Brandwonden bij Kinderen: Preventie, Herkenning en Eerste Hulp

Brandwonden komen relatief vaak voor bij kinderen, vooral in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. De huid van jonge kinderen is dunner en kwetsbaarder, waardoor ze sneller en ernstiger verbranden dan volwassenen. Daarnaast hebben ze vaak nog niet het besef van wat heet is en missen ze de motorische vaardigheden om gevaarlijke situaties te vermijden. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende gradaties van brandwonden, wat te doen bij een brandwond en hoe brandwonden te voorkomen.

Waarom zijn brandwonden gevaarlijker bij kinderen?

De huid van een kind is dunner dan die van een volwassene, waardoor een brandwond sneller dieper kan zijn. Dit verhoogt de kans op complicaties, zoals infecties en shock. Kinderen hebben bovendien vaak nog geen besef van warmte en pijn, waardoor ze sneller in gevaarlijke situaties terechtkomen. Hun motoriek is nog niet volledig ontwikkeld, wat het risico op ongelukken met hete vloeistoffen of voorwerpen vergroot. Een brandwond kan bij een kind een groter percentage van het lichaamsoppervlak beslaan dan bij een volwassene, wat de ernst van de verwonding vergroot.

Gradaties van brandwonden

Er zijn drie hoofdgradaties van brandwonden: eerstegraads, tweedegraads en derdegraads. De ernst van de brandwond bepaalt de behandeling en de kans op complicaties.

Eerstegraads brandwonden

Een eerstegraads brandwond is een oppervlakkige verbranding die de buitenste laag van de huid aantast. De huid is rood, droog en pijnlijk, maar niet kapot. Een voorbeeld is een lichte zonnebrand. Deze brandwonden genezen meestal vanzelf binnen enkele dagen en laten zelden littekens achter. Koelen met lauw stromend water en eventueel het aanbrengen van een verzachtende zalf kan de pijn verlichten.

Tweedegraads brandwonden

Bij een tweedegraads brandwond is de huid rood, vochtig en pijnlijk. Er kunnen blaren ontstaan. Er zijn twee soorten tweedegraads brandwonden: een oppervlakkige en een diepe. Een oppervlakkige tweedegraads brandwond geneest meestal binnen twee weken en laat weinig littekens achter. Een diepe tweedegraads brandwond kan langer duren om te genezen en kan littekens veroorzaken. Bij een tweedegraads brandwond is het belangrijk om de blaren niet door te prikken, omdat dit de kans op infectie vergroot. De wond moet worden bedekt met een steriel verband of plastic huishoudfolie.

Derdegraads brandwonden

Een derdegraads brandwond is de meest ernstige vorm van een brandwond. De huid is wit, geelbruin of zwart en voelt stug aan. De zenuwen in de huid zijn beschadigd, waardoor de wond vaak geen pijn doet. Een derdegraads brandwond reikt tot in het onderhuids weefsel en geneest niet vanzelf. Deze brandwonden vereisen medische behandeling, vaak in een brandwondencentrum, en kunnen leiden tot ernstige littekens.

Wat te doen bij een brandwond?

Bij een brandwond is het belangrijk om snel en adequaat te handelen. De volgende stappen kunnen worden genomen:

1. Koelen: Koel de brandwond minimaal 10 minuten met lauw, zacht stromend water. Gebruik geen ijskoud water, omdat dit de huid kan beschadigen. Koel alleen de wond, niet het hele lichaam.
2. Verwijderen van kleding: Verwijder zo snel mogelijk kleding en sieraden rondom de brandwond, tenzij deze vastzitten aan de wond.
3. Afdekken: Bedek de brandwond met steriel verband, plastic huishoudfolie of een schone doek.
4. Niet smeren: Smeer geen zalf, crème of andere middelen op de brandwond, omdat dit de kans op infectie kan vergroten.
5. Warm houden: Houd het kind warm met een deken.
6. Pijnstilling: Geef paracetamol tegen de pijn.

Wanneer een arts raadplegen?

In de volgende situaties is het belangrijk om een arts te raadplegen:

• Bij baby's en jonge kinderen.
• Bij brandwonden in het gezicht, op de handen, voeten, bij een gewricht of in de geslachtsdelen.
• Bij brandwonden die groter zijn dan de hand van het kind.
• Bij diepe tweedegraads of derdegraads brandwonden.
• Bij tekenen van infectie, zoals roodheid, zwelling, pus of koorts.
• Als de brandwond na enkele dagen erger wordt.
• Als de oorzaak van de brandwond onduidelijk is.
• Bij een brandwond door chemische stoffen, elektriciteit of bliksem.

In ernstige gevallen, zoals bij grote brandwonden, ademhalingsproblemen of shock, moet direct 112 worden gebeld.

Brandwonden voorkomen

Preventie is de beste manier om brandwonden te voorkomen. De volgende maatregelen kunnen worden genomen:

• Veilige keuken: Houd kinderen uit de buurt van de kookplaat, oven en hete vloeistoffen. Zet hete thee of koffie op een plek waar kinderen niet bij kunnen.
• Veilige badkamer: Stel de temperatuur van het badwater af op maximaal 38 graden Celsius. Laat kinderen nooit alleen in bad.
• Veilige woonkamer: Plaats rookmelders en koolmonoxidemelders in huis. Houd kaarsen en lucifers buiten bereik van kinderen.
• Veiligheid rondom verwarming: Plaats verwarmingsapparaten buiten bereik van kinderen.
• Zonnebrandbescherming: Smeer kinderen in met zonnebrandcrème met een hoge factor, ook op bewolkte dagen.
• Voorlichting: Leer kinderen over de gevaren van hete voorwerpen en vloeistoffen.

Aandacht voor kindermishandeling

Het is belangrijk om alert te zijn op brandwonden die mogelijk het gevolg zijn van kindermishandeling. Let op onverklaarbare brandwonden, brandwonden met een afwijkend patroon (bijvoorbeeld de vorm van een voorwerp) of brandwonden die niet passen bij het verhaal van het kind. In dergelijke gevallen is het belangrijk om contact op te nemen met de hulpdiensten.

Conclusie

Brandwonden zijn een veelvoorkomend probleem bij kinderen. Door de risico's te kennen, de juiste eerste hulp toe te passen en preventieve maatregelen te nemen, kunnen de gevolgen van brandwonden worden beperkt. Het is belangrijk om bij twijfel altijd een arts te raadplegen. Een snelle en adequate behandeling kan helpen om complicaties te voorkomen en het genezingsproces te bevorderen.

Bronnen

1. Tips voor Mama
2. Jeugd en Gezin Utrecht
3. Famme
4. Thuisarts
5. NHG Richtlijnen
6. Wij
7. 24Baby
8. Alles over Kinderen