Teruggaaf van kinderopvangtoeslagen en compensatie: Wat ouders en opvanginstellingen moeten weten

De regelingen rond kinderopvangtoeslagen en de teruggaaf ervan vormen een belangrijk onderdeel van de kinderopvangsector in Nederland. Voor ouders die gebruik maken van kinderopvang is het belangrijk om te begrijpen hoe de toeslagen werken, wat de gevolgen zijn van een onterechte verlaging of terugbetaling, en wat voor compensatie mogelijk is. In dit artikel wordt ingegaan op de juridische kaders, de praktijk van terugbetaling, en de compensatiemogelijkheden die beschikbaar zijn voor ouders die in het verleden onterecht geld hebben moeten terugbetalen of boetes hebben moeten betalen.

Teruggaaf van kinderopvangtoeslagen

De terugvordering van kinderopvangtoeslagen wordt bepaald in de Wet kinderopvang en de Wet werk en bijstand (Wwb). Als een ouder onterecht een toeslag heeft ontvangen of als de toeslag te hoog is geweest, kan de gemeente besluiten om het bedrag terug te vragen. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer er sprake is van schending van de inlichtingenplicht, zoals wanneer een kind niet in de kinderopvang is of wanneer de ouder niet in de doelgroep valt.

Volgens artikel 38 van de Wet kinderopvang is de terugvordering van toeslagen vergelijkbaar met de regels voor bijstand. Dit betekent dat het bedrag dat wordt teruggevorderd, verrekend kan worden met latere toeslagen die de ouder ontvangt. Het is ook mogelijk dat de terugbetaling op een andere manier gebeurt, zoals door het bedrag over meerdere maanden te spreiden.

De terugvordering van toeslagen kan gebeuren in twee situaties:

1. De tegemoetkoming is nog niet vastgesteld: In dat geval kan de beschikking tot verlening worden ingetrokken of gewijzigd.
2. De tegemoetkoming is al vastgesteld: Dan kan het bedrag dat is betaald, teruggevorderd worden.

Het besluit tot terugvordering moet duidelijk maken hoe de terugbetaling precies zal gebeuren.

Compensatie voor onterechte toeslagen en boetes

Als een ouder onterecht kinderopvangtoeslag heeft moeten terugbetalen of onterechte boetes heeft moeten betalen, is er een compensatiemogelijkheid. Deze compensatie wordt berekend op basis van het bedrag dat onterecht is teruggevorderd of de boetes die onterecht zijn opgelegd.

De berekening van de compensatie is gestructureerd en bestaat uit meerdere stappen:

1. Berekening van het te compenseren bedrag aan kinderopvangtoeslag: Dit bedrag wordt bepaald door het verschil tussen wat de ouder in het verleden recht had op kinderopvangtoeslag en het bedrag dat daadwerkelijk is betaald of verlaagd.
2. Berekening van de rente die onterecht is betaald: Als de toeslag verlaagd is en daardoor rente is verloren gegaan, kan er een compensatie voor deze rente worden afgerekend.
3. Compensatie voor onterechte boetes: Als boetes zijn opgelegd die niet terecht waren, kan het bedrag dat onterecht is betaald, ook worden gecompenseerd.
4. Aanvullende vergoeding: Er is ook een vaste verhoging van 1% over het subtotaal van de compensatie.

De totale compensatie wordt berekend door deze bedragen op te tellen en af te trekken van het eventueel al ontvangen bedrag of het bedrag dat niet is betaald. Dit zorgt ervoor dat ouders enkel compensatie krijgen voor het bedrag dat daadwerkelijk onterecht is teruggevorderd of betaald.

Een voorbeeld: Stel dat een ouder in 2014 onterecht € 5.000 kinderopvangtoeslag moest terugbetalen. In 2021 wordt de compensatie berekend. De maximale vergoeding voor immateriële schade is gelijk aan het bedrag dat onterecht is terugbetaald, in dit geval € 5.000. Als de berekening voor immateriële schade € 7.000 zou zijn, wordt dit beperkt tot € 5.000.

Naast immateriële schade wordt er ook een vergoeding uitgekeerd voor de rente die verloren is gegaan. Deze rente wordt berekend vanaf 1 juli van het jaar na het toeslagjaar.

Aanvullende vergoedingen en de Commissie Werkelijke Schade

Als de compensatie niet voldoet aan de werkelijke schade die is ontstaan, kan een ouder terecht komen bij de Commissie Werkelijke Schade. Deze commissie onderzoekt of een ouder recht heeft op een groter bedrag dan de standaard compensatie. Dit is bijvoorbeeld het geval als de schade groter is dan het bedrag dat is teruggevorderd of als er extra kosten zijn ontstaan door het verkeerde administratieve besluit.

De aanvullende vergoeding van 1% is een vaste verhoging die is opgenomen in de compensatieberekening. Deze vergoeding dient om eventuele administratieve fouten of vertragingen te compenseren.

Beleidsregels voor tegemoetkomingen in kinderopvang

De beleidsregels voor tegemoetkomingen in de eigen bijdrage voor kinderopvang zijn bedoeld om inwoners met jonge kinderen te ondersteunen in situaties waarin kinderopvang noodzakelijk is. De kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst dekt niet altijd de volledige kosten van de opvang. Daarom is er een extra tegemoetkoming mogelijk om de kosten van de eigen bijdrage te vergoeden.

Deze tegemoetkoming is alleen mogelijk voor inwoners die behoren tot een bepaalde doelgroep, zoals mensen die aan een re-integratietraject werken of een inburgeringscursus volgen. De tegemoetkoming wordt verstrekt zolang de kinderopvang plaatsvindt in een geregistreerd kindercentrum of een geregistreerde voorziening voor gastouderopvang of tussenschoolse opvang.

De hoogte van de tegemoetkoming is afhankelijk van de tarieven van de kinderopvangorganisatie en de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst. Deze worden jaarlijks aangepast. Voor tussenschoolse opvang gelden de actuele tarieven van de lokaal actieve kinderopvangorganisatie.

De tegemoetkoming kan worden verleend met ingang van een toekomstige datum waarop de ouder noodzakelijkerwijs kinderopvang moet gebruiken. In bepaalde gevallen kan de tegemoetkoming ook terugwerken, maar dit is beperkt tot drie maanden voor de aangifte van deelname aan de regeling.

Weigeringsgronden voor tegemoetkomingen

Niet alle ouders voldoen aan de voorwaarden voor een tegemoetkoming in de eigen bijdrage voor kinderopvang. De beleidsregels bepalen onder welke omstandigheden een tegemoetkoming kan worden geweigerd. Een belangrijke weigeringsgrond is wanneer de ouder of partner niet behoort tot de doelgroep zoals deze in de beleidsregels is gedefinieerd.

Daarnaast kan een tegemoetkoming ook worden geweigerd indien er sprake is van schending van de inlichtingenplicht, zoals het niet gebruik maken van kinderopvang of het verkeerd rapporteren van relevante informatie.

Conclusie

De regelingen rond kinderopvangtoeslagen, terugbetaling en compensatie zijn complex en vormen een belangrijk onderdeel van het kinderopvangsysteem in Nederland. Voor ouders is het van belang om zich bewust te zijn van hun rechten en plichten, en van de mogelijkheden tot compensatie als ze onterecht geld hebben moeten terugbetalen of boetes hebben moeten betalen.

De juridische kaders, zoals de Wet kinderopvang en de Wet werk en bijstand, bepalen hoe toeslagen verstrekt en teruggevorderd kunnen worden. De compensatiemogelijkheden zijn gestructureerd en rekening houden met immateriële schade, verloren rente, en eventuele aanvullende vergoedingen. Daarnaast bestaat er een mechanisme om schade te onderzoeken bij de Commissie Werkelijke Schade.

De beleidsregels voor tegemoetkomingen in de eigen bijdrage voor kinderopvang vormen een extra ondersteuning voor ouders die in bepaalde situaties noodgedwongen kinderopvang gebruiken. Deze tegemoetkomingen zijn alleen beschikbaar voor inwoners die voldoen aan de voorwaarden en die behoren tot een gedefinieerde doelgroep.

In het kader van kinderopvang is het belangrijk dat ouders en opvanginstellingen goed op de hoogte zijn van deze regelingen. Dit zorgt voor duidelijkheid, rechtvaardigheid en een beter begrip van de administratieve en juridische kaders die van toepassing zijn op de kinderopvangsector.

Bronnen

1. Regeling CVDR11035
2. Compensatieberekening kinderopvangtoeslagen
3. Regeling CVDR646832