Het Personenregister Kinderopvang: Wat is koppelen en hoe werkt het?
juli 16, 2025
Ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang is een kernaspect van het onderwijsachterstandenbeleid in Nederland. Het richt zich op jonge kinderen van 2 tot 6 jaar en heeft als doel het vroegtijdig herkennen en bestrijden van onderwijsachterstanden, zodat kinderen goed voorbereid worden op de basisschool. In dit artikel worden de essentiële aspecten van ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang besproken, met aandacht voor de doelen, werkwijzen, programma’s en de rol van het pedagogisch personeel. Alles is gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen over het onderwijs- en opleidingskader in de voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE).
Wat is ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang?
Ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang (VVE) betreft het gestructureerd en gericht stimuleren van de ontwikkeling van jonge kinderen. Het is een onderdeel van het bredere onderwijsachterstandenbeleid van de rijksoverheid. Het doel is om kinderen van 2,5 tot en met groep 1-2 van de basisschool extra te ondersteunen, zodat ze goed voorbereid zijn op het scholierenleven. Dit gebeurt via specifieke programma’s en werkwijzen die de brede ontwikkeling van kinderen bevorderen.
De VVE omvat zowel voorschoolse educatie (VE) als vroegschoolse educatie. Hierbij wordt er extra aandacht besteed aan taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Deze ontwikkelingsdomeinen zijn essentieel voor een kind om later in het onderwijs goed te kunnen functioneren.
Doelen van het ontwikkelingsgericht werken
De doelen van ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang zijn duidelijk en gericht op het voorkomen van onderwijsachterstanden. Centraal staat het stimuleren van de brede ontwikkeling van jonge kinderen, met name op het gebied van:
- Taalontwikkeling: het ontwikkelen van spraakvaardigheden is een belangrijk onderdeel, omdat taal de basis is voor het leren lezen, schrijven en communiceren.
- Rekenontwikkeling: vroegtijdige aandacht voor het begrijpen van hoeveelheden, tellen en patronen helpt kinderen later beter rekenen te leren.
- Motoriek: zowel de fijne als de grove motoriek worden gestimuleerd, omdat deze essentieel zijn voor activiteiten zoals schrijven, tekenen en bewegen.
- Sociaal-emotionele ontwikkeling: het ontwikkelen van zelfvertrouwen, empathie en het leren omgaan met emoties is cruciaal voor het sociaal functioneren in de klas.
Daarnaast is het doel om ouders te betrekken bij de ontwikkeling van hun kind. Hierbij gaat het om het informeren, ondersteunen en samenwerken met ouders, zodat de ontwikkeling van het kind een continu proces wordt binnen de kring van de ouders en de kinderopvang.
Werkwijze van ontwikkelingsgericht werken
Het werken in de VVE is gestructureerd en integraal. Dat wil zeggen dat de werkwijze is opgebouwd rondom specifieke programma’s die gericht zijn op meerdere ontwikkelingsdomeinen tegelijk. Deze programma’s zijn ontworpen om de kinderen op een speelse, afgestemde manier te ondersteunen. Voorbeelden van dergelijke programma’s zijn Piramide, Sporen, Kaleidoscoop en Uk & Puk. Deze programma’s zijn erkend en worden vaak in combinatie gebruikt.
In de VVE wordt gewerkt met een multidisciplinair team, waarin zowel kinderopvangmedewerkers als pedagogisch medewerkers betrokken zijn. Ook is het aanwezig zijn van een VE-beleidsmedewerker en een VE-coach verplicht op een VVE-locatie. Deze personen zorgen voor coördinatie, ondersteuning en kwaliteitsborging van het werk.
Opleiding en kwalificaties voor pedagogisch medewerkers in de VVE
Om binnen de VVE te kunnen werken, is het noodzakelijk dat pedagogisch medewerkers specifieke kwalificaties en opleidingen hebben voltooid. De kwalificatie ‘Pedagogisch medewerker kinderopvang’ is de basis, maar voor het werken in de VVE is een extra opleiding vereist. Dit betreft onder andere het keuzedeel ‘Basis ontwikkelingsgericht werken in de VVE’, dat een verdieping biedt in het stimuleren van kinderontwikkeling.
Het keuzedeel ‘Basis ontwikkelingsgericht werken in de VVE’ is gericht op het begrijpen van de achtergrond, doelstellingen en werkwijze van de VVE. Het biedt kennis en vaardigheden op het gebied van taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarnaast zijn er programma’s waarin de praktijk van het ontwikkelingsgericht werken wordt geoefend, waardoor de medewerkers beter in staat zijn om jonge kinderen te ondersteunen.
Ook is het nodig dat medewerkers een programma-training VVE hebben gevolgd, zoals Piramide of Sporen. Deze trainingen zijn essentieel voor het werken in de VVE en geven medewerkers de specifieke vaardigheden en kennis om kinderen effectief te ondersteunen.
Rol van de VVE in de kinderopvang
In de kinderopvang die deelneemt aan de VVE, is het doel om kinderen extra aandacht te geven, zodat ze goed voorbereid zijn op de basisschool. Een VVE-locatie is een kinderopvang die met voorschoolse educatie werkt. Op deze locaties worden er specifieke programma’s gebruikt, zoals hierboven genoemd, en is het werken met jonge kinderen op een ontwikkelingsgerichte manier centraal.
Een VVE-groep is een groep in een VVE-locatie waarin kinderen extra ondersteuning krijgen. Deze groepen worden doorgaans geleid door pedagogisch medewerkers met een extra opleiding in de VVE. De samenwerking tussen de VVE en de basisschool is belangrijk, omdat het doel is om onderwijsachterstanden te voorkomen en kinderen een sterke basis te geven.
Aanvullende ondersteuning en samenwerking
Een belangrijk aspect van het ontwikkelingsgericht werken is de samenwerking tussen kinderopvang, basisschool en ouders. Deze samenwerking zorgt ervoor dat het ontwikkelingsproces van het kind continu en gericht wordt. Ouders worden geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind en kunnen op hun beurt ook bijdragen aan het ondersteunen van de ontwikkeling. Dit kan bijvoorbeeld door het uitvoeren van specifieke activiteiten thuis of door het betrokken zijn bij de planning van het VVE-programma.
De VVE-programma’s leggen veel nadruk op de taalontwikkeling van jonge kinderen. Omdat taal een fundamentele basis vormt voor het leren lezen en schrijven, is het belangrijk om hier vroegtijdig aandacht aan te besteden. Daarnaast wordt ook gekeken naar de motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling, die eveneens essentieel zijn voor een kind om zich goed te ontwikkelen in de klas.
Aanbod van opleidingen en trainingen
Voor pedagogisch medewerkers die werken in de VVE is er een breed aanbod van opleidingen en trainingen beschikbaar. Deze zijn gericht op het versterken van kennis en vaardigheden op het gebied van ontwikkelingsgericht werken. Zoals vermeld in de bronnen, zijn er keuzedelen en programma-trainingen die specifiek gericht zijn op de VVE.
Het keuzedeel ‘Basis ontwikkelingsgericht werken in de VVE’ is ontwikkeld voor het niveau MBO en richt zich op het stimuleren van de brede ontwikkeling van jonge kinderen. Het is een verdieping van de kwalificatie Pedagogisch medewerker kinderopvang en biedt een goed kader voor het werken in de VVE.
Daarnaast zijn er ook scholen en instellingen die trainingen aanbieden voor het werken met VVE-programma’s. Deze trainingen worden vaak aangeboden door opleiders en zijn bedoeld om medewerkers te ondersteunen in het uitvoeren van het ontwikkelingsgericht werken.
Conclusie
Ontwikkelingsgericht werken in de kinderopvang speelt een essentiële rol in het onderwijsachterstandenbeleid van Nederland. Het richt zich op jonge kinderen van 2 tot 6 jaar en heeft als doel om hen goed voor te bereiden op de basisschool. Hierbij worden de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling centraal gestaan. Het werken in de VVE is gestructureerd en integraal en maakt gebruik van erkende programma’s, zoals Piramide en Sporen.
Voor het werken in de VVE is het noodzakelijk dat pedagogisch medewerkers specifieke opleidingen en trainingen volgen. De kwalificatie Pedagogisch medewerker kinderopvang is de basis, maar voor het werken in de VVE is een extra opleiding vereist. Daarnaast is het nodig dat medewerkers een programma-training VVE hebben gevolgd, zoals Piramide of Sporen.
De samenwerking tussen kinderopvang, basisschool en ouders is belangrijk voor het ontwikkelingsgericht werken. Deze samenwerking zorgt ervoor dat kinderen op een gerichte en continue manier worden ondersteund. Het doel is om onderwijsachterstanden te voorkomen en kinderen een sterke basis te geven voor hun verdere scholierenloopbaan.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
