Het Ronald McDonald Speeldek in Rotterdam: Speel- en opvangplek voor kinderen van zieke broertjes en zusjes
juli 16, 2025
De rol van de natuur in kinderopvang wordt steeds belangrijker. Meer en meer kinderopvanginstellingen en gastouderbureaus maken gebruik van natuurbeleving als onderdeel van hun pedagogische aanpak. Deze aanpak zorgt niet alleen voor een gezondere groei van kinderen, maar draagt ook bij aan hun sociaal- emotionele ontwikkeling en creativiteit. In dit artikel wordt ingegaan op de principes van kinderopvang met de natuur als uitgangspunt, de voordelen ervan en praktische toepassingen die in de sector worden ingezet.
Waarom is de natuur zo belangrijk in kinderopvang?
Meerdere bronnen benadrukken dat kinderen die veel tijd doorbrengen in de natuur gezonder, gelukkiger en creatiever zijn. Kinderopvang Natuur-luck benadrukt bijvoorbeeld dat een groene omgeving essentieel is voor de sensomotorische, sociale en creatieve ontwikkeling van kinderen. Ook IVN Natuureducatie en Humankind, die samen de beweging Natuurkr8 hebben opgericht, stellen dat contact met de natuur een fundamentele rol speelt in de opvoeding en kinderontwikkeling.
Natuurbeleving is volgens deze instellingen niet alleen een ondersteunend element, maar een centraal uitgangspunt. Het gaat hier niet enkel om het spelen in een tuin of het observeren van planten en dieren, maar om het opbouwen van een diepe verbinding met de natuur. Deze verbinding wordt door IVN Natuureducatie omschreven als "natuurkracht", een mentale en emotionele basis die kinderen kunnen gebruiken om zich ontdekkend en respectvol door het leven te bewegen.
Wat is natuurkracht?
Natuurkracht is een term die door IVN Natuureducatie en Humankind centraal gezet wordt in hun visie op kinderopvang. Het betekent dat kinderen in de natuur leren wie ze zijn, door hun zintuigen te ontdekken, zelfvertrouwen op te bouwen en respect te leren voor alles wat leeft. Marc Veekamp, senior projectleider bij IVN, legt uit dat natuurkracht bijvoorbeeld ontstaat door het voelen van gras onder je voeten, het zien van een konijn rennen of het horen van wind in je haren. Het is een gevoel van verbondenheid met iets groter dan zichzelf.
Deze kracht is volgens de visie van Natuurkr8 een unieke "superkracht" die kinderen blijvend begeleidt. Het helpt hen om zich niet alleen fysiek en sociaal te ontwikkelen, maar ook om bewust en duurzaam op te groeien. Deze aanpak draagt bij aan het opbouwen van een bewustzijn van verantwoordelijkheid voor de natuur, wat op lange termijn kan leiden tot een grotere betrokkenheid van kinderen bij duurzame keuzes.
De rol van kinderopvanginstellingen
Voor kinderopvanginstellingen die kiezen voor een natuurgerichte aanpak, is het essentieel om de natuur als integraal onderdeel van hun pedagogisch kader te zien. Het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar bevat een hoofdstuk dat specifiek gericht is op de rol van de natuur in de fysieke omgeving. Dit benadrukt dat het niet voldoende is om de natuur alleen als een extra activiteit te gebruiken, maar dat het een essentieel element moet worden van de opvangomgeving.
Kinderopvang Beleef Natuurlijk is een voorbeeld van zo’n instelling. Hier is de natuur een dagelijks deel van de opvang, ongeacht de weersomstandigheden. Kinderen krijgen de ruimte om op hun eigen tempo te ontdekken, te spelen en zich te ontwikkelen in een kleinschalige en vertrouwde omgeving. De opvangsoorten zoals buitenschoolse opvang en kindercentra zijn hierbij specifiek ontworpen om individuele aandacht te geven en te werken met kleine groepen.
Praktijkvoorbeelden van natuurgerichte kinderopvang
Buitenspelen als ontwikkelingsmotor
Buitenspelen wordt gezien als een motor voor de sensomotorische ontwikkeling. Kinderen die vaak buiten spelen leren bijvoorbeeld beter balans te vinden, lopen en springen. Ook de sociale en emotionele ontwikkeling wordt gestimuleerd doordat kinderen in een natuurlijke omgeving vaak samen spelen, communiceren en samenwerken.
Natuurbeleving in de pedagogische aanpak
In de pedagogische aanpak van Natuurkr8 wordt de natuur niet alleen gezien als een speelplek, maar ook als een leeromgeving. Door het observeren van planten en dieren, het leren van ecologische processen en het opbouwen van een vertrouwde relatie met de natuur, leren kinderen respect te hebben voor het milieu en voor levende wezens. Deze aanpak is niet alleen kindvriendelijk, maar ook duurzaam.
Gezondheid en hygiëne in de natuur
Hoewel de focus op de natuur groot is, is er ook aandacht voor gezondheid en hygiëne. Kinderopvang Natuur-luck benadrukt bijvoorbeeld dat gezonde voeding en hygiëne belangrijke onderdelen zijn van hun visie. Daarnaast biedt Gastouderbureau Moeder Natuur kindervoedingscoaching aan, waarbij ouders en gastouders advies ontvangen over het aanleren van gezonde eetgewoonten en het ondersteunen van de psychische ontwikkeling van het kind.
Slaap en welzijn
Een andere aspect die in de kinderopvang een rol speelt is slaap. Gastouderbureau Moeder Natuur heeft samen met Jessica Moerman, slaapcoach, een programma opgezet om ouders en gastouders te ondersteunen bij het opbouwen van een gezonde slaapritme. Dit is van belang voor het welzijn van kinderen, want voldoende en kwalitatief goede slaap draagt bij aan hun mentale en fysieke ontwikkeling.
Specifieke begeleidingsbehoefte en duurzame opvang
Voor kinderen met een specifieke begeleidingsbehoefte is kleinschalige en persoonlijke opvang vaak van groot belang. Gastouderbureau Moeder Natuur benadrukt dat kinderen met beperkingen of extra aandacht goed kunnen profiteren van een voorspelbare en vertrouwde omgeving. In zo’n opvang wordt de gastouder niet alleen verantwoordelijk voor het zorgen voor het kind, maar ook voor het begrijpen van het gedrag en het professioneel reageren daarop. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van het kind en het opbouwen van vertrouwen.
Aanpassing en ondersteuning in de praktijk
Om de praktijk van natuurgerichte kinderopvang succesvol te maken, is het belangrijk om zowel opvanggevers als ouders te ondersteunen. Kinderopvang Beleef Natuurlijk stelt bijvoorbeeld een stappenplan voor om het thema "natuur en groen" effectief in te zetten. Dit plan houdt in dat men draagvlak creëert bij alle betrokkenen, een themaplan uitvoert en op een regelmatige basis terugkijkt om eventuele aanpassingen door te voeren.
Daarnaast is het mogelijk om een coach Gezonde Kinderopvang in te schakelen. Deze coaches kunnen helpen bij het opstellen van pedagogische plannen en het ontwikkelen van een duurzame aanpak. Ook de GGD kan een rol spelen bij het geven van advies, training en workshops.
Conclusie
De integratie van de natuur in kinderopvang is een bewezen methode om kinderen te ondersteunen in hun fysieke, sociaal-emotionele en creatieve ontwikkeling. Instellingen zoals IVN Natuureducatie, Humankind, Kinderopvang Beleef Natuurlijk en Gastouderbureau Moeder Natuur hebben duidelijk laten zien dat natuurbeleving een essentieel onderdeel kan worden van de opvangpraktijk. Door de natuur als uitgangspunt te nemen, krijgen kinderen niet alleen de ruimte om te groeien, maar ook een sterke basis om zich bewust en duurzaam door het leven te bewegen.
Het belang van een duurzame, kindvriendelijke en pedagogisch verantwoorde aanpak van kinderopvang blijft groeien. Voor ouders, opvanggevers en gastouders is het daarom essentieel om kennis te maken met deze visie en te overwegen hoe ze deze in hun eigen context kunnen toepassen. Zo wordt kinderopvang niet alleen een plek voor zorg, maar ook een plek voor groei, ontdekking en verbondenheid met de natuur.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
