Een visie op kinderopvang: Centraal het kind, de veiligheid en de groei
juli 15, 2025
In Nederland is de kinderopvang een essentieel onderdeel van het dagelijks leven van jonge kinderen en hun ouders. Het is van groot belang dat kinderen zich veilig en gezond kunnen ontwikkelen in een omgeving die hen ondersteunt. De GGD speelt een centrale rol bij het waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvang. Daartoe zijn er toezichthouders kinderopvang die regelmatig controleren of kinderopvanginstellingen aan de wettelijke eisen voldoen. Deze artikelen biedt een overzicht van de rol van de toezichthouder, de criteria waaraan gekeken wordt, en hoe ouders en professionals bij kunnen dragen aan het toezicht.
Wat is een toezichthouder kinderopvang?
Een toezichthouder kinderopvang is een professional die opdracht krijgt van de gemeente om toezicht te houden op kinderopvanglocaties. Deze toezichthouders werken in opdracht van de GGD en controleren of instellingen zoals kinderdagverblijven, buitenschoolse opvanglocaties en gastouderopvang aan de eisen uit de Wet kinderopvang (WKO) voldoen.
De GGD regio Utrecht (GGDrU) is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het toezicht in 26 gemeenten in de regio Utrecht. In totaal werken 26 medewerkers in het team Toezicht en voeren ze jaarlijks ongeveer 17.000 bezoeken uit op kinderopvanglocaties. De toezichthouders bezoeken de locaties zowel aangekondigd als onaangekondigd en voeren een inspectie uit.
Taken en verantwoordelijkheden
De taken van een toezichthouder kinderopvang zijn omgeven door veel verantwoordelijkheid. Tijdens een bezoek aan een kinderopvanglocatie worden verschillende aspecten beoordeeld. Deze beoordeling is gebaseerd op de Wet kinderopvang en richt zich op het naleven van kwaliteitseisen. De toezichthouder onderzoekt of de instellingen zich houden aan de wettelijke eisen op het gebied van:
- Registratie, wijzigingen en administratie: of de instelling goed bijhoudt wat er verandert en hoe dat geregistreerd wordt.
- Pedagogisch klimaat: hoe kinderen behandeld worden, en of de instelling een positief en leerrijk klimaat biedt.
- Personeel en groepen: of het personeel voldoende is en of de groepsgrootte aan de wettelijke normen voldoet.
- Veiligheid en gezondheid: of het kinderopvangcentrum veilig is en kinderen worden beschermd tegen ziektes.
- Accommodatie en inrichting: of de ruimte geschikt is voor de kinderen en aan de eisen voldoet.
- Inspraak en klachten: of ouders de kans krijgen om hun mening te geven of klachten te melden.
- Ouderrecht: of ouders hun rechten als ouder kunnen uitoefenen.
De toezichthouder voert een onderzoek uit via gesprekken, observaties in de praktijk en een onderzoek van documenten. Na afloop van het onderzoek schrijft de toezichthouder een inspectierapport. In dit rapport staat beschreven wat er is geconstateerd, en er is een advies aan de gemeente opgenomen. Als alles in orde is, adviseert de toezichthouder om geen handhaving uit te voeren.
De rol van de GGD
De GGD is verantwoordelijk voor het uitvoeren van toezichthoudersactiviteiten. Het is de taak van de GGD om te controleren of kinderopvanginstellingen aan de wettelijke eisen voldoen. In Nederland zijn er verschillende vormen van kinderopvang, zoals kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, gastouderopvang en Voorschoolse Educatie (VE). Elk van deze vormen wordt getoetst op kwaliteitseisen.
De GGD’s ondersteunen elkaar in het toezicht op kinderopvang en adviseren ook het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Het doel van het toezicht is het waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvang en het verbeteren van de ervaring van kinderen en ouders. Door risicogestuurd te werken, richten toezichthouders hun aandacht op die instellingen die het meest ondersteuning nodig hebben. Dit heet selectief toezicht.
Wat gebeurt er als er iets niet in orde is?
Als de toezichthouder vaststelt dat een instelling niet voldoet aan de wettelijke eisen, kan er sprake zijn van handhaving. Handhaving betekent dat de instelling wordt aangegrepen om verbeteringen aan te brengen. In het inspectierapport wordt het advies van de toezichthouder aan de gemeente gegeven. De gemeente beslist vervolgens of er handhaving wordt ingezet.
Het is belangrijk dat kinderopvanginstellingen zich aan de wettelijke eisen houden, omdat jonge kinderen kwetsbaar zijn en hun ontwikkeling in de eerste jaren van groot belang is voor hun toekomstige groei. Een goede kinderopvang draagt bij aan een positieve ontwikkeling van de kinderen.
Meldingen en betrokkenheid van ouders en professionals
Ouders, medewerkers en andere betrokkenen kunnen meldingen doen als ze zorgen hebben over de kwaliteit van een kinderopvang. Iedereen kan een melding doen, en het is aan te raden om dit eerst te bespreken met een medewerker of oudercommissie van de locatie. Als het probleem niet opgelost kan worden, kan contact opgenomen worden met het team Toezicht van de GGD.
Er is een beslisboom beschikbaar die visueel laat zien hoe het proces van een melding werkt. Als de melding gaat over seksueel, psychisch of fysiek geweld, dient contact opgenomen te worden met de Vertrouwensinspecteur van de Inspectie van Onderwijs.
Opleiding en vereisten voor toezichthouders
Een toezichthouder kinderopvang moet over een hbo-opleiding in de pedagogiek of het juridisch vakgebied beschikken. Daarnaast is een goed begrip van de Wet kinderopvang en onderliggende regelgeving essentieel. De toezichthouder moet in staat zijn om wetgeving te vertalen naar beleid en procedures, en moet feitelijk en handhaafbaar rapporteren.
Belangrijke vaardigheden voor de functie zijn het kunnen stellen van prioriteiten, goed plannen, relativeringsvermogen en flexibiliteit. Daarnaast is een gevoel voor humor en stevigheid in je schoenen een bijkomende eigenschap.
Werking van het team Toezicht
Het team Toezicht bij GGD regio Utrecht werkt vanuit het hoofdkantoor in Zeist, maar bezoekt ook verschillende kinderopvanglocaties in de regio. Nadat een medewerker is ingewerkt, is deels thuiswerken mogelijk. De toezichthouders zijn betrokken bij het uitvoeren van toezichthoudersactiviteiten, maar ook bij het opstellen van beleid en het uitvoeren van teamrollen binnen het team Toezicht.
Inspectierapporten en het Landelijk Register Kinderopvang
Na elke inspectie wordt een rapport opgesteld. Deze rapporten zijn openbaar en beschikbaar in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). In het rapport staat beschreven wat er tijdens de inspectie is geconstateerd en welk advies de toezichthouder geeft aan de gemeente. De openbaarheid van deze rapporten zorgt voor transparantie en betrokkenheid van ouders en professionals bij het toezichtproces.
Conclusie
Toezichthouders kinderopvang spelen een essentiële rol in de zorg voor de kwaliteit van kinderopvang in Nederland. Zij controleren of instellingen aan de wettelijke eisen voldoen en draagen zo bij aan een veilige en gezonde omgeving voor jonge kinderen. Het toezichtproces is georganiseerd, en de rapporten zijn openbaar beschikbaar via het Landelijk Register Kinderopvang. Ouders en professionals kunnen ook actief bijdragen door meldingen te doen als ze zorgen hebben over de kwaliteit van een kinderopvang. Door het toezichtproces te volgen en betrokken te zijn bij het proces, wordt de kwaliteit van kinderopvang in Nederland gewaarborgd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
