Het verschil tussen kinderopvang en peuterspeelzaal: wat is wat en wat past bij jouw kind?
juli 14, 2025
Waterpokken zijn een veelvoorkomende kinderziekte die bijna alle kinderen op jonge leeftijd doormaken. Voor ouders en opvangers in de kinderopvang is het belangrijk om te weten hoe besmettelijk waterpokken zijn, wat de rol van de opvang is en hoe men als gezondheidsbeheer moet omgaan met een uitbraak. Op basis van beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, zoals het RIVM en GGD-adviezen, worden in dit artikel de belangrijkste richtlijnen en richtsnoeren besproken.
Wat zijn waterpokken en hoe ontstaan ze?
Waterpokken zijn een besmettelijke ziekte veroorzaakt door de varicella-zoster virus (VZV). Het is een ziekte die vooral voorkomt bij kinderen en meestal licht verloopt. Het begin van de ziekte is vaak aangekondigd door lichte koorts en hangerigheid. Eén tot twee dagen later verschijnen rode bultjes op de huid, meestal eerst op het hoofd of de romp. Deze bultjes ontwikkelen zich verder tot blaasjes die behoorlijk kunnen jeuken.
Niet alle kinderen zijn even ziek bij waterpokken. Sommige voelen zich al snel weer goed, terwijl anderen langer hangerig of ongemakkelijk zijn. De ziekte kan ook complicaties opleveren, zoals oorontstekingen of luchtwegeninfecties, maar dit is relatief zeldzaam. Bijna alle kinderen in het Europese deel van Nederland hebben waterpokken op jonge leeftijd door, en meer dan 95% van hen heeft de ziekte al op de leeftijd van zes jaar meegemaakt.
Hoe besmettelijk zijn waterpokken?
Waterpokken zijn al besmettelijk voordat iemand klachten heeft. Dit betekent dat kinderen al de ziekte kunnen verspreiden voordat ze zelf weten dat ze ziek zijn. De besmettelijkheid is het hoogst in de laatste dag voor het verschijnen van de bultjes tot enkele dagen nadat de blaasjes zijn ingedroogd.
Een kind met waterpokken is besmettelijk voor andere kinderen die de ziekte nog niet hebben gehad. Het virus verspreidt zich vooral via druppeltjes in de lucht of door directe contact met de blaasjes. Ouders, opvangers en andere kinderen kunnen dus besmet raken zonder dat het kind zelf zich ziek voelt.
Mag een kind met waterpokken naar de opvang of school?
De vraag of een kind met waterpokken mag naar de kinderopvang of school is complex. Op basis van richtlijnen van het RIVM en GGD is het volgende advies gegeven:
- Kinderen met waterpokken mogen naar de opvang of school als ze zich goed voelen en niet ziek zijn.
- Als het kind hangerig is, heeft koorts of zich in het algemeen niet goed voelt, is het beter om het kind thuis te houden.
- Het is belangrijk om de opvang of school op de hoogte te stellen van de situatie. Dan kunnen de pedagogische medewerkers andere ouders informeren en eventueel extra maatregelen nemen.
De besmettelijkheid van waterpokken maakt het onmogelijk om de verspreiding volledig te voorkeren, ook als het kind zich goed voelt. Het is daarom van belang om de opvang te informeren en eventuele risico’s voor zwangere vrouwen of kinderen met een zwakke immuunverdediging te overwegen.
Wanneer is een kind niet langer besmettelijk?
Een kind is niet langer besmettelijk zodra alle blaasjes zijn ingedroogd en de wondjes zijn verkleurd. Dit gebeurt meestal ongeveer 5 tot 7 dagen na het begin van de ziekte. Tot die tijd blijft het kind besmettelijk, ook al voelt het zich goed. Als het kind naar de opvang of school gaat, kan het dus andere kinderen besmetten.
Voor zwangere vrouwen is dit van bijzonder belang. Een vrouw die zwanger is en nog nooit waterpokken heeft gehad, kan ernstige complicaties oplopen als ze besmet raakt. Daarom adviseren GGD en RIVM om in geval van een uitbraak van waterpokken in de opvang of school extra maatregelen te nemen, zoals het afmelden van zwangere vrouwen of het informeren van ouders.
De rol van de GGD en het RIVM
Het RIVM en de GGD spelen een belangrijke rol in het beheer van infectieziekten zoals waterpokken in de kinderopvang. Het RIVM heeft bijvoorbeeld een praktische app ontwikkeld (KIDDI-app) die ouders en opvangers kan helpen bij het herkennen en beheren van infectieziekten. De GGD geeft advies over besmettelijkheid, opsluiting en de noodzaak van extra maatregelen bij een uitbraak.
Het advies van de GGD kan echter variëren per regio of situatie. In sommige gevallen adviseren GGD’ers om kinderen met waterpokken thuis te houden, terwijl andere GGD’ers het advies geven om ze gewoon naar de opvang te sturen als ze zich goed voelen. Dit kan verwarring veroorzaken bij ouders en opvangers. Het is daarom verstandig om het advies van de eigen GGD te volgen en eventueel contact op te nemen met de GGD voor duidelijkheid.
De discussie over opsluiting en preventie
Er is veel discussie over de vraag of kinderen met waterpokken moeten worden opgesloten of gewoon mogen naar de opvang. Voor sommige ouders is het de vraag of waterpokken een onschuldige kinderziekte is die beter vroeg dan laat doorlopen wordt. Anderen vinden het risico op complicaties of besmetting van zwangere vrouwen belangrijk genoeg om extra maatregelen te nemen.
In de praktijk is het advies vaak om kinderen thuis te houden als de blaasjes nog niet ingedroogd zijn, vooral als er zwangere vrouwen in de omgeving zijn. Echter, aangezien waterpokken al besmettelijk zijn voordat er klachten zijn, is het soms te laat om besmetting te voorkomen. Het is daarom belangrijk om ouders en opvangers bewust te maken van de besmettelijkheid en de mogelijke gevolgen.
Preventie en vaccinatie
In tegenstelling tot andere landen in Europa, is vaccinatie tegen waterpokken in Nederland niet verplicht en valt ze niet onder het nationale vaccinatieprogramma. Op de BES-eilanden (Bonaire, Sint-Eustatius en Saba) is vaccinatie wel verplicht. Dit komt omdat waterpokken daar minder voorkomen en de risico’s voor zwangere vrouwen groter zijn.
Voor ouders die zich zorgen maken over waterpokken of de besmettelijkheid, is vaccinatie een optie. Het is echter belangrijk om te weten dat de besmettelijkheid van waterpokken al begint voordat er klachten zijn, waardoor vaccinatie pas na een infectie niet meer van toepassing is. Voor kinderen die nog niet besmet zijn, kan vaccinatie een effectieve manier zijn om de ziekte te voorkomen.
Praktische richtlijnen voor de opvang
In de praktijk zijn er een aantal richtlijnen die opvangers en ouders kunnen volgen bij een uitbraak van waterpokken:
- Informatie geven aan ouders: Als er een kind met waterpokken in de opvang is, is het belangrijk om ouders op de hoogte te stellen. Dit kan via een deurbriefje of een directe melding.
- Besmettelijkheid communiceren: Ouders en opvangers moeten weten hoe lang een kind besmettelijk is en wat de risico’s zijn.
- Extra maatregelen nemen: Als er zwangere vrouwen in de opvang of school werken, is het verstandig om deze vrouwen tijdelijk af te melden.
- Hygiëne handhaven: Het is belangrijk om algemene hygiëne te handhaven, zoals het vaak wassen van de handen en het reinigen van oppervlakken.
- Advies van GGD volgen: Het advies van de GGD is meestal het meest betrouwbaar en moet worden gevolgd.
Conclusie
Waterpokken zijn een veelvoorkomende kinderziekte die bijna alle kinderen op jonge leeftijd doormaken. De ziekte is besmettelijk voordat er klachten zijn en kan andere kinderen en zwangere vrouwen besmetten. Ouders en opvangers moeten weten dat kinderen met waterpokken mogen naar de opvang of school als ze zich goed voelen, maar dat het belangrijk is om de opvang op de hoogte te stellen van de situatie. Het advies van de GGD en RIVM is vaak het meest betrouwbaar en moet worden gevolgd. Vaccinatie is een optie voor ouders die zich zorgen maken over de ziekte, maar valt niet onder het nationale vaccinatieprogramma in Nederland. Het is belangrijk om kinderen, ouders en opvangers bewust te maken van de besmettelijkheid en de mogelijke gevolgen van waterpokken, zodat de ziekte veilig en verantwoord kan worden beheerd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
