Hitteprotocol in Kinderopvang: Aanbevelingen en Maatregelen om Kinderen te Beschermen bij Hoge Temperaturen

Het opstellen en uitvoeren van een hitteprotocol in kinderopvanginstellingen is van groot belang om de gezondheid en welzijn van jonge kinderen te waarborgen bij hoge temperaturen. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar voor de effecten van hitte, vooral omdat hun lichaam sneller opwarmt en minder goed kan afkoelen dan bij volwassenen. Daarom is het essentieel dat kinderopvanginstellingen duidelijke richtlijnen hanteren om hittegerelateerde risico’s te voorkomen.

In dit artikel worden de aanbevelingen van de GGD Leefomgeving, GGD Gelderland Zuid en andere betrokken instanties besproken, op basis van de beschikbare informatie. De nadruk ligt op het opstellen van een effectief hitteprotocol, maatregelen voor verkoeling en bescherming tegen de zon, en het herkennen van hitteklachten bij kinderen.

Wat is een hitteprotocol en waarom is het belangrijk?

Een hitteprotocol is een document dat vastlegt welke maatregelen een kinderopvanginstelling neemt bij hoge temperaturen. Het bevat duidelijke afspraken over hoe het gebouw verkoeld kan worden, hoe kinderen extra vocht krijgen, en welke aanpassingen aan de dagritme gedaan worden bij extreme hitte. Het protocol helpt om consistent en effectief te reageren op hitte, zodat kinderen veilig en gezond kunnen blijven.

In een hitteprotocol kunnen bijvoorbeeld de volgende onderdelen worden opgenomen:

• Aanpassing van de dagritme: Bij extreme hitte kan een “tropenrooster” worden ingevoerd. Dit betekent dat kinderen vroeger beginnen en vroeger thuiskomen. Ook kunnen extra pauzes worden ingevoegd om te drinken of te rusten.
• Zonwering en verkoeling van het gebouw: Het gebruik van zonwering aan de buitenkant van het gebouw, nachtelijke ventilatie en het sluiten van ramen tijdens de warmste uren van de dag zijn belangrijke maatregelen.
• Toegang tot voldoende drinkwater: Het zorgen voor regelmatige drinkmomenten en het aanbieden van voldoende water is essentieel.
• Bescherming tegen de zon: Kinderen worden aangeraden om zonnebrandcrème te gebruiken, beschermende kleding te dragen en zoveel mogelijk in de schaduw te blijven.

Aanbevelingen van de GGD voor het opstellen van een hitteprotocol

De GGD Leefomgeving en andere regio’s zoals GGD Gelderland Zuid hanteren aanbevelingen voor het opstellen van een hitteprotocol in kinderopvang. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke kennis en ervaringen van lokale en nationale instanties. Enkele van de belangrijkste aanbevelingen zijn:

1. Zonwering en verkoeling van het gebouw

• Zonwering aan de buitenkant: Zonwering die aan de buitenkant van het gebouw wordt geplaatst is effectiever dan zonwering aan de binnenkant. Denk aan zonneschermen of zonnescreens.
• Nachtverkoeling: ‘s Nachts en vroeg in de ochtend is het vaak koeler buiten. Het is daarom belangrijk om ramen open te zetten en ventilatie te stimuleren, zodat koelere lucht het gebouw binnenkomt.
• Gordijnen en schermen: Tijdens de warmste uren van de dag (meestal tussen 12.00 en 16.00 uur) moeten zonweringen en gordijnen worden benut om de binnenkant van het gebouw zo veel mogelijk te schermen tegen direct zonlicht.

2. Aanpassing van activiteiten bij hoge temperaturen

• Sporten en buitenspelen: Bij extreme hitte is het belangrijk om activiteiten zoals sporten of buitenspelen te beperken of naar koelere momenten van de dag uit te stellen. Als buitenspelen toch plaatsvindt, moet er zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van schaduwplekken.
• Pauzes en drinkmomenten: Kinderen krijgen bij hoge temperaturen extra drinkmomenten en pauzes om te rusten. Dit helpt om uitdroging en oververhitting te voorkomen.

3. Drinkvoorzieningen en voldoende vocht

• Regelmatig drinken: Kinderen moeten regelmatig voldoende water drinken. Het aanbieden van drinkflessen en drinkmomenten tijdens de dag is belangrijk.
• Voorzieningen in het gebouw: Er moet voldoende drinkwater beschikbaar zijn in de kinderopvang. Ook kunnen ventilatoren of koele plekken in het gebouw extra comfort bieden.

4. Bescherming tegen zonnestraling

• Zonnebrandcrème: Kinderen moeten regelmatig worden ingesmeerd met zonnebrandcrème met een hoge zonfactor.
• Beschermende kleding: Lichte, luchtige kleding van katoen of linnen is aan te raden. Zonnebrillen en petten kunnen extra bescherming bieden.
• Blijven in de schaduw: Buitenspelen moet zoveel mogelijk in de schaduw plaatsvinden, zodat kinderen minder blootstaan aan directe zonnestraling.

Aanpassingen aan de dagritme bij extreme hitte

Een hitteprotocol kan ook inhouden dat de dagritme van de kinderopvang wordt aangepast. Bijvoorbeeld:

• Vroegere start en eindtijd: Kinderen beginnen vroeger en gaan vroeger naar huis, zodat ze minder tijd doorbrengen in de warmste uren van de dag.
• Extra pauzes: Kinderen krijgen extra pauzes om te drinken, te rusten of te koelen.
• Aanpassing van activiteiten: Sporten, buitenspelen en andere intensieve activiteiten worden uitgesteld of beperkt tot koelere momenten van de dag.

De GGD Leefomgeving benadrukt dat het belangrijk is dat kinderopvanginstellingen zelf bepalen welke maatregelen het meest geschikt zijn in hun specifieke situatie. De keuze van maatregelen hangt af van factoren zoals de bouw van het gebouw, de beschikbaarheid van schaduwplekken en de omgeving waarin de kinderopvang is gevestigd.

Het herkennen van hitteklachten bij kinderen

Hoewel kinderen in goede gezondheid meestal niet direct ernstige hitteklachten ondervinden, is het belangrijk om op de uitstraling van hitte te letten. Enkele klachten die bij kinderen kunnen optreden bij oververhitting zijn:

• Verbranding: Een verbranding verhoogt de kans op huidkanker. Het gebruik van zonnebrandcrème en beschermende kleding is daarom van groot belang.
• Lichte hoofdpijn of vermoeidheid: Deze klachten kunnen het gevolg zijn van oververhitting of uitdroging.
• Flauwvallen of duizeligheid: Dit kan het teken zijn van hitte-uitputting. In dergelijke gevallen is het belangrijk om het kind te koelen, water te geven en medische hulp in te roepen als nodig.

De GGD Leefomgeving raadt aan om kinderen regelmatig te controleren op hitteklachten, vooral bij extreme temperaturen. Het is ook belangrijk dat medewerkers van kinderopvanginstellingen goed zijn opgeleid om hitteklachten te herkennen en passende maatregelen te nemen.

Het belang van voorbereiding op hitte

Het opstellen van een hitteprotocol is niet alleen belangrijk tijdens een hittegolf, maar ook tijdens de voorbereidende fase. Het is aan te raden om al vooraf te zorgen dat:

• Zonwering is geplaatst: Zonwering aan de buitenkant van het gebouw moet voldoende zijn om zonlicht effectief te blokkeren.
• Voorzieningen voor verkoeling zijn gemaakt: Ventilatoren, koele plekken en ventilatie zijn belangrijk om het binnenklimaat te verbeteren.
• Voorzieningen voor drinkwater zijn gemaakt: Het is essentieel dat er voldoende drinkwater beschikbaar is in het gebouw.

Daarnaast is het belangrijk dat kinderopvanginstellingen zich op de weersverwachtingen richten. Door vroegtijdig maatregelen te nemen, kunnen kinderen beter worden beschermd tegen de gevolgen van hitte.

Conclusie

Een hitteprotocol in kinderopvang is een essentieel instrument om kinderen te beschermen bij hoge temperaturen. Het opstellen van duidelijke afspraken over verkoeling, drinkvoorzieningen en bescherming tegen de zon helpt om hittegerelateerde risico’s te voorkomen. Het is belangrijk dat kinderopvanginstellingen zich voorbereiden op hittegolven en maatregelen nemen die passen bij hun specifieke situatie.

De GGD Leefomgeving en andere instanties bieden richtlijnen en aanbevelingen om een effectief hitteprotocol op te stellen. Door deze richtlijnen te volgen, kunnen kinderopvanginstellingen ervoor zorgen dat kinderen veilig en gezond blijven, ook bij extreme temperaturen.

Bronnen

1. RIVM - GGD-richtlijn MMK Hitte & gezondheid
2. GGD Leefomgeving - Kleine kinderen en hitte
3. GGD Gelderland Zuid - Instructiekaart wat te doen bij hitte op school en kinderopvang
4. GGD Nog - Hitte