Het generieke functieboek van de Veiligheidsregio Kennemerland en zijn betekenis voor organisatiestructuur en functiebeschrijvingen
juli 16, 2025
In de kinderopvang is hygiëne een kernaspect bij het zorgen voor de gezondheid van kinderen en medewerkers. Een belangrijk onderdeil van de persoonlijke hygiëne is de staat van de nagels en eventuele nagelbedekking. Onder lange of bedekte nagels kunnen ziekteverwekkers zich nestelen en verder verspreiden, wat kan leiden tot het ontstaan of verspreiden van infectieziekten. Op basis van de richtlijnen van het RIVM en adviezen van de GGD is het daarom aan te raden om in de kinderopvang geen nagelbedekking zoals gellak, kunstnagels of nagellak te dragen. Dit artikel geeft een overzicht van de relevante richtlijnen, aanbevelingen en praktische tips voor een hygiënisch werkgebruik in de kinderopvang.
Ziekteverwekkers worden vaak via de handen verspreid. In de kinderopvang, waar jonge kinderen regelmatig met ziekteverwekkers in contact komen, is goede handhygiëne daarom van essentieel belang. De handen van medewerkers zijn hierin een kritische factor. Onder de nagels en eventuele nagelbedekking kunnen ziekteverwekkers zich vestigen, ook als deze bedekking op het oog intact is. Onderzoek toont aan dat medewerkers met kunstnagels vaker en meer ziekteverwekkers op hun handen hebben dan medewerkers zonder kunstnagels.
Daarom is het aanbevolen om in de kinderopvang geen nagelbedekking te gebruiken. Kortgehoude, onbeschadigde nagels zorgen voor een betere hygiëne en verkleinen de kans op het verspreiden van ziekten. Deze aanbeveling is verankerd in de hygiënerichtlijnen van het RIVM en wordt bekrachtigd door meerdere onderzoeken.
In de kinderopvang komen medewerkers regelmatig in contact met lichaamsvloeistoffen en oppervlakken die besmet kunnen zijn. Dit geldt bijvoorbeeld bij het bereiden van voedsel, het verschonen van luiers, het verzorgen van wonden of het schoonmaken van oppervlakken met bloed of braaksel. Deze handelingen worden risicohandelingen genoemd en vereisen extra aandacht voor hygiëne.
Tijdens deze handelingen is het aanbevolen om geen sieraden aan de handen of polsen te dragen, omdat deze ziekteverwekkers kunnen vasthouden. Ook bij het dragen van sieraden is extra aandacht nodig bij het wassen van de handen, zodat deze goed schoon worden gemaakt en droog. Het gebruik van handschoenen is echter niet standaard aan te raden. Handschoenen zijn alleen nodig in situaties met een verhoogde kans op besmetting of op advies van de GGD bij een uitbraak van een infectieziekte.
De richtlijnen zijn duidelijk: in de kinderopvang wordt het dragen van nagelbedekking zoals gellak, kunstnagels of nagellak niet aanbevolen. Het doel is om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen. Bij het werken met kinderen is dit van groet belang, omdat hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is en ze kwetsbaarder zijn voor infectieziekten. De richtlijnen adviseren om de nagels kort, schoon en glad te houden. Beschadigde nagels of nagelbedekking moeten dus zo ver mogelijk worden vermeden.
Het RIVM stelt in zijn hygiënerichtlijnen dat het is aan te raden om helemaal geen nagelbedekking te gebruiken. Het is niet nodig om te streven voor een volledige afwezigheid van nagelbedekking, maar het is wel de voorkeur dat deze zo min mogelijk wordt gebruikt. Dit betekent dat bijvoorbeeld het dragen van nagellak of gellak in de kinderopvang niet gewenst is, omdat onder deze bedekking ziekteverwekkers kunnen blijven zitten.
Naast de persoonlijke hygiëne van medewerkers is het ook belangrijk dat kinderen leren om op de juiste momenten hun handen te wassen. In de richtlijnen van het RIVM is een instructieschema voor handen wassen opgenomen. Dit schema kan worden gedownload en geplaatst bij de handenwasgelegenheid. Het is aan te raden om kinderen te leren dat ze bij het wassen van hun handen aandacht besteden aan alle oppervlakken, inclusief onder de nagels.
Ook bij medewerkers is het belangrijk om de handen grondig te wassen, met name bij risicohandelingen. Het gebruik van vloeibare zeep en schoon water is hierbij aan te raden. Het gebruik van handdesinfectiemiddelen is minder gewenst in de kinderopvang, omdat ze de huid kunnen irriteren en niet altijd even effectief zijn als een goed uitgevoerde handenwas.
De GGD speelt een belangrijke rol bij het toezicht op hygiëne in de kinderopvang. Tijdens normale omstandigheden wordt gekeken of de hygiënevoorschriften worden nageleefd. Bij een infectieziekte-uitbraak kan de GGD extra adviezen geven, zoals het verbannen van nagelbedekking of het verbod op sieraden. In dergelijke situaties is het extra belangrijk dat medewerkers aandacht besteden aan persoonlijke hygiëne, omdat dit kan helpen bij het voorkomen van verdere verspreiding van ziekten.
Het RIVM en de GGD werken regelmatig samen aan het updaten van de hygiënerichtlijnen. In april 2025 is de richtlijn bijvoorbeeld geactualiseerd. Deze actualisatie betreft niet alleen de naam van de richtlijn, maar ook de normen en aanbevelingen. Het is aan te raden om regelmatig de website van het RIVM te raadplegen voor de meest actuele richtlijnen.
Naast hygiënische overwegingen kan het gebruik van gelnagellak ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Acrylaten, een bestanddeel van gelnagellak, kunnen allergische reacties veroorzaken. Kinderen mogen gelnagellak niet gebruiken, omdat hun huid kwetsbaarder is en ze een groter risico lopen op allergieën. Ook bij volwassenen is het mogelijk om een allergie te ontwikkelen, ook al gebruiken ze gelnagellak al jaren.
De kans op een acrylaatallergie is gestegen van 3 naar 4 procent, en 97 procent van deze gevallen is het gevolg van gelnagellak. Het is daarom belangrijk om bij allergieën extra voorzichtig te zijn en bij twijfel te overleggen met een arts of allergoloog. Bij medewerkers met een allergie is het extra belangrijk om geen gelnagellak of andere nagelbedekking te gebruiken.
In de kinderopvang is goede hygiëne essentieel voor de gezondheid van zowel kinderen als medewerkers. Een belangrijk aspect van deze hygiëne is de staat van de nagels en eventuele nagelbedekking. Onder lange of bedekte nagels kunnen ziekteverwekkers zich nestelen en verspreiden. Daarom wordt het dragen van nagelbedekking zoals gellak, kunstnagels of nagellak niet aanbevolen. Kortgehoude, onbeschadigde nagels zorgen voor een betere hygiëne en verkleinen de kans op het verspreiden van infectieziekten.
Naast het gebruik van nagelbedekking is het ook belangrijk om aandacht te besteden aan het dragen van sieraden en het uitvoeren van risicohandelingen. Het is aan te raden om bij risicohandelingen geen sieraden aan de handen of polsen te dragen. Het gebruik van handschoenen is alleen nodig in situaties met een verhoogde kans op besmetting of op advies van de GGD.
De GGD speelt een belangrijke rol bij het toezicht op hygiëne in de kinderopvang. Tijdens een uitbraak van een infectieziekte kan de GGD extra adviezen geven, zoals het verbannen van nagelbedekking. Het is belangrijk dat zowel medewerkers als ouders zich bewust zijn van de richtlijnen en deze in de praktijk toepassen.
Bij het gebruik van gelnagellak kunnen ook gezondheidsrisico’s ontstaan, vooral bij kinderen of personen met een allergie. Het is daarom aan te raden om in de kinderopvang geen gelnagellak of andere nagelbedekking te gebruiken.
Goede handhygiëne, kortgehoude nagels en het vermijden van nagelbedekking zijn essentiële maatregelen om de verspreiding van ziekten in de kinderopvang te voorkomen. Door deze richtlijnen te volgen draagt men bij aan een gezondere omgeving voor kinderen en medewerkers.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet