Buikgriep in de kinderopvang: hoe herken je het en wat kun je doen?

Buikgriep is een veelvoorkomende infectieziekte in de kinderopvang en kan snel verspreiden door direct contact of via besmette oppervlakken. Het is belangrijk om symptomen herkentbaar te maken en adequaat te reageren om de verspreiding van de ziekte te beperken. In dit artikel worden de kenmerken van buikgriep beschreven, wordt uitgelegd hoe ouders en verzorgers kunnen helpen bij het herstel van een kind en worden aanbevolen hygiëne- en preventiemethoden besproken. De informatie is gebaseerd op richtlijnen van het RIVM, GGD en andere betrouwbare bronnen.

Buikgriep: oorzaak en verspreiding

Buikgriep wordt veroorzaakt door virussen, zoals het norovirus of rotavirus. Deze ziekteverwekkers veroorzaken ontsteking van de maag- en darmen, wat leidt tot symptomen zoals diarree, braken, misselijkheid en soms koorts. De ziekte is zeer besmettelijk, vooral in kleuters die nog geen sterke immuunverdediging hebben ontwikkeld. De verspreiding gebeurt meestal via besmet ontlasting, die op handen terechtkomt bij wc-bezoek of bij contact met besmet kinderen. Het virus wordt daarna overgedragen via direct contact of via besmette voorwerpen.

Buikgriep kan zowel op school als in de kinderopvang voorkomen en is vaak aanwezig in groepen waar kinderen dicht op elkaar leven. Het is daarom belangrijk dat zowel ouders als verzorgers goed informeerd zijn over de ziekte en weten hoe ze deze kunnen voorkomen.

Symptomen van buikgriep bij kinderen

De symptomen van buikgriep kunnen snel optreden en zijn bij kleuters vaak heftiger dan bij oudere kinderen of volwassenen. Typische klachten zijn:

• Acute diarree (soms bloederig of slijmerig)
• Braken
• Buikpijn
• Koorts (niet altijd aanwezig)
• Vermoeidheid of verminderde eetlust

Als een kind buikgriep heeft, kan het vaak te ziek zijn om naar school of de kinderopvang te gaan. Echter, zodra het kind zich weer beter voelt, is het meestal mogelijk om terug te keren naar de groep. Ouders worden aangeraden om het kind thuis te houden zolang de symptomen aanwezig zijn en tot 48 uur na de laatste braken- of diarreeperiode.

Wat kunnen ouders doen bij buikgriep?

Wanneer een kind buikgriep heeft, is het belangrijk om het kind te helpen bij het herstel en de verspreiding van het virus te beperken. Ouders kunnen de volgende stappen ondernemen:

1. Verminder de kans op uitdroging
   Buikgriep kan leiden tot uitdroging, vooral bij jonge kinderen. Ouders worden geadviseerd om hun kind regelmatig water te geven. Na elke poepperiode wordt aanbevolen om 100 tot 200 ml water te geven. Het gebruik van orale rehydratatieoplossingen (ORS) kan ook nuttig zijn, maar dit moet op advies van de zorgverlener gebeuren.

2. Voorkom de verspreiding van het virus
   Hygiëne speelt een cruciale rol bij het voorkomen van verdere verspreiding van buikgriep. Ouders worden geadviseerd om de handen regelmatig te wassen met water en zeep, zowel voor als na het eten, na het wc-bezoek en na contact met een ziek kind. Ook het schoonmaken van oppervlakken en speelgoed is belangrijk.

3. Gebruik van medicatie
   Het gebruik van anti-diarreemedicijnen is alleen aan te raden op advies van de huisarts. Deze medicijnen moeten niet zomaar gebruikt worden, omdat ze bij bepaalde kinderen meer schade dan baat kunnen doen.

4. Blijf in contact met de zorgverlener
   Ouders worden geadviseerd om contact op te nemen met de huisarts of de GGD als het kind ernstige klachten vertoont, zoals bloederige of slijmerige diarree, hoge koorts of tekenen van uitdroging. In dergelijke gevallen kan extra medische aandacht nodig zijn.

5. Houd het kind thuis tot het hersteld is
   Tijdens de ziekteperiode is het verstandig om het kind thuis te houden. Ouders worden geadviseerd om het kind thuis te houden tot 48 uur na de laatste symptoomperiode, zodat de kans op verspreiding wordt beperkt.

Wat kunnen kinderopvangen doen?

Kinderopvangen spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van de verspreiding van buikgriep. Het is verstandig om de ouders en verzorgers op de hoogte te brengen wanneer er meerdere kinderen in de groep buikgriep hebben. Het RIVM heeft daarvoor speciale deurbriefjes ontwikkeld, die kunnen worden gebruikt om ouders te informeren over de situatie en aanbevolen maatregelen.

De deurbriefjes bevatten informatie over:

• Wat ouders kunnen doen om de verspreiding te voorkomen
• Wanneer het verstandig is om het kind thuis te houden
• Waar ouders terechtkunnen voor verdere informatie of advies

Voordat een deurbriefje wordt opgehangt, wordt aangeraden om contact op te nemen met het team Infectieziekten van de GGD voor eventuele aanvullende maatregelen of informatiemateriaal.

Hygiëne in de kinderopvang

Goede hygiëne is essentieel om de verspreiding van buikgriep te beperken. In de kinderopvang moeten zowel de verzorgers als de kinderen leren om hygiëne te praktiseren. Enkele belangrijke richtlijnen zijn:

• Regelmatig handen wassen
  Handenwassen met water en zeep is een van de meest effectieve manieren om ziekteverwekkers te verwijderen. Dit moet gebeuren voor en na het eten, na het wc-bezoek en na contact met een ziek kind.

• Schoonmaken van oppervlakken en speelgoed
  Oppervlakken en speelgoed moeten regelmatig worden schoongemaakt en gedesinfecteerd, vooral als er een ziek kind in de groep is.

• Verwijderen van besmette materialen
  Papieren zakdoeken en andere besmette materialen moeten direct worden verwijderd en in de vuilnis worden gegooid.

• Zorgvuldig omgaan met zuigelingenvoeding
  Bij kinderen jonger dan één jaar is het extra belangrijk om hygiënisch te werken bij het bereiden en geven van zuigelingenvoeding. Flessen en spenen moeten goed worden schoongemaakt en bewaard in een koelkast als aangemaakte flesvoeding niet direct wordt gebruikt.

Preventie van buikgriep

Hoewel buikgriep niet altijd voorkomen kan worden, zijn er enkele maatregelen die kunnen helpen bij de beperking van de verspreiding:

• Vermindering van contact met ziek kinderen
  Ouders en verzorgers moeten contact vermijden met ziek kinderen, vooral als het kind symptomen vertoont van buikgriep.

• Vermijden van overvolle groepen
  Het verminderen van overvolle groepen kan helpen bij het beperken van de verspreiding van ziekten. Kinderopvangen moeten ervoor zorgen dat er voldoende ruimte is en dat er voldoende aandacht kan worden besteed aan elke kind.

• Vaccinatie
  Hoewel er geen vaccin is voor buikgriep veroorzaakt door het norovirus, is er wel een vaccin beschikbaar voor het rotavirus, dat ook buikgriep kan veroorzaken. Dit vaccin wordt onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma en wordt aanbevolen voor jonge kinderen.

Conclusie

Buikgriep is een veelvoorkomende infectieziekte in de kinderopvang, die snel verspreid kan raken als er geen aandacht is voor hygiëne en preventie. Ouders en verzorgers spelen een belangrijke rol bij het herkennen van de symptomen, het helpen bij het herstel en het voorkomen van verdere verspreiding. Door goede hygiëne, het gebruik van deurbriefjes en het houden van het kind thuis tijdens de ziekteperiode, kan de impact van buikgriep beperkt worden. Het is belangrijk dat zowel ouders als kinderopvangen goed informeerd zijn en samenwerken om de gezondheid van de kinderen te waarborgen.

Bronnen

1. GGD Gelderland Zuid – Infectieziekten en hygiëne
2. Nestlé Babyvoeding – Dreumes met buikpijn
3. 24baby – Rotavirus
4. GGD Twente – Kinkhoest
5. RIVM – Hygienerichtlijnen voor kinderopvang