24-uurs kinderopvang: een overzicht voor ouders en opvanginstellingen

24-uurs kinderopvang is een steeds relevanter onderwerp geworden in de huidige maatschappij, waarin werktijden steeds minder lineair zijn en flexibiliteit op de arbeidsmarkt toeneemt. Voor ouders met onregelmatige of onverwachte werktijden biedt 24-uurs opvang een waardevolle oplossing. In dit artikel wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van wat 24-uurs kinderopvang inhoudt, hoe het werkt, en wat de voordelen en beperkingen zijn. De informatie is gebaseerd op de beschikbare data uit betrouwbare bronnen.

Wat is 24-uurs kinderopvang?

24-uurs kinderopvang is een vorm van kinderopvang die 24 uur per dag, 7 dagen per week beschikbaar is. Deze opvang is vooral gericht op ouders met onregelmatige werktijden, zoals nachtdiensten, avonddiensten of weekenddiensten. Kinderen van 0 tot en met 12 jaar kunnen op ieder moment van de dag worden opgevangen. Het betreft echter niet dat kinderen 24 uur per dag op de opvang blijven; het betekent dat ouders flexibel zijn in de tijdstippen waarop ze hun kind kunnen brengen of ophalen.

Deze vorm van opvang is niet overal beschikbaar en wordt in Nederland nog relatief zelden aangeboden. De vraag is klein, en het grootste deel van de 24-uurs opvang wordt verzorgd door gastouders of via noodopvangsystemen bij specifieke situaties. Buiten de reguliere tijden worden kinderen meestal opgevangen door gastouders of in speciale noodopvanglocaties.

Hoe werkt 24-uurs opvang?

24-uurs opvang biedt ouders de mogelijkheid om hun kind op te vangen buiten de reguliere openingstijden van de kinderopvang. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

• Vroeg in de ochtend, bijvoorbeeld vóór 7.00 of 7.30 uur.
• Laat in de avond, bijvoorbeeld na 18.30 uur.
• In de nacht, wanneer ouders niet in staat zijn om hun kind op te halen of brengen.
• In het weekend of op feestdagen, wanneer reguliere opvang niet beschikbaar is.

Opvanginstellingen die 24-uurs opvang aanbieden, hanteren vaak vaste haal- en brengtijden om de rust van andere kinderen zo min mogelijk te verstoren. De flexibiliteit die 24-uurs opvang biedt, is vooral gericht op ouders die onregelmatig werken, zoals in de zorg, politie of brandweer.

Bij 24-uurs opvang wordt er in overleg tussen ouders en de opvanginstelling bepaald op welke dagen en tijdstippen de opvang nodig is. Ouders kunnen zelf kiezen wanneer ze hun kind willen brengen of ophalen, binnen de voorzieningen van de opvanglocatie.

24-uurs opvang als noodopvang

In tijden van crisis, zoals de coronapandemie, is 24-uurs opvang vaak beschikbaar als noodopvang voor kinderen van ouders die in een cruciaal beroep werken. Deze noodopvang is dan vaak kosteloos en beschikbaar voor alle ouders, ook voor niet-klanten van de opvanginstelling. Bink, bijvoorbeeld, heeft in april 2020 24-uurs noodopvang aangeboden aan kinderen van ouders die in essentiële sectoren werken. Deze opvang was beschikbaar op verschillende locaties in Soest, Soesterberg en Hilversum.

Noodopvang kan ook worden aangeboden aan kinderen met bijzondere problematiek of moeilijke thuissituaties. In zo’n geval wordt er per kind bekeken welke vorm van opvang en ondersteuning nodig is, vaak in overleg met gemeenten of andere instanties.

Voor- en nadelen van 24-uurs opvang

Voordelen

1. Flexibiliteit voor ouders
   24-uurs opvang biedt ouders de mogelijkheid om hun werk te combineren met de opvang van hun kind, ook bij onregelmatige of onverwachte werktijden.

2. Veiligheid en verzorging
   Kinderen worden in een professionele omgeving verzorgd, ook in de nacht of op feestdagen.

3. Kosten voor noodopvang zijn meestal niet aanwezig
   In crisistijden, zoals bij 24-uurs noodopvang, zijn er vaak geen extra kosten voor ouders, ongeacht of zij klant zijn van de opvanginstelling.

4. Ondersteuning bij bijzondere situaties
   In sommige gevallen wordt 24-uurs opvang ook aangeboden aan kinderen die extra ondersteuning nodig hebben buiten de reguliere opvangtijden.

Nadelen

1. Beperkte beschikbaarheid
   Niet overal is 24-uurs opvang beschikbaar, en de vraag is klein. Veel ouders maken er slechts zelden gebruik van, omdat ze vooral flexibele openingstijden nodig hebben, niet 24-uurs opvang.

2. Organisatorische uitdagingen
   Het aanbieden van 24-uurs opvang vraagt om extra logistieke inspanningen van de opvanginstelling, zoals extra personeel en faciliteiten voor nachtopvang.

3. Veilige en rustige omgeving
   Het is belangrijk dat 24-uurs opvang wordt aangeboden in een omgeving die zowel veilig is als gericht op de rust van de kinderen, vooral in de nacht.

Ouderparticipatiecrèches

Een andere vorm van opvang die verband houdt met flexibiliteit is de ouderparticipatiecrèche (OPC). Dit is een opvangvorm die volledig door ouders is opgezet en georganiseerd. Ouders zijn zelf verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie en zorg van de kinderen. Deze vorm van opvang is gericht op ouders die een flexibele, persoonlijke opvangoplossing zoeken. OPC’s vallen sinds 1 juli 2021 onder de Wet kinderopvang, wat betekent dat ze aan gelijke eisen voldoen als reguliere kinderopvanginstellingen.

Er zijn in Nederland zeven OPC’s die ongeveer 120 kinderen verzorgen. Ouders kunnen kinderopvangtoeslag ontvangen vanaf 15 maanden nadat de opvang is gestart, mits de OPC aan de regels voldoet.

Kinderopvangtoeslag en 24-uurs opvang

Als ouders gebruik maken van een geregistreerde vorm van kinderopvang, zoals 24-uurs opvang of ouderparticipatiecrèche, kunnen zij mogelijk recht hebben op kinderopvangtoeslag. Deze toeslag is een financiële tegemoetkoming voor de kosten van de opvang. De hoogte van de toeslag hangt af van het inkomen van de ouders. Bij een lager inkomen is de toeslag hoger, terwijl bij een hoger inkomen de toeslag lager uitvalt.

De toeslag kan worden aangevraagd bij de Belastingdienst en wordt maandelijks uitgekeerd of rechtstreeks aan de kinderopvanginstelling. Het is belangrijk dat ouders dit aangevraagd hebben bij de Belastingdienst om recht te hebben op de toeslag.

24-uurs opvang in kinderdagverblijven

Steeds meer kinderdagverblijven, vooral in grotere steden, bieden 24-uurs opvang aan. Deze opvang is niet bedoeld om kinderen 24 uur per dag op de opvang te laten blijven, maar om ouders flexibiliteit te bieden in de tijdstippen van brengen en ophalen. Kinderen kunnen bijvoorbeeld in de nacht of op feestdagen opgevangen worden.

Bij kinderdagverblijven met 24-uurs opvang is het belangrijk dat de groepssamenstelling stabiel blijft. Kinderen brengen de meeste tijd door in een vaste groep, wat voor stabiliteit en veiligheid zorgt. De groepssamenstelling kan horizontaal of verticaal zijn, afhankelijk van de instelling. In horizontale groepen zitten kinderen van ongeveer dezelfde leeftijd, terwijl in verticale groepen kinderen van 0 tot 4 jaar door elkaar heen zitten.

Opendeurenbeleid

Veel kinderdagverblijven hanteren een opendeurenbeleid, wat betekent dat kinderen ook buiten de groepsruimtes mogen spelen. Dit stimuleert de zelfstandigheid van de kinderen, maar het is ook belangrijk dat de groepsdynamiek en sociale ontwikkeling blijven functioneren. In de groep leren kinderen omgaan met anderen, conflicten oplossen en elkaar helpen.

Conclusie

24-uurs kinderopvang is een waardevolle optie voor ouders met onregelmatige werktijden. Het biedt flexibiliteit in de tijdstippen waarop kinderen worden opgevangen en is in crisistijden vaak beschikbaar als noodopvang. In Nederland is 24-uurs opvang echter nog niet overal beschikbaar, en de vraag is klein. De meeste ouders maken er slechts zelden gebruik van, vooral omdat ze vooral flexibele openingstijden nodig hebben, niet 24-uurs opvang.

Bij 24-uurs opvang is het belangrijk dat de opvang wordt aangeboden in een veilige en rustige omgeving, waarin kinderen goed verzorgd worden. Ouders kunnen gebruik maken van de kinderopvangtoeslag, mits ze een geregistreerde opvangvorm gebruiken. Ook ouderparticipatiecrèches zijn een optie voor ouders die een flexibele en persoonlijke opvangoplossing zoeken.

In tijden van crisis, zoals bij 24-uurs noodopvang, is er vaak geen extra kosten voor ouders, en wordt opvang aangeboden aan kinderen van ouders die in essentiële sectoren werken. Deze vorm van opvang is vaak beschikbaar voor alle ouders, ongeacht of ze klant zijn van de opvanginstelling.

24-uurs kinderopvang is dus een relevante en waardevolle optie voor ouders die flexibiliteit zoeken, maar het is ook belangrijk dat ouders goed informeerd zijn over de beschikbaarheid en de voorwaarden van deze vorm van opvang.

Bronnen

1. 24-uurs kinderopvang en ouderparticipatiecrèche
2. Bink kinderopvang biedt 24-uurs noodopvang
3. 24-uursopvang
4. 8 vragen en antwoorden over kinderopvang
5. Kinderdagverblijf
6. 24-uurs-dagopvang: voor- en nadelen