Wijzigingen in het Besluit Kwaliteit Kinderopvang: Implicaties voor Opvoeders en Houders

Het Besluit Kwaliteit Kinderopvang (BKK) is een centraal instrument dat kwaliteitseisen vastlegt voor kinderopvang in Nederland. In 2024 zijn er belangrijke wijzigingen doorgevoerd in dit besluit. Deze wijzigingen hebben betrekking op de inzet van beroepskrachten in opleiding, de berekening van beroepskracht-kindratio’s, de mogelijkheid tot kindercentrum-overstijgend opvangen en de inzet van andersgekwalificeerde beroepskrachten. Deze aanpassingen zijn in overleg met sectorpartijen en praktijkafvaardigingen gedaan, met als doel de kwaliteit van de kinderopvang te verbeteren, administratieve lasten te verminderen en meer flexibiliteit te bieden in de praktijk.

Deze artikel behandelt de belangrijkste wijzigingen van het Besluit Kwaliteit Kinderopvang per 1 juli 2024, met een nadruk op wat dit betekent voor houders, opvoeders en ouders. Op basis van officiële documenten en toelichtingen wordt het beleid en de praktijkimplicaties helder gesteld.

Inzet van beroepskrachten in opleiding als vaste beroepskracht

Een van de belangrijkste wijzigingen betreft de inzet van beroepskrachten in opleiding als vaste beroepskrachten in de dagopvang. Tot nu toe was het gebruikelijk dat beroepskrachten in opleiding niet als vast gezicht in groepen konden worden ingezet. Dit is nu gewijzigd. Vanaf 1 juli 2024 is het mogelijk om beroepskrachten in opleiding te inzetten als vaste beroepskrachten, mits bepaalde voorwaarden zijn vervuld. Deze voorwaarden zijn:

• De beroepskracht in opleiding moet meegeteld worden bij de berekening van het benodigde aantal beroepskrachten.
• De beroepskracht in opleiding moet het eerste leerjaar van de kwalificerende opleiding hebben afgerond.

Deze wijziging biedt een mogelijkheid om jonge, toekomstige opvoeders al vroeg in het kinderopvangproces betrokken te houden. Het kan ook helpen bij het opvangen van het personeelstekort, zeker in tijden van hoge druk of verlofperiodes. Bovendien is het een ondersteuning van de opleidingstrajecten van beroepskrachten in opleiding, waarbij ze in de praktijk leren werken onder begeleiding van ervaren collega's.

Beroepskracht-kindratio’s in de buitenschoolse opvang

Een tweede belangrijk thema is de wijziging in de berekening van de beroepskracht-kindratio (BKR) in de buitenschoolse opvang (BSO). In de BSO wordt de BKR nu berekend op kindercentrum-niveau, in plaats van op groepsniveau. Deze wijziging betekent dat houders meer flexibiliteit krijgen bij het inzetten van beroepskrachten, omdat ze niet langer per groep moeten voldoen aan een vaste ratio.

Deze aanpassing is het gevolg van de evaluatie van de Wet IKK (Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang), waaruit bleek dat de oude ratio’s in de praktijk niet altijd leidden tot de gewenste kwaliteitsverhoging en soms zelfs tot grotere werkdruk voor beroepskrachten. Door het berekenen op kindercentrum-niveau kan het personeel beter worden afgestemd op de totale hoeveelheid kinderen en de veranderende behoeften tijdens de schoolvrije perioden.

Kindercentrum-overstijgend opvangen

De derde wijziging betreft het kindercentrum-overstijgend opvangen, wat betekent dat kinderen in meerdere kindercentra van dezelfde houder kunnen worden opgevangen. Deze situatie komt vaak voor tijdens schoolvrije perioden, wanneer houders extra capaciteit aanbieden in verschillende locaties. Tot nu toe gold dat dit alleen was toegestaan met schriftelijke toestemming van ouders en onder administratieve voorwaarden.

Vanaf 1 juli 2024 is dit opvangen makkelijker geregeld. De eisen met betrekking tot het aantal basisgroepen en de schriftelijke toestemming van ouders zijn geheven voor opvang tijdens schoolvrije perioden. Dit betekent dat ouders minder administratieve lasten ondervinden, en houders kunnen flexibel reageren op de vraag naar buitenschoolse opvang. Bovendien is duidelijk gemaakt dat er geen extra pedagogische waarborgen nodig zijn in het pedagogisch beleidsplan voor deze vorm van opvang.

Inzet van andersgekwalificeerde beroepskrachten

Nog een belangrijke wijziging is de mogelijkheid om andersgekwalificeerde beroepskrachten in te zetten in de buitenschoolse opvang, onder bepaalde voorwaarden. Deze beroepskrachten zijn geen opvoedkundige medewerkers, maar bijvoorbeeld sportcoaches, muziekleraren of culturele medewerkers. Zij kunnen nu worden ingezet om bij te dragen aan het activiteitenaanbod van het kindercentrum, mits ze voldoen aan bepaalde opleidingseisen en scholingseisen.

De inzet van deze beroepskrachten is echter niet toegestaan in de dagopvang, aangezien hier meer aandacht is voor de dagelijkse zorg en de relatie tussen kind en opvoeder. In de buitenschoolse opvang daarentegen kan de inzet van dergelijke professionals een waardevolle aanvulling vormen op het aanbod van activiteiten, vooral tijdens schoolvrije perioden. Dit leidt tot een rijkere opvangervaring voor kinderen en kan ook helpen bij het opvangen van de vraag naar specifieke activiteiten die ouders van hun kinderen verwachten.

Meertalige kinderopvang

In het Besluit Kwaliteit Kinderopvang is ook aandacht gekomen voor meertalige kinderopvang. In artikel 3 is een nieuw onderdeel opgenomen dat aangeeft hoe meertalige kinderopvang moet worden geregeld. De eisen gaan onder andere over het percentage van de openingstijd dat per dag de Duitse, Engelse of Franse taal wordt gesproken, en hoe de taalontwikkeling van de kinderen wordt bevorderd.

Daarnaast is er een eis opgenomen dat emotionele veiligheid en stabiliteit voor kinderen moet worden geborgd, ongeacht de taal die in de opvang wordt gesproken. Ook is duidelijk gemaakt hoe houders hun personeelsbestand moeten vormgeven om aan deze percentages te voldoen en hoe vervanging moet worden geregeld bij afwezigheid van meertalige beroepskrachten.

Toelichting op de wijzigingen

De wijzigingen in het Besluit Kwaliteit Kinderopvang zijn niet willekeurig aangenomen, maar zijn het gevolg van een evaluatie van de Wet IKK. Uit deze evaluatie bleek dat een aantal kwaliteitseisen in de praktijk niet werkte zoals bedoeld en zelfs een negatief effect had op de werkdruk van beroepskrachten. De nieuwe regels zijn daarom bedoeld om het beleid aan te passen aan de realiteit in de kinderopvangsector.

Daarnaast is er ruim overleg geweest met partijen uit de sector, waaronder houders van kindercentra en beroepskrachten. Dit overleg heeft geleid tot een nadere uitwerking van de wijzigingen, die nu officieel zijn vastgelegd in het Besluit Kwaliteit Kinderopvang.

Implicaties voor praktijk en houders

De wijzigingen hebben duidelijke gevolgen voor de praktijk van kinderopvangcentra. Voor houders betekent het:

• Meer flexibiliteit bij het inzetten van beroepskrachten in opleiding en andersgekwalificeerde medewerkers.
• Minder administratieve lasten, bijvoorbeeld bij kindercentrum-overstijgend opvangen.
• Mogelijkheid om meertalige kinderopvang aan te bieden, mits de eisen worden vervuld.

Voor beroepskrachten betekent het:

• Meer inzetmogelijkheden, bijvoorbeeld als vaste beroepskracht in opleiding.
• Mogelijkheid tot betrokkenheid in opleidingstrajecten.

Voor ouders betekent het:

• Duidelijkheid over de eisen voor opvang, zoals taalondersteuning en activiteiten.
• Minder administratieve lasten bij kindercentrum-overstijgend opvangen.

Conclusie

De wijzigingen in het Besluit Kwaliteit Kinderopvang per 1 juli 2024 zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de kinderopvang, het verminderen van administratieve lasten en het bieden van meer flexibiliteit in de praktijk. Door de inzet van beroepskrachten in opleiding, de aanpassing van de BKR-berekening en de eenvoudiger regeling voor kindercentrum-overstijgend opvangen, kan de sector beter reageren op de behoeften van kinderen en ouders.

Deze wijzigingen zijn het resultaat van een evaluatie en overleg met praktijkpartijen. Het is belangrijk dat houders, beroepskrachten en ouders zich op deze nieuwe regels voorbereiden, zodat de kwaliteit van de kinderopvang verder kan worden verbeterd en de ervaring voor kinderen, ouders en medewerkers kan worden verrijkt.

Bronnen

1. Toelichting wijziging Besluit Kwaliteit Kinderopvang
2. Besluit van 15 maart 2024 tot wijziging van het Besluit kwaliteit kinderopvang
3. Besluit van 15 maart 2024 tot wijziging van het Besluit kwaliteit kinderopvang
4. Q&A wijziging kwaliteitseisen uit Besluit kwaliteit kinderopvang per 1 juli 2024
5. Besluit van 15 maart 2024 tot wijziging van het Besluit kwaliteit kinderopvang