Koortslip in de kinderopvang: Risico’s, preventie en wat ouders en opvangers moeten weten

Een koortslip is een veelvoorkomend verschijnsel bij kinderen en is het gevolg van infectie met het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Omdat kinderen vaak in groepsverband leven en intens contact met anderen hebben, is het belangrijk dat zowel ouders als medewerkers van kinderopvang en kleuterscholen goed zijn geïnformeerd over het besmettelijk karakter van een koortslip en de maatregelen die genomen kunnen worden om besmetting te voorkomen. Dit artikel biedt een overzicht van de symptomen, oorzaken, verzorging en preventie van koortslippen in de kinderopvang, met nadruk op het rolspel van zowel ouders als opvangers.

Wat is een koortslip?

Een koortslip, ook wel bekend als herpes labialis, is een huiduitslag die meestal op of rond de lippen ontstaat. Het wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Kinderen raken vaak in jonge leeftijd besmet via direct contact, zoals een kus van een familielid of het delen van speelgoed of andere voorwerpen. Het virus blijft levenslang in het lichaam aanwezig en kan opnieuw actief worden onder bepaalde omstandigheden, wat resulteert in een koortslip.

De symptomen van een koortslip bij kinderen zijn vergelijkbaar met die bij volwassenen:

• Een tintelend of jeukend gevoel op of rond de lippen.
• Het ontstaan van kleine, rode blaasjes gevuld met vocht, meestal op de liprand.
• De blaasjes kunnen pijnlijk zijn, vooral als ze openbarsten.
• Na een paar dagen drogen de blaasjes op en ontstaan er korstjes.
• Een koortslip duurt meestal 1 tot 2 weken.

Hoe besmettelijk is een koortslip?

Koortslippen zijn zeer besmettelijk, vooral tijdens de fase waarin de blaasjes openbarsten of korsten vormen. Het virus kan worden overgedragen via direct contact, zoals het aanraken van de blaasjes, maar ook via indirect contact, zoals het delen van spullen zoals bekers, bestek of handdoeken. Kinderen zijn vaak onbewust van het risico van besmetting, waardoor het belangrijk is dat ouders en opvangers extra aandacht besteden aan hygiëne en preventie.

Bij jonge baby’s kan een HSV-1-infectie levensbedreigend zijn, vooral wanneer de infectie zich verspreidt naar andere delen van het lichaam. Dit maakt het des te belangrijker dat kinderopvangers en ouders zich bewust zijn van de symptomen en de maatregelen die genomen kunnen worden om de verspreiding te beperken.

Hygiëne en preventie in de kinderopvang

Het voorkomen van besmetting met HSV-1 in de kinderopvang is belangrijk, vooral in omgevingen waar kinderen in groepen verkeren en vaak intens contact met elkaar hebben. Er zijn verschillende hygiëne- en preventiemaatregelen die kunnen worden genomen om de verspreiding van het virus te beperken.

Hygiëne in de kinderopvang

• Handen wassen en desinfecteren: Regelmatig handen wassen is essentieel. Zowel kinderen als medewerkers moeten leren dat ze hun handen wassen na het niezen of hoesten, voor het eten en na het gebruik van de wc.
• Schoonmaken van oppervlakken: Oppervlakken zoals tafels, speelgoed en deuren moeten regelmatig worden schoongemaakt en gedesinfecteerd.
• Vermeden delen van spullen: Het delen van persoonlijke voorwerpen, zoals bekers, bestek, lippenbalsem of handdoeken, moet worden vermeden.
• Hygiëne bij hoesten en niezen: Kinderen moeten worden geleerd om te hoesten of niezen in hun elleboog of in een papiertje, en om dit daarna direct weg te gooien en hun handen te wassen.

Deze hygiënemaatregelen zijn niet alleen van toepassing op koortslippen, maar ook op andere besmettelijke ziekten en zijn daarom al standaard in veel kinderopvanginstellingen opgenomen.

Hygiëne voor ouders

Ouders kunnen ook een belangrijke rol spelen in het voorkomen van besmetting:

• Geen kussen of knuffelen: Totdat de koortslip volledig genezen is, dient te worden voorkomen dat het kind gekust of geknuffeld wordt.
• Geen delen van spullen: Ook thuis dient het kind geen spullen te delen met andere kinderen.
• Vermijd aanraking van de blaasjes: Het is belangrijk om te voorkomen dat het kind aan de blaasjes pulkt of erop bijt. Als dit toch gebeurt, dient het kind direct zijn handen te wassen.

Mag een kind met een koortslip naar school of de kinderopvang?

Een kinderopvang of kleuterschool hoeft geen kind met een koortslip te weren, mits het kind zich verder goed voelt en de blaasjes goed bedekt zijn. Het is echter raadzaam om de opvang of school op de hoogte te brengen van de situatie, zodat zij extra alert kunnen zijn op het risico van besmetting. De opvangers kunnen dan extra aandacht besteden aan hygiëne en voorkomen dat het kind of een medewerker de blaasjes aanraakt.

Het is belangrijk om te weten dat een koortslip in de kinderopvang niet hoeft te worden gemeld aan de GGD. Echter, als meerdere kinderen of medewerkers tegelijk een koortslip hebben, is het verstandig om contact op te nemen met de GGD voor advies.

Verzorging van een koortslip bij kinderen

Ondanks dat een koortslip vanzelf overgaat, zijn er maatregelen die kunnen helpen bij het verlichten van de symptomen en het versnellen van de genezing. Deze maatregelen zijn vooral gericht op het verlichten van pijn, jeuk en irritatie.

• Koud kompres: Een koud kompres kan de pijn en jeuk verminderen en het kind geruststellen.
• Zachte voeding: Het is verstandig om kinderen zachte voeding te geven, die makkelijker te kauwen en slikken is. Zure of zoute voeding kan de blaasjes irriteren.
• Voldoende drinken: Het is belangrijk dat kinderen voldoende drinken, om de lichaamstemperatuur en de genezing te ondersteunen.
• Koortslipcrème: Er zijn speciale crèmes beschikbaar die de duur van een koortslip kunnen verkorten en de symptomen verlichten. Bijvoorbeeld een crème met zinkformules of vitamine E kan helpen bij het genezingsproces.

Het is belangrijk om te voorkomen dat het kind aan de korstjes pulkt, omdat dit het genezingsproces kan vertragen en littekens kan veroorzaken. Ouders en opvangers kunnen hierbij helpen door het kind te waarschuwen of af te leiden wanneer het aan de blaasjes begint te trekken.

Wanneer naar de huisarts?

In de meeste gevallen is een bezoek aan de huisarts niet nodig bij een koortslip. Echter, het is verstandig om contact op te nemen met de huisarts in de volgende situaties:

• Uitbreiding naar andere delen van het lichaam: Als de koortslip zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam, zoals de ogen.
• Koorts of ernstige klachten: Als het kind koorts heeft of zich erg ziek voelt.
• Langdurige koortslip: Als de koortslip na twee weken nog niet is genezen.
• Verzwakt immuunsysteem: Als het kind een verzwakt immuunsysteem heeft, bijvoorbeeld door een andere aandoening of medicatie.

In dergelijke gevallen kan de huisarts bepalen of er een behandeling nodig is of of er verdere onderzoek nodig is.

Koortslip bij medewerkers in de kinderopvang

Niet alleen kinderen kunnen een koortslip hebben, ook medewerkers van de kinderopvang kunnen hier last van ondervinden. Hoewel het niet verplicht is om medewerkers met een koortslip weg te zetten, is het belangrijk dat zij zich bewust zijn van het risico van besmetting en dat ze voorzichtig zijn in hun contact met kinderen.

Het is verstandig dat medewerkers met een koortslip hun collega’s en eventueel ook ouders op de hoogte brengen van hun situatie. Dit zorgt voor transparantie en maakt het mogelijk om extra maatregelen te nemen, zoals extra hygiëne of het vermijden van direct contact met kinderen. Ouders kunnen dan gerustgesteld worden over de maatregelen die genomen worden.

Conclusie

Een koortslip is een veelvoorkomend verschijnsel bij kinderen en kan in de kinderopvang en kleuterschool omgeving het risico van besmetting met zich meebrengen. Het is belangrijk dat zowel ouders als medewerkers goed zijn geïnformeerd over de symptomen, de oorzaken en de maatregelen die genomen kunnen worden om de verspreiding van het virus te beperken. Door het toepassen van hygiënemaatregelen, het vermijden van contact met de blaasjes en het informeren van opvang of school, kan de kans op besmetting worden verkleind.

Hoewel een koortslip meestal onschuldig is en vanzelf overgaat, is het belangrijk om in te grijpen bij ernstige klachten of bij verzwakte kinderen. Het is verstandig om contact op te nemen met de huisarts in dergelijke gevallen.

Door bewust om te gaan met een koortslip en de juiste maatregelen te nemen, kunnen ouders en opvangers ervoor zorgen dat het kind zo snel mogelijk herstelt en dat de verspreiding van het virus wordt beperkt.

Bronnen

1. Koortslip bij je kind: Wat nu? Oorzaken, verzorging en tips voor ouders
2. RIVM: Herpes labialis (koortslip)
3. Koortslip in de kinderopvang: gevaarlijk?
4. 24baby.nl Forum: Koortslip op de opvang