Opleiding en cursussen voor werk in de kinderopvang: Aanvullende bevoegdheden en praktijkervaring
juli 14, 2025
Bijzonder verlof is een belangrijk onderdeel van de arbeidsvoorwaarden in de kinderopvangsector. Het biedt medewerkers de mogelijkheid om zich te richten op persoonlijke situaties of bijzondere gebeurtenissen in de familie of het dagelijks leven. De Cao Kinderopvang 2025-2026 stelt duidelijke regels op dit gebied en biedt richtlijnen voor het aanvragen en gebruik van verschillende vormen van verlof. In dit artikel worden de regels en praktijk van bijzonder verlof in de kinderopvang besproken, met een nadruk op wettelijke en bovenwettelijke regelingen, verlofsoorten en de rol van werkgever en werknemer bij het bepalen van de verlofduur.
Wat is bijzonder verlof?
Bijzonder verlof in de kinderopvang omvat een reeks van wettelijke en bovenwettelijke vormen van verlof die medewerkers kunnen gebruiken in bijzondere omstandigheden. Deze omstandigheden kunnen bijvoorbeeld omvatten de geboorte van een kind, adoptie, ziekte van familielid, rouw of andere situaties die persoonlijke aandacht vereisen. De regels voor bijzonder verlof zijn vastgelegd in de Cao Kinderopvang en de Wet Arbeid en Zorg (WAZO).
Het verlof kan betaald of onbetaald zijn, afhankelijk van de aard van de situatie en de afspraken tussen medewerker en werkgever. In sommige gevallen is er een maximum aantal dagen verlof, zoals bij adoptie of verhuizen, terwijl in andere gevallen de duur van het verlof afhankelijk is van de omstandigheden en het Goede Gesprek tussen partijen.
Wettelijke en bovenwettelijke verlofuren
Naast specifieke vormen van bijzonder verlof zoals rouwverlof of zorgverlof, krijgen medewerkers in de kinderopvang ook recht op verlofuren, die kunnen worden ingeroepen in bijzondere situaties. Deze verlofuren bestaan uit zowel wettelijke als bovenwettelijke uren.
Wettelijke verlofuren
Volgens de wet heeft iedere medewerker recht op vier keer het aantal contracturen dat hij of zij heeft per kalenderjaar. Voor een fulltimer die 36 uur per week werkt, betekent dit 144 wettelijke verlofuren per jaar. Bij parttime werknemers wordt dit aantal verlofuren naar rato berekend.
De wettelijke verlofuren zijn niet uitbetaalbaar tenzij de medewerker uit dienst treedt. Daarnaast vervallen deze uren binnen 6 maanden na het einde van het kalenderjaar, tenzij het niet mogelijk was om het verlof op te nemen vanwege bijzondere omstandigheden, zoals ziekte.
Bovenwettelijke verlofuren
Naast de wettelijke verlofuren ontvangt een medewerker in de kinderopvang ook bovenwettelijke verlofuren. Bij een fulltime contract van 36 uur per week is het totaal aantal verlofuren 210 per jaar (144 wettelijk + 66 bovenwettelijk). Voor parttime werknemers wordt dit aantal verlofuren naar rato berekend.
De bovenwettelijke verlofuren zijn onderdeel van de Cao Kinderopvang en kunnen worden ingeroepen voor bijzondere situaties. Deze uren zijn in principe bedoeld voor persoonlijke of gezinsverantwoordelijkheden en kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld ziekte van familielid of bijzondere gebeurtenissen.
Vormen van bijzonder verlof
Er zijn verschillende vormen van bijzonder verlof die binnen de Cao Kinderopvang en WAZO worden erkend. De verlofsoorten, de toepassing en het maximum aantal dagen zijn per situatie verschillend. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorkomende vormen van bijzonder verlof.
1. Rouwverlof
Rouwverlof is van toepassing bij het overlijden van familielid. De Cao Kinderopvang stelt dat bij het overlijden van personen zoals partner, kind, ouder of stiefouder, de medewerker recht heeft op doorbetaald buitengewoon verlof. Daarnaast kunnen er maatwerkafspraken worden gemaakt tussen medewerker en werkgever over extra tijd die nodig is om met het verlies om te gaan. Dit verlof is in totaal maximaal 10 dagen.
Bovendien is er ook de mogelijkheid tot waakverlof bij het verwachten van het overlijden van een familielid. Dit is doorbetaald verlof dat kan worden opgenomen ter voorbereiding op de uitvaartplechtigheid of bij het bezoeken van het zieke familielid.
2. Zorgverlof
Zorgverlof is bedoeld voor medewerkers die tijdelijk of langdurig zorg moeten verlenen aan een familielid die ziek is. De verlofduur kan variëren, afhankelijk van de ernst van de situatie. Er is sprake van kortdurend zorgverlof, dat tijdelijk kan worden opgenomen, en langdurend zorgverlof, dat langer kan duren en vaak in overleg met de werkgever wordt bepaald.
In het geval van mantelzorg kan er ook sprake zijn van tijdelijke werkgroting of het gebruik van plus-uren om verlof te combineren met werkuren. De afspraken over mantelzorg worden schriftelijk vastgelegd en zijn onderdeel van het Goede Gesprek.
3. Geboorteverlof en adoptieverlof
Bij de geboorte van een kind heeft de medewerker recht op geboorteverlof. Dit verlof kan maximaal 7 werkdagen bedragen binnen vier weken na de geboorte. De uren worden in mindering gebracht op het wettelijk adoptieverlof, indien van toepassing.
Adoptie is ook een reden voor bijzonder verlof. De medewerker kan gebruik maken van 5 werkdagen per kind voor de voorbereiding en regeling van de adoptie. Deze dagen worden afgehaald van het wettelijk adoptieverlof.
4. Verlof bij onverwachte situaties
In het geval van onverwachte situaties, zoals calamiteiten of noodzakelijke zorg in de directe omgeving, kan calamiteitenverlof worden opgenomen. Dit verlof is meestal tijdelijk en kan zonder schriftelijke aanvraag worden genomen, mits het noodzakelijk is. Ook kortdurend zorgverlof kan worden ingeroepen zonder aanvraag, bijvoorbeeld bij ziekte van partner of kind.
5. Bijzondere gebeurtenissen
Bijzondere gebeurtenissen zoals verhuizen, het sluiten van een huwelijk of het afsluiten van een samenlevingscontract kunnen ook verlof rechtvaardigen. Voor verhuizen is er recht op 2 werkdagen per jaar, voor een huwelijk maximaal 4 werkdagen en voor een samenlevingscontract 1 werkdag.
Het Goede Gesprek tussen medewerker en werkgever
Een belangrijk principe bij bijzonder verlof is het Goede Gesprek tussen medewerker en werkgever. Deze afspraak is bedoeld om persoonlijke situaties en eventuele verlofbehoeften vooraf te bespreken. Het doel is om te voorkomen dat langdurige afwezigheid optreedt en om een oplossing te vinden die zowel voor de medewerker als voor de werkgever haalbaar is.
Bij bijzondere gebeurtenissen of langdurige situaties, zoals mantelzorg of zorgverlof, is het noodzakelijk dat de medewerker en werkgever afspraken maken over de verlofduur, de manier van werken en eventuele compensatie. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd en vormen een onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.
Aanvraagprocedure en verlofduur
Het aanvragen van bijzonder verlof hangt af van de aard van de situatie. In de meeste gevallen moet verlof minstens één werkdag van tevoren worden aangevraagd met een schriftelijk bewijs. Bij onverwachte situaties zoals calamiteiten of ziekte van familielid kan verlof zonder aanvraag worden genomen, maar dient dit later wel te worden geregistreerd.
De verlofduur wordt bepaald op basis van de situatie, de wettelijke regels en eventuele afspraken tussen medewerker en werkgever. Voor sommige vormen van verlof is er een maximum aantal dagen, zoals bij adoptie of verhuizen, terwijl andere situaties, zoals mantelzorg of zorgverlof, flexibel kunnen zijn.
Beperkingen en voorwaarden
Hoewel bijzonder verlof een waardevolle regeling is, zijn er ook beperkingen. Niet in alle situaties is er automatisch verlof toegestaan. De werkgever bepaalt bijvoorbeeld of verlof nodig is en of het verzoek redelijk is. Ook kan verlof niet worden genomen als het niet nodig is of als het de werkzaamheden niet toelaat.
Daarnaast zijn er vervalregels voor wettelijke verlofuren. Deze uren vervallen 6 maanden na het einde van het kalenderjaar, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn die het opnemen van verlof onmogelijk maken, zoals ziekte of overlijden van familielid.
Conclusie
Bijzonder verlof in de kinderopvang is een essentieel onderdeel van de arbeidsvoorwaarden en helpt medewerkers om zich aan persoonlijke situaties aan te passen. De Cao Kinderopvang biedt een duidelijke structuur voor het aanvragen en gebruiken van verschillende vormen van verlof, inclusief wettelijke en bovenwettelijke uren. De regels zijn bedoeld om flexibiliteit te bieden, maar ook om te zorgen voor een evenwicht tussen de persoonlijke behoeften van de medewerker en de werkgemeenschap.
Het Goede Gesprek tussen medewerker en werkgever speelt een cruciale rol bij het bepalen van verlofduur en het maken van afspraken. Medewerkers kunnen terecht bij hun werkgever voor meer informatie over de regels en procedures rondom bijzonder verlof. Door deze regelingen te kennen en te begrijpen, kunnen zowel medewerkers als werkgevers ervoor zorgen dat bijzondere situaties met respect en professionaliteit worden aangepakt.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
