Buitengewone kinderopvang: kinderopvang op een boerderij en ruimte voor groei
juli 14, 2025
De kinderopvangsector kent steeds grotere eisen qua kwaliteit en professionaliteit. Een van de essentiële ondersteunende functies binnen deze sector is die van de pedagogisch coach (of pedagogisch beleidsmedewerker/coach, PBMC-er). Deze professional speelt een cruciale rol bij het verbeteren van de kwaliteit van de kinderopvang, het coachen van medewerkers en het uitvoeren van beleidsgerichte activiteiten. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de functie, de kwalificaties, de opleidingen en de praktische toepassing van de rol van de pedagogisch coach in de kinderopvang.
Wat is de rol van een pedagogisch coach?
De pedagogisch coach wordt in de kinderopvang ingezet om het dagelijkse werk van pedagogisch medewerkers te ondersteunen en te coachen. Deze ondersteuning vindt plaats binnen het kader van een goed uitgewerkt pedagogisch beleidsplan. Het doel is om de kwaliteit van de kinderopvang te verbeteren door de professionele ontwikkeling van medewerkers te stimuleren. Zo draagt de pedagogisch coach bij aan een positieve werkomgeving voor zowel kinderen als medewerkers.
De rol van de pedagogisch coach is niet statisch, maar kan variëren per organisatie. Er zijn drie mogelijke functievarianten binnen de pedagogische kwaliteitsbeleidsmedewerker/coach:
- Gecombineerde functie pedagogisch beleidsmedewerker/coach: Deze medewerker voert zowel coaching- als beleidsgerichte taken uit.
- Pedagogisch coach: Deze medewerker is vooral gericht op het coachen van collega’s.
- Pedagogisch beleidsmedewerker/stafmedewerker B: Deze medewerker is gericht op het beleidswerk en stafbeleid.
De duidelijke functiebeschrijvingen zijn te vinden in het functieboek van de Cao Kinderopvang.
Kwalificaties voor de functie van pedagogisch coach
Voor de functie van pedagogisch coach zijn er duidelijke kwalificatie-eisen. Deze eisen zijn opgenomen in bijlage 13.2 van de Cao Kinderopvang. Daarbij geldt dat de pedagogisch coach in bezit moet zijn van een diploma op minimaal MBO-niveau 4 binnen de pedagogische groepen A1 of B1. Dit betreft opleidingen als Pedagogisch Medewerker of Peuterspeelzaalleidster. Daarnaast is het verplicht om aanvullende scholing te volgen die gericht is op coaching en pedagogiek, met een focus op kinderen van 0 tot 13 jaar.
Als alternatief kan iemand met een docentenopleiding op HBO-niveau ook kwalificeren voor de functie. In dat geval is het niet verplicht om een extra diploma te hebben, maar moet er wel bewijs zijn van deelname aan scholing rond coaching en pedagogiek.
Opleidingen voor pedagogisch coaches
Er zijn verschillende opleidingen beschikbaar die specifiek gericht zijn op de rol van pedagogisch coach. Deze opleidingen zijn ontworpen voor ervaren pedagogisch medewerkers die hun competenties willen uitbreiden, voor aankomende pedagogisch coaches die al voldoende vakinhoudelijke ervaring hebben, en voor medewerkers of managers met een MBO 4-niveau die de functie van pedagogisch coach gaan vervullen.
Een voorbeeld van een dergelijke opleiding is de opleiding tot pedagogisch coach, waarbij de deelnemers leren hoe ze de kwaliteit van interacties kunnen verbeteren en hoe ze de professionele ontwikkeling van medewerkers stimuleren binnen het kader van het pedagogisch beleid van hun organisatie. De opleiding legt uitgebreid de nadruk op het toepassen van coachvaardigheden, het herkennen van leerstijlen, het geven van ontwikkelingsgerichte feedback, en het opbouwen van een vertrouwensband met collega’s.
De leerdoelen van deze opleiding omvatten: - Kennen en beheersen van verschillende gesprekstechnieken - Herkennen en erkennen van leerstijlen van medewerkers - Kennen en hanteer van feedbackregels en vaardigheden - Geven van ontwikkelingsgerichte feedback - Opbouwen en onderhouden van een vertrouwensband - Inzicht krijgen in de kwaliteiten van medewerkers en deze inzetten
Praktijkgerichte toepassing
De praktijkgerichte toepassing van de functie van pedagogisch coach is centraal. Zoals vermeld in de opleidingen en praktijkervaring van professionals, wordt de focus gelegd op het vertalen van theorie naar praktijk. De coachvaardigheden die worden aangeleerd, moeten direct toepasbaar zijn in de dagelijkse werkpraktijk. Dit betekent dat de pedagogisch coach niet alleen theorie moet begrijpen, maar ook in staat moet zijn om die theorie effectief te vertalen naar praktische situaties binnen de kinderopvang.
In een concrete organisatie, zoals TintelTuin, worden pedagogisch coaches en beleidsmedewerkers op organisatieniveau en locatieniveau ingezet. Zo werken zij aan de implementatie van pedagogisch beleid, het geven van trainingen, en het stimuleren van interactievaardigheden bij medewerkers. Ook wordt er aandacht besteed aan het geven van trainingen zoals Kijk!-trainingen en opleidingen tot baby specialist.
In sommige gevallen, zoals bij de organisatie PeuterTuin, wordt de dienst van pedagogisch coach geleverd door een zusterorganisatie. Dit toont aan dat de rol van de pedagogisch coach ook extern ingezet kan worden, afhankelijk van de behoeften van de organisatie.
Ondersteuning van de kwaliteitsontwikkeling
De rol van de pedagogisch coach is niet alleen gericht op het coachen van individuele medewerkers, maar ook op het beleidsontwikkeling en -implementatie binnen de kinderopvangorganisatie. Zoals duidelijk uit de praktijkervaring van Douwina den Hartog, die jarenlange ervaring heeft als pedagogisch beleidsmedewerker en coach, is het belangrijk om de jaardoelen van de organisatie in kaart te brengen en deze te vertalen naar actieplannen en trainingen.
Bijvoorbeeld, in 2023 werden de pedagogisch coaches van TintelTuin ingezet voor: - Beleidsontwikkeling en implementatie - Trainingen interactievaardigheden - Senior pedagogisch medewerker-trainingen - Kijk!-trainingen - Opleiding tot baby specialist
Daarnaast is er in sommige gevallen afstemming met andere medewerkers, zoals de kwaliteitsadviseur, de interieurarchitect en de communicatieadviseur, om zorg te dragen voor een geholde beleidsuitvoering.
Praktijkervaring en motivatie
Een duidelijke motivatie is ook een essentieel onderdeel van de functie. Veel pedagogisch coaches komen uit een praktijkachtergrond, zoals bijvoorbeeld Tanja, die in haar carrière meerdere functies heeft vervuld binnen de kinderopvangsector. Haar ervaring als invalnanny, assistent leidinggevende, en regio pedagogisch coach toont aan dat de functie van pedagogisch coach vaak een logische uitbreiding is van een al bestaande passie voor pedagogiek.
Tanja benadrukt dat het werken in de kinderopvang haar niet alleen heeft geleerd om met kinderen om te gaan, maar ook om met collega’s te coachen, adviseren en begeleiden. Haar overgang naar de functie van regio pedagogisch coach in 2022 toont aan dat deze functie ook een lange-termijn carrièrepad kan zijn voor mensen die hun invloed willen vergroten op een hoger niveau.
De rol van externe coaches en docenten
Niet alle kinderopvangorganisaties beschikken over eigen pedagogisch coaches. In dergelijke gevallen wordt er gebruik gemaakt van externe coaches of docenten. Een voorbeeld daarvan is Gezonde Kinderopvang, die sinds 2016 medewerkers in de kinderopvang opleidt tot coach. Tot januari 2025 zijn er al 1.803 actieve coaches in dienst bij 1.438 locaties. Deze coaches zorgen voor een gezonde leefstijl binnen de kinderopvang en ondersteunen medewerkers bij het verbeteren van hun interacties en werkwijze.
Daarnaast worden ook mbo-docenten opgeleid tot docent Gezonde Kinderopvang, zodat de kennis van gezonde leefstijl vanaf het begin van de opleiding al ingebracht kan worden bij toekomstige pedagogisch medewerkers.
Conclusie
De rol van de pedagogisch coach in de kinderopvang is essentieel voor het verbeteren van de kwaliteit van zowel de pedagogische werkwijze als de werkomgeving. De functie is gericht op het coachen van medewerkers, het implementeren van pedagogisch beleid, en het stimuleren van professionele ontwikkeling. De pedagogisch coach moet over de juiste kwalificaties beschikken en aanvullende scholing volgen op het gebied van coaching en pedagogiek. Daarnaast is er een duidelijke praktijkgerichte benadering vereist, waarbij de theorie direct toepasbaar is in de werkvloer.
Door middel van opleidingen, praktijkervaring en een duidelijke motivatie kunnen pedagogisch coaches een grote impact hebben op de kwaliteit van de kinderopvang. Zowel in eigen organisatie als via externe samenwerkingen is de functie van pedagogisch coach een waardevolle ondersteuning voor kinderopvangorganisaties die hun kwaliteit willen verbeteren en groeien in een steeds complexer pedagogisch landschap.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
