Kinderopvanguren: Wat ouders en opvanginstellingen moeten weten
juli 16, 2025
Risicovol spelen speelt een steeds belangrijkere rol in de kinderopvangsector. Onderzoek wijst uit dat het aangaan van risico’s tijdens het spelen een essentieel onderdeel is van de ontwikkeling van kinderen. Het draagt bij aan het opbouwen van veerkracht, zelfvertrouwen, creativiteit en zelfstandigheid. Tegelijkertijd betekent risicovol spelen ook dat kinderopvangprofessionals zich bewust moeten richten op het faciliteren van een veilige, stimulerende omgeving. In dit artikel worden de concepten en praktische toepassingen van risicovol spelen in de kinderopvang besproken, met aandacht voor hulp- en ondersteuningsinstrumenten, trainingen en samenwerking met toezichthouders zoals de GGD.
Wat is risicovol spelen?
Risicovol spelen is gedefinieerd als spelen waarbij kinderen zich blootstellen aan zogenaamde "risico’s", zoals klimmen, roltuigen gebruiken, springen van hoge plekken of zelfs met grotere kinderen meespelen. Deze activiteiten vragen van kinderen om hun omgeving goed te analyseren, hun eigen grenzen te testen en beslissingen te nemen op basis van inschattingen. Tijdens deze processen ontwikkelen kinderen zogenaamde risicocompetenties. Zo leren ze hoe ze zich in risicovolle situaties moeten gedragen, hoe ze hun eigen veiligheid kunnen bepalen en hoe ze alternatieve oplossingen kunnen bedenken als een risico zich voordoet.
Een van de belangrijkste voordelen van risicovol spelen is dat het kinderen helpt bij het opbouwen van veerkracht. Door hun eigen grenzen te testen, leren kinderen hoe ze met tegenslagen om kunnen gaan. Ze ontwikkelen een gevoel van autonomie en betrokkenheid, wat van invloed is op hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarnaast draagt risicovol spelen bij aan de motorische ontwikkeling, omdat kinderen vaak complexe bewegingen moeten uitvoeren en hun lichaam goed moeten beheersen.
Faciliteren van risicovol spelen in de kinderopvang
Het faciliteren van risicovol spelen is een van de opvoedingsopgaven voor pedagogisch medewerkers. Het is echter belangrijk om dit proces goed te onderbouwen met kennis, tools en samenwerking met andere professionals. In de kinderopvangsector wordt dit ondersteund door diverse initiatieven en trainingen, zoals het Pedagogisch Practicum Risicovol Spel, dat door het Expertisecentrum Kinderopvang wordt aangeboden.
Tijdens dit practicum leren professionals niet alleen de wetenschappelijke achtergrond van risicovol spelen, maar ook hoe ze dit in de praktijk kunnen implementeren. Een van de praktische tools die worden geoefend, helpt bij het overleg met ouders en collega's over het belang van risicovol spelen. Dit is essentieel, aangezien ouders soms bezorgd zijn over het aangaan van risico’s door hun kind.
Een van de voornaamste doelstellingen van het practicum is om professionals te bevoorzien van concrete richtlijnen en strategieën. Zo leren ze hoe ze een stimulerende en veilige omgeving kunnen creëren die aansluit bij de wettelijke en normatieve eisen. Bovendien is het belangrijk om te weten hoe de GGD kijkt naar risicovol spelen, omdat dit bepalend is voor de toezichtsactiviteiten in de kinderopvang.
Trainingen en hulpinstrumenten
Meerdere organisaties zijn actief in het ondersteunen van kinderopvangprofessionals bij het implementeren van risicovol spelen. Een van de nieuwste tools is de Risicoach, die door VeiligheidNL is gelanceerd. Deze toolkit is speciaal ontwikkeld voor kinderopvangorganisaties en biedt pedagogisch medewerkers en beleidsmedewerkers kennis, vaardigheden en inspiratie om risicovol spelen succesvol in de praktijk te brengen. De basis van de toolkit is een online leeromgeving, die in samenwerking is ontwikkeld met diverse partners, waaronder GGD-diensten en onderzoekers.
Neben de online tool zijn er ook fysieke trainingen beschikbaar. Zo organiseert Team Sportservice Noordkop in samenwerking met GGD Hollands Noorden, Jong Leren Eten en JOGG twee bijeenkomsten voor professionals in de kinderopvangsector. Deze bijeenkomsten richten zich op risicovol spelen in een groene omgeving en bieden praktische handvatten voor een gezonde kinderopvang. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor pedagogisch medewerkers, locatieleiders, medewerkers van gastouderbureaus en gastouders. Ze nemen de deelnemers mee in interactieve sessies en bieden inzichten op het gebied van beweging, milieu, natuur en gezonde voeding.
Een van de sprekers is Miranda Bron, ambassadeur van de Gezonde Kinderopvang. Zij geeft inspiratie en deelt ervaringen met de aanwezigen. Ook Martin van Rooijen, gepromoveerd aan de Universiteit voor Humanistiek, is betrokken bij de sessies. Hij legt het hoe, wat en waarom van risicovol spelen uit en geeft concrete voorbeelden van hoe risicovol spelen er in de praktijk uitziet.
Samenwerking met de GGD
Een belangrijk aspect van het faciliteren van risicovol spelen is de samenwerking met de GGD. Deze toezichthouder speelt een cruciale rol in het beoordelen van de veiligheid van kinderopvangactiviteiten. Het is daarom belangrijk dat professionals goed weten hoe de GGD kijkt naar risicovol spelen. Tijdens het pedagogisch practicum wordt dit besproken in een gesprek met Wietske van Gurp, toezichthouder GGD Amsterdam. Zij legt uit hoe de GGD omgaat met risicovol spelen en welke aandachtspunten er zijn.
Het is belangrijk om te weten dat risicovol spelen binnen de huidige wet- en regelgeving past. Het is echter essentieel om te weten hoe men als kinderopvangprofessional met de GGD omgaat bij het introduceren van risicovolle activiteiten. Het gebruik van een tool, zoals die in het practicum wordt geoefend, helpt bij het bepalen van risico’s en het overleg met de GGD.
Implementatie in de praktijk
Het implementeren van risicovol spelen in de praktijk vereist niet alleen kennis, maar ook een visie vanuit de organisatie. Het is belangrijk om een gesprek aan te gaan met het team en de ouders over het belang van risicovol spelen. Veel ouders zijn niet altijd bewust van de voordelen van risicovol spelen en kunnen bezorgd zijn over de veiligheid van hun kind. Het is daarom essentieel om ouders te informeren en te betrekken in het proces.
Tijdens het pedagogisch practicum wordt aandacht besteed aan de praktische implementatie van risicovol spelen. Professionals leren hoe ze een visie kunnen ontwikkelen binnen hun organisatie, hoe ze dit aan hun team kunnen overbrengen en hoe ze ouders kunnen betrekken in het proces. Daarnaast wordt er geoefend met het gebruik van een tool die helpt bij het bepalen van risico’s en het opstellen van acties.
Aanvullende activiteiten
Naast het pedagogisch practicum zijn er ook andere activiteiten beschikbaar voor professionals die zich willen verdiepen in risicovol spelen. Zo organiseert VeiligheidNL workshops en trainingen waarin de praktische toepassing van risicovol spelen wordt besproken. Ook zijn er online modules beschikbaar die professionals kunnen doorlopen om hun kennis uit te breiden.
Een van de voordelen van deze activiteiten is dat ze professionals helpen bij het ontwikkelen van een visie op risicovol spelen binnen hun eigen organisatie. Ze leren hoe ze een veilige en stimulerende omgeving kunnen creëren die aansluit bij de behoeften van de kinderen en de wettelijke eisen.
Conclusie
Risicovol spelen is een essentieel onderdeel van de kinderontwikkeling. Het draagt bij aan de opbouw van veerkracht, zelfvertrouwen, creativiteit en zelfstandigheid. Tegelijkertijd vraagt het om een bewuste aanpak vanuit de kinderopvangsector, waarbij professionals kennis, vaardigheden en tools nodig hebben om risicovol spelen succesvol te implementeren.
Initiatieven zoals de Risicoach, trainingen en praktica helpen professionals bij het faciliteren van risicovol spelen. Deze activiteiten bieden kennis, inspiratie en concrete handvatten die nuttig zijn in de praktijk. Daarnaast is samenwerking met de GGD van groot belang om ervoor te zorgen dat risicovol spelen binnen de wettelijke en normatieve kaders blijft.
Het faciliteren van risicovol spelen is een opvoedingsopgave die aansluit bij de huidige doelstellingen van de kinderopvangsector. Door dit verantwoord aan te pakken, kunnen kinderopvangorganisaties een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen en het creëren van een veilige, stimulerende omgeving.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
