kinderopvang UPP
4. Piramide in de kinderopvang
5. vso/nso de Piramide in Spijkenisse
6. Piramide methodes voor jonge kinderen
7. Kiekeboe en de Piramide methode