Catalpa en de ontwikkeling van de kinderopvangsector in Nederland
juli 15, 2025
In de kinderopvang speelt de zogenaamde kind-leidster ratio, ook wel beroepskracht-kind-ratio (BKR), een essentiële rol bij het garanderen van veiligheid, zorg en kwaliteit. De verhouding tussen het aantal kinderen en het aantal aanwezige begeleiders hangt af van de leeftijd van de kinderen, de samenstelling van de groep en eventuele extra omstandigheden zoals calamiteiten of verlengde openingstijden. De regels zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) en worden gecontroleerd door de GGD. In dit artikel worden de relevante richtlijnen, verhoudingen en sancties besproken, aan de hand van de wettelijke regelgeving en praktijkgerichte toepassing.
Wat is de kind-leidster ratio?
De kind-leidster ratio (BKR) geeft aan hoeveel kinderen één pedagogisch medewerker mag opvangen. De verhouding varieert afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Dit is een wettelijke verplichting en wordt bedoeld om zowel de veiligheid als de individuele aandacht voor elk kind te waarborgen. De officiële term is beroepskracht-kind-ratio (BKR), maar het is ook vaak bekend als kind-leidster ratio of leidster-kind ratio.
De verhouding geldt zowel voor kinderdagverblijven als voor buitenschoolse opvang. Buiten de reguliere verhoudingen gelden ook beperkte uitzonderingen, zoals bij calamiteiten of bij verlengde openingstijden. In dergelijke gevallen is extra begeleiding of ondersteuning verplicht.
Kind-leidster ratio per leeftijdscategorie
De kind-leidster ratio is onderverdeeld per leeftijdscategorie. De verhouding en de groepsgrootte zijn afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Hieronder volgt een overzicht van de wettelijke regels:
Voor kinderen van 0 tot 1 jaar
- Kind-leidster ratio: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 3 kinderen.
- Maximale groepsgrootte: 16 kinderen.
- Bij vier kinderen van 0 tot 1 jaar zijn dus twee begeleiders nodig.
Voor kinderen van 1 tot 2 jaar
- Kind-leidster ratio: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 5 kinderen.
- Maximale groepsgrootte: 16 kinderen.
- Bij bijvoorbeeld tien kinderen in deze leeftijdscategorie is dus één begeleider toereikend.
Voor kinderen van 2 tot 3 jaar
- Kind-leidster ratio: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 6 kinderen.
- Maximale groepsgrootte: 16 kinderen.
- Bij 16 kinderen is dus één begeleider toereikend.
Voor kinderen van 3 tot 4 jaar
- Kind-leidster ratio: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 8 kinderen.
- Maximale groepsgrootte: 16 kinderen.
- Bij 16 kinderen is dus één begeleider toereikend.
Voor kinderen van 4 tot 13 jaar
- Kind-leidster ratio: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 10 kinderen.
- Maximale groepsgrootte: 20 kinderen.
- Bij 20 kinderen is dus één begeleider toereikend.
Moeilijkheden bij gemengde leeftijdsgroepen
Als een groep uit kinderen van verschillende leeftijdscategorieën bestaat, wordt de verhouding berekend aan de hand van het rekenkundig gemiddelde. Dit betekent dat de kind-leidster ratio aangepast moet worden zodat er voldoende begeleiding is voor elke leeftijdscategorie.
Bijvoorbeeld: Als een groep bestaat uit drie baby’s (0–1 jaar) en twee kinderen van 1 tot 2 jaar, dan mag één begeleider vier kinderen opvangen. Bij een groep van drie baby’s en vijf kinderen van 1 tot 2 jaar is één begeleider toereikend, aangezien de gemiddelde verhouding voldoet aan de wettelijke eisen.
Uitzonderingen en extra regels
Calamiteiten en noodmaatregelen
Bij calamiteiten is het noodzakelijk dat er extra ondersteuning beschikbaar is voor de pedagogische medewerkers. Dit geldt ook wanneer slechts één begeleider aanwezig is. In dat geval moet er een andere volwassene aanwezig zijn die kan helpen bij onverwachte situaties.
Verlengde openingstijden
Als een kinderopvanginstelling langer open is dan 10 uur per dag, mag er maximaal drie uur per dag minder begeleiding zijn dan wettelijk benodigd. Dit geldt bijvoorbeeld als de openingstijden van 07:30 tot 18:30 zijn. In dergelijke gevallen moet de begeleiding worden afgewisseld, zodat er altijd voldoende aandacht is voor de kinderen.
Buitenschoolse opvang
Voor de buitenschoolse opvang gelden aparte regels:
- Voor kinderen van 4 tot 6 jaar: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 10 kinderen.
- Voor kinderen van 7 tot 12 jaar: Maximaal 1 pedagogisch medewerker per 12 kinderen.
Deze verhoudingen zijn gericht op groepsgewijze begeleiding en minder intensieve aandacht per kind, omdat het doel hier ligt in recreatie en veilige opvang.
Sancties bij niet-naleving
Het naleven van de wettelijke kind-leidster ratio is verplicht. Kinderopvangorganisaties die niet voldoen aan deze regels kunnen worden aangehouden door de GGD. De sancties kunnen variëren van een aanwijzing tot een bestuurlijke boete of zelfs verbanning uit het landelijke register.
De boetes zijn afhankelijk van de ernorme van de overtreding. Zo kan een boete van 5.000 euro per ontbrekende begeleider worden opgelegd, indien er bijvoorbeeld meer kinderen aanwezig zijn dan de wettelijke verhouding toelaat.
Controle en naleving
De GGD is verantwoordelijk voor het controleren van de naleving van de kind-leidster ratio. De inspecties zijn regelmatig en kunnen op elk moment worden uitgevoerd. Het is belangrijk dat kinderopvanginstellingen goed informeerd zijn over de regels en deze in de praktijk toepassen. Een slechte verhouding tussen kinderen en begeleiders kan leiden tot een tekort aan individuele aandacht, wat negatief kan uitwerken op de veiligheid en het welzijn van de kinderen.
Conclusie
De kind-leidster ratio is een fundamentele maat voor de kwaliteit en veiligheid in de kinderopvang. De verhouding hangt af van de leeftijd van de kinderen en de samenstelling van de groep. Kinderopvanginstellingen moeten deze verhoudingen strikt遵守 om te voldoen aan de wettelijke eisen en om de beste zorg te garanderen. De GGD controleert regelmatig de naleving en kan sancties opleggen bij overtredingen. Voor ouders is het belangrijk om deze regels te kennen en te begrijpen, zodat zij de juiste keuze kunnen maken bij de opvang van hun kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
