Verstopping bij Kinderen: Oorzaken, Herkenning en Behandeling

Obstipatie, of verstopping, is een veelvoorkomende klacht bij jonge kinderen. Hoewel het over het algemeen niet gevaarlijk is, kan het wel vervelend en pijnlijk zijn voor het kind. Deze klacht kan zich uiten in verschillende symptomen en heeft diverse oorzaken. Dit artikel biedt een overzicht van obstipatie bij kinderen, met aandacht voor herkenning, mogelijke oorzaken en behandelingsopties, gebaseerd op beschikbare informatie.

Wat is Obstipatie?

Obstipatie houdt in dat het poepen moeilijk gaat. Dit ontstaat doordat harde, droge ontlasting zich ophoopt in de darm, waardoor het voor het kind lastig is om deze uit te persen. Een kind met obstipatie kan minder vaak gaan poepen en buikpijn ervaren. Obstipatie komt relatief vaak voor; ongeveer één op de tien kinderen heeft er last van. Het is belangrijk te benadrukken dat obstipatie in de meeste gevallen niet het gevolg is van een onderliggend lichamelijk probleem. Vaak is sprake van functionele obstipatie, wat betekent dat er met het lichaam van het kind niets mis is, maar dat hij of zij toch moeite heeft met poepen.

Herkenning van Obstipatie

Het herkennen van obstipatie bij kinderen kan soms lastig zijn, omdat de stoelgangpatronen sterk kunnen variëren. Artsen spreken over obstipatie als een kind twee of meer van de volgende klachten heeft gedurende ten minste één maand:

• Minder dan twee keer per week poepen.
• Het ophouden van de ontlasting (onbewust).
• Harde, droge, keutelige of pijnlijke ontlasting.
• Grote hoeveelheden ontlasting die het toilet kunnen verstoppen (een ‘olifantendrol’).
• Bij zindelijk kinderen: minstens één keer per week een vieze broek of bruine vegen in het ondergoed (door overloopdiarree).
• Pijn bij het maken van stoelgang.
• Buikpijn of maagpijn.
• Verminderde eetlust.
• Bedwateren.
• Veranderd gedrag (stil, teruggetrokken of juist heel druk en onrustig).
• Opgezette buik.

Naast deze symptomen kunnen ook andere signalen wijzen op obstipatie, zoals het krachtig bij elkaar knijpen van de billen of heen en weer schuiven op een stoel.

Oorzaken van Obstipatie

De oorzaken van obstipatie kunnen verschillen afhankelijk van de leeftijd van het kind. Bij baby’s kan de overstap van borstvoeding naar flesvoeding of de introductie van vaste voeding een rol spelen. Bij peuters en kleuters is obstipatie vaak gerelateerd aan de zindelijkheidstraining. Een vervelende ervaring met pijnlijke ontlasting kan ertoe leiden dat een kind de ontlasting gaat ophouden uit angst voor herhaling. Ook kan het gebeuren dat een kind te weinig tijd neemt om te poepen, omdat spelen bijvoorbeeld aantrekkelijker is.

Andere factoren die een rol kunnen spelen zijn:

• Te weinig vezels in de voeding.
• Te weinig drinken.
• Te weinig lichaamsbeweging.
• Emotionele stress.
• Een coördinatiestoornis van de stoelgang, waarbij de anale spier paradoxaal genoeg sluit tijdens het poepen.

Er bestaan verschillende soorten functionele obstipatie. Sporadische obstipatie is vaak van voorbijgaande aard en vereist geen behandeling. Bij een vrijwillige coördinatiestoornis van de stoelgang houdt het kind de stoelgang bewust tegen, vaak na een pijnlijke ervaring. Een onvrijwillige coördinatiestoornis van de stoelgang is moeilijker te onderscheiden van het bewust ophouden van stoelgang. Bij constipatie door emotionele problemen is de verstopping een lichamelijke reactie op stress.

Behandeling en Preventie

De behandeling van obstipatie richt zich in eerste instantie op het aanpassen van de leef- en voedingsgewoonten. Belangrijke maatregelen zijn:

• Voldoende vezels eten: Vezels stimuleren de darmbeweging en houden de ontlasting zacht. Goede bronnen van vezels zijn volkoren producten, groenten, fruit, zaden en noten.
• Voldoende drinken: Een kind heeft per dag 1 tot 1,5 liter vocht nodig, bij voorkeur water.
• Voldoende bewegen: Beweging stimuleert de darmwerking.
• Reageren op aandrang: Het is belangrijk dat een kind naar het toilet gaat zodra hij of zij aandrang voelt.
• Een ontspannen toiletomgeving: Zorg ervoor dat het toilet toegankelijk en comfortabel is. Een bankje voor de voeten of een verkleinbril kunnen helpen.

Indien deze maatregelen niet voldoende helpen, kan de huisarts medicijnen voorschrijven. Dit is meestal tijdelijk. Medicijnen die gebruikt kunnen worden zijn:

• Glycerinezetpillen: Deze maken de ontlasting zachter en stimuleren de darmbeweging.
• Bisacodyl: Een zetpil die de darmen extra prikkelt.
• Lactulose: Een laxeermiddel dat de stoelgang losser maakt.
• Macrogol: Een laxeermiddel dat de stoelgang vlotter laat verlopen.

Het is belangrijk om laxeermiddelen niet langdurig te gebruiken zonder overleg met een arts.

Wanneer een Arts Raadplegen?

Het is raadzaam om een arts te raadplegen in de volgende situaties:

• De obstipatie houdt langer dan twee weken aan.
• Het kind heeft buikpijn die niet weggaat.
• Het kind heeft een vol of misselijk gevoel.
• Het kind braakt.
• Het kind heeft pijn bij het poepen.
• Er is bloed bij de ontlasting.
• Het kind voelt zich ziek of heeft koorts.
• Het kind heeft weinig of geen zin in eten en drinken.
• Het kind valt af.

Wat Niet Doen bij Obstipatie?

Er zijn een aantal dingen die je beter niet kunt doen als je kind last heeft van verstopping:

• Zelf laxeermiddelen van de drogist gebruiken.
• Olie toevoegen aan de voeding.
• Een thermometer gebruiken om de ontlasting op te wekken. Dit kan de anus beschadigen.
• Meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden vocht en vezels geven.

Conclusie

Obstipatie is een veelvoorkomende klacht bij kinderen die in de meeste gevallen goed te behandelen is met aanpassingen in de leef- en voedingsgewoonten. Het is belangrijk om de symptomen te herkennen en tijdig actie te ondernemen. Indien de klachten aanhouden of verergeren, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Door aandacht te besteden aan een vezelrijke voeding, voldoende vochtinname en regelmatige lichaamsbeweging kan obstipatie vaak worden voorkomen.

Bronnen

1. 24Baby
2. Gezondheid en Wetenschap
3. UZ Leuven
4. Apotheek.nl
5. Thuisarts.nl
6. Antonius Ziekenhuis