Avonturijn Kinderopvang: Speelse Ontwikkeling in een Vertrouwd Omgang
juli 15, 2025
In de islam speelt zorg en opvoeding een centrale rol binnen het gezin en de gemeenschap. Deze waarden zijn sterk beïnvloed door religieuze normen, culturele tradities en sociale verantwoordelijkheden. In dit artikel wordt ingegaan op hoe zorg en opvoeding in de islam worden beoefend, met name in de context van gezinsdynamiek, religieus onderwijs en de interactie met de westerse samenleving. Op basis van meerdere bronnen wordt een overzicht gegeven van de principes, uitdagingen en kansen die hiermee gepaard gaan.
Opvoeding in de islam: Verantwoordelijkheden en traditionele structuren
In de islamitische cultuur is het gezin de kern van de maatschappij. Ouders, vooral de vader, hebben een belangrijke rol bij de opvoeding van kinderen. Volgens de traditionele islamitische wet is de vader het hoofd van het gezin en heeft hij de verplichting om voor het levensonderhoud van vrouw en kinderen te zorgen. Deze plicht vervalt voor zonen bij het einde van hun studie en voor dochters bij hun huwelijk. De moeder is daarentegen verantwoordelijk voor het verzorgen en opvoeden van de kinderen binnen de kaders die door de vader worden aangegeven.
Na scheiding behoudt de vader wettelijk gezag over de kinderen, terwijl de moeder het recht heeft om tot een bepaalde leeftijd voor de kinderen te zorgen. Echter, in de praktijk is er vaak discrepantie tussen wat de wet voorschrijft en de realiteit. Gescheiden vaders voldoen vaak niet aan hun plichten en soms wordt er sprake van van ontvoering van kinderen naar het land van herkomst.
Hoewel de islamitische wet sterk gevestigd is, is het opvoedingsklimaat in westerse landen zoals Nederland anders. Moslimouders worden hier vaak geconfronteerd met een maatschappij die niet altijd begrijpt of accepteert van de traditionele islamitische waarden. Binnen de allochtone gemeenschappen in Nederland is er wel een poging gedaan om de islamitische opvoeding in het gezin te behouden, hoewel er tegelijkertijd uitdagingen zijn qua toegang tot religieus onderwijs en taalbeheersing van de Koran.
Religieus onderwijs en de rol van de moskee
Religieus onderwijs is een essentieel onderdeel van de islamitische opvoeding. In landen van herkomst volgen kinderen vanaf jonge leeftijd onderwijs in de Koran, met name jongens. Tot halverwege de twintigste eeuw was dit onderwijs de belangrijkste vorm van onderwijs, vooral op het platteland. Strenge discipline was hierbij een essentieel onderdeel van de socialisatie. De gedachte was dat een kind door discipline zelfcontrole zou krijgen en zo opgroeit tot een volwaardig mens en moslim. In dit onderwijs was het vaak vooral sprake van memorisatie, zonder dat de betekenis van de teksten uitgelegd werd. Ook werden kinderen niet gestimuleerd vragen te stellen.
In de loop van de twintigste eeuw, en met name door kolonisatie en modernisering, is het religieuze onderwijs aan betekenis ingeboet. Vrijwillig onderwijs in de moskee, vaak gegeven in de avonduren of op zaterdagen, is nu een belangrijk alternatief geworden. Onderzoekers zoals Ahmed Hamdi benadrukken de invloed van moskeeonderwijs op jongeren. In Nederland zijn er circa 500 moskeeën die tienduizenden jongeren onderwijs bieden. Dit onderwijs speelt een rol in de vorming van het wereldbeeld van jongeren en heeft invloed op hun houding in de maatschappij.
Moskeeonderwijs is echter niet homogeen; het varieert per wijk, per buurt en per stad. Het onderwijs kan daarom sterk verschillen in kwaliteit en inhoud. Daarom pleit Hamdi voor kwaliteitsborging en pedagogische kaders binnen het moskeeonderwijs. Hij benadrukt het belang van een verbinding met de bredere samenleving en een betere ondersteuning van jongeren in hun religieuze en sociale ontwikkeling.
Zorg in de islam: Cultuur, verplichtingen en praktijkuitdagingen
In de islam is het een heilige plicht om voor familieleden te zorgen, met name voor ouders. In de islamitische cultuur is het bijvoorbeeld niet gebruikelijk om ouders naar een verpleeghuis te sturen. Kinderen nemen vaak de zorg voor ouders op zich, zelfs als het hun eigen situatie zwaar belast. Dit is ook wat blijkt uit het verhaal van Malika, een Marokkaanse vrouw die haar schoonvader, die aan ernstige hartproblemen leed, in huis nam. Haar situatie was echter bijzonder zwaar: ze had al een druk bestaan als moeder en huishoudster en de zorg voor haar schoonvader was voor haar onmogelijk om独自 te dragen.
Via een islamitisch thuiszorgbureau, UenZo, ontdekte Malika dat er alternatieven bestonden. Ze kon zorgtaken afstoten, zonder dat haar schoonvader naar een verpleeghuis hoefde. Een professionele zorgverlener kwam regelmatig bij hen langs, wat haar aanzienlijk ontlastte. Dit voorbeeld toont aan dat er in Nederland ook ondersteuning beschikbaar is voor islamitische gezinnen die zich in de zorg van familieleden bevinden. Echter, veel islamitische gezinnen zijn niet bekend met het Nederlandse zorgaanbod of weten niet hoe ze toegang kunnen krijgen tot deze hulp. Hierdoor kan het gebeuren dat ze verdrinken in de complexiteit van de Nederlandse zorgwetgeving.
Opvoeding en seksuele voorlichting in de islam
In de islam zijn ook onderwerpen zoals huwelijk, seksualiteit en opvoeding belangrijke onderwerpen die binnen het gezin worden besproken. Deze onderwerpen vallen vaak in de taboesfeer, wat leidt tot onwetendheid of verkeerde informatie. Daarom is het belangrijk dat ouders en jongeren hierover gesprekken aangaan, op basis van religieuze en pedagogische principes.
In een voordeelbundel van de Hadiethshop worden drie boeken aangeboden die hierover inhoudelijke en praktische informatie geven. Deze boeken behandelen onderwerpen zoals hoe je seksualiteit bespreekbaar maakt met je partner, hoe je je kind voorbereidt op een gelukkig huwelijk en hoe je ervoor zorgt dat je eigen huwelijk een succes wordt. Deze bundel richt zich vooral op jonge volwassenen en ouders en biedt een ondersteuning bij het nemen van belangrijke beslissingen binnen het kader van de islam.
Uitdagingen bij islamitische opvoeding in westerse samenlevingen
Hoewel moslimouders in westerse landen vaak hun best doen om hun kinderen op te voeden in de islamitische traditie, ondervinden ze ook bepaalde uitdagingen. Moslimouders in Nederland, bijvoorbeeld, hebben vaak moeite met het geven van een religieuze opvoeding in de westerse context. Veel ouders hebben zelf weinig koranonderwijs gehad en beheersen het standaard Arabisch niet. Dit maakt het voor hen moeilijk om hun kinderen thuis een diepergaand religieus onderwijs te geven.
Daarnaast ervaren jongeren vaak te weinig steun van hun ouders bij hun religieuze ontwikkeling. Ze merken dat hun ouders een te culturele invulling geven aan de islam, zonder voldoende kennis van de authentieke bronnen van de religie. Dit kan leiden tot verwarring of een gebrek aan richting bij jongeren in hun geloof.
De rol van de moskee in opvoeding en zorg
De moskee speelt een centrale rol in de islamitische opvoeding en zorg. In veel gemeenschappen is de moskee niet alleen een religieuze ruimte, maar ook een plek voor onderwijs, sociale interactie en hulpverlening. Moskeeonderwijs biedt jongeren een kader waarin ze hun religieuze en sociale waarden kunnen ontwikkelen. Daarnaast kan de moskee ook een ondersteunende rol spelen bij zorgvragen, met name bij gezinnen die hulp nodig hebben bij het verzorgen van ouders of andere familieleden.
Het belang van de moskee in opvoeding en zorg benadrukt Ahmed Hamdi. Hij pleit voor een kwaliteitskader moskeeonderwijs, waarin pedagogische randvoorwaarden staan en waarin verbinding met de bredere samenleving wordt gelegd. Dit zou kunnen leiden tot een betere integratie van jongeren in de maatschappij en een sterker religieus bewustzijn.
De islamitische wet en de vijf plichten
De islamitische wet is een belangrijk onderdeel van zowel opvoeding als zorg. De islam kent vijf plichten, ook wel de religieuze zuilen genoemd. Deze plichten vormen een kern van het islamitische geloof en hebben betrekking op het geloof, gebed, zakat (aalmoezen), vasten en het plegtige bezoek aan Mekka. Deze plichten worden door ouders aan hun kinderen meegedeeld en beoefend, met name in de vroege levensjaren.
Daarnaast kent de islam ook wetten over plichten ten opzichte van Allah, medemens en spijs- en reinheidswetten. Deze wetten zijn onderdeel van de islamitische leefregels en vormen een richtlijn voor het gedrag van moslims in hun dagelijks leven. Deze normen worden door ouders meegedeeld en beoefend, zodat kinderen sociaal en religieus opgroeien.
Conclusie
Zorg en opvoeding in de islam zijn sterk beïnvloed door religieuze normen en traditionele structuren. In de islamitische cultuur zijn ouders verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen, met name de vader als hoofd van het gezin. Religieus onderwijs speelt een essentiële rol in de vorming van jongeren en wordt vaak gegeven in de moskee. Moskeeonderwijs heeft een grote invloed op het wereldbeeld van jongeren en kan een belangrijke verbinding leggen met de bredere samenleving.
In westerse landen zoals Nederland worden islamitische ouders geconfronteerd met een andere opvoedingscontext, waarin de religieuze tradities vaak niet begrepen of geaccepteerd worden. Hierdoor ondervinden ouders en jongeren bepaalde uitdagingen, met name op het gebied van religieus onderwijs en zorg. Toch zijn er ook kansen voor verbinding, zoals het gebruik van moskeeonderwijs en hulpverlening via islamitische organisaties.
Het is belangrijk dat islamitische ouders, jongeren en samenleving elkaar beter leren begrijpen en samenwerken in de opvoeding en zorg. Door middel van ondersteuning, kennis en verbinding kan een sterke basis worden gelegd voor een gelukkige en sociaal stabiele toekomst.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
