Innovatieve Meubels en Ontwikkelingsgerichte Buitenruimtes in Kinderopvang: Een Kijkje in de Praktijk
juli 15, 2025
Muziek speelt een essentiële rol in de ontwikkeling van jonge kinderen, zowel op cognitief als emotioneel vlak. In de kinderopvang wordt muziek niet alleen als plezier beschouwd, maar ook als een educatief hulpmiddel dat bijdraagt aan het leren luisteren, bewegen, samenwerken en dromen. Gedurende de Kindermuziekweek, maar ook in het dagelijks programma, wordt muziek gebruikt om kinderen te inspireren, te ontdekken en te betrekken. In dit artikel wordt ingegaan op de waarde van muziek in de kinderopvang, met aandacht voor praktische toepassingen, onderliggende thema's en de bijdrage aan de groei van jonge kinderen.
Muziek en Ontwikkeling
Muziek is een natuurlijke manier voor kinderen om de wereld te ontdekken. Al vanaf de geboorte, en zelfs al voor de geboorte, reageren baby’s op muziek. Zingen, neuriën en wiegen zijn vertrouwde momenten waarin kinderen zich veilig en verbonden voelen. In de kinderopvang wordt dit verder uitgebouwd door muziek te gebruiken als onderdeel van het dagritme. Bijvoorbeeld bij het eten van fruit, tijdens de lunch of voordat de kinderen gaan slapen, worden muziekstukken afgespeeld. Deze muziek is herkenbaar, plezierig en draagt bij aan het creëren van een gezellige sfeer.
Muziek helpt kinderen te leren luisteren. Het luisteren naar muziek oefent het vermogen om verschillende klanken en woorden te onderscheiden. Hierdoor worden de aandacht en het geheugen gestimuleerd. Daarnaast leren kinderen beter achtergrondgeruis te filteren, wat essentieel is voor het focussen op wat ze willen of moeten horen, bijvoorbeeld in een les of tijdens een gesprek.
Muzikale Activiteiten in de Groep
Een veelzijdig thema over muziek in al haar vormen — klassiek, modern, hip-hop — biedt tal van mogelijkheden voor activiteiten in de kinderopvang. Muziek maken, luisteren, dansen en bewegen op muziek zijn allemaal leerzaam en ontwikkelingsgericht. Activiteiten zoals het uitleven van muziekstukken of het maken van bewegingsverhalen kunnen kinderen betrekken op een creatieve manier.
Bijvoorbeeld, bij het thema winter kunnen kinderen schaatsen, skiën of sleetje rijden imiteren. Bij het thema zomer passen activiteiten als zwemmen, aan een ijsje likken of skeeleren. Deze bewegingen worden op muziek uitgevoerd, waardoor kinderen leren om te reageren op ritme en melodie. Ook is het mogelijk om muziek te verklanken met instrumenten, of om groepen te splitsen: een groep verklankt de muziek, terwijl een andere groep de bewegingen uitbeeldt.
Een andere activiteit is het uitbeelden van een liedje of muziekstuk. Kinderen kunnen dit doen zittend op hun stoel, met handen en mimiek. Dit stimuleert de expressie en het begrip van muziek. Ook het spelen van een verhaal met muziek en beweging — bijvoorbeeld bij een prentenboek — kan een rijke ervaring opleveren. Het boek Wij gaan op berenjacht is hier een goed voorbeeld van. Door muziek en beweging te combineren, leren kinderen het verhaal beter begrijpen en uitbeelden.
Muziek als Ondersteuning voor Ontwikkelingsgebieden
De invloed van muziek op de ontwikkeling van kinderen is breed onderzocht. Muziek draagt bij aan de groei van de hersenen en bevordert het leren van verbanden, het plannen van toekomstige activiteiten en het ontwikkelen van vaardigheden in rekenen en taal. Zoals Erik Scherder in een webinar voor ouders legde uit, zet muziek de hersenen van kinderen in werking en zorgt voor nieuwe verbindingen. Dit ondersteunt niet alleen cognitieve vaardigheden, maar ook emotionele en sociaal-emootionele groei.
In de kinderopvang kan muziek bijvoorbeeld worden gebruikt om taalvaardigheden te stimuleren. Kinderen leren woorden door muziek en kunnen beter luisteren naar instructies. Ook de motoriek wordt ondersteund, bijvoorbeeld door dansen en bewegen op muziek. Hierdoor worden de balans, de grove motoriek en de coördinatie van hand en oog versterkt.
Muzikale Energizers en Creatieve Activiteiten
Muzikale energizers zijn een populaire manier om kinderen in beweging te brengen. Een vrolijke, Engelstalige energizer over dansen als een flamingo is ideaal om energie in de groep te brengen. Kinderen zingen mee, bewegen en dansen, wat de grove motoriek en balans verder stimuleert. Na het zingen van het lied kan de activiteit worden uitgebreid met een componeeropdracht of een arrangement voor een orkest.
Een andere creatieve activiteit is het tekenen op muziek. Kinderen luisteren naar een muziekstuk, bijvoorbeeld Flight of the Bumblebee van Rimsky-Korsakov, en tekenen terwijl de muziek klinkt. De muziek stopt regelmatig, zodat kinderen leren reageren op het starten en stoppen van de muziek. Dit oefent hun waakzaamheid en hun vermogen om snel te reageren.
Muziek als Gedeelde Erfaring
Muziek maakt het mogelijk om kinderen te betrekken op een manier die boven taal en cultuur gaat. Het Kindermuziekweeklied van dit jaar, Iedereen Verstaat Muziek, benadrukt dat muziek een gemeenschappelijke taal is. Zelfs als kinderen verschillende talen spreken, kunnen ze muziek begrijpen en ervaren. In de kinderopvang kan dit worden benut door muziek uit verschillende culturen te introduceren, zoals de Australische Didgeridoo of andere instrumenten uit de wereld.
Door muziek te gebruiken in combinatie met activiteiten zoals het luisteren naar verhalen, het maken van bewegingsverhalen of het spelen met instrumenten, wordt de wereld van kinderen uitgebreid. Ze leren niet alleen muziek te waarderen, maar ook om te dromen, te creëren en te delen. Dit ondersteunt hun sociaal-emootionele ontwikkeling en helpt hen zich te verbinden met anderen.
Muziek en Dromen
De Kindermuziekweek 2025 staat in het teken van Dromen, een thema dat zich uitstekend leent voor de kinderopvang. Muziek is een ideale manier om kinderen te laten dromen, te creëren en hun belevingswereld uit te breiden. In een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of BSO kunnen muzikale activiteiten worden ingezet om kinderen te betrekken bij hun eigen dromen en verhalen.
Bijvoorbeeld, door muziek te gebruiken die past bij een thema zoals De Wereld Rond, kunnen kinderen reizen met hun fantasie. Ze leren luisteren naar muziek, bewegen op ritme en creatief zijn. Ook het luisteren naar muziek die de wind of een avontuur beschrijft, kan kinderen inspireren om hun eigen verhalen te maken. Door deze activiteiten te combineren met muziek en muzikale instrumenten, worden kinderen geïnspireerd om hun dromen tot leven te brengen.
Conclusie
Muziek in de kinderopvang is meer dan alleen plezier. Het is een krachtig middel om kinderen te ontwikkelen, te inspireren en te betrekken. Door muziek te gebruiken als onderdeel van het dagritme, het leren luisteren, het bewegen en het dromen, wordt de groei van jonge kinderen gestimuleerd. Muziek ondersteunt de ontwikkeling van aandacht, taalvaardigheid, motoriek en sociale vaardigheden. Bovendien draagt het bij aan het creëren van een warme en creatieve sfeer in de opvang.
Zowel in de Kindermuziekweek als in het dagelijks programma kan muziek worden ingezet om kinderen te betrekken bij een wereld van muziek, dromen en belevingen. Het is een brug tussen kinderen, educators en familie en ondersteunt de groei van jonge kinderen op een manier die boven woorden gaat. Door muziek te waarderen en te benutten in de kinderopvang, wordt het leren en ontwikkelen van kinderen gesteund op een manier die zowel leerzaam als plezierig is.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
