De nadelen van timeouts en alternatieven voor positief opvoeden

Timeouts worden regelmatig aangewend door ouders en opvoeders als methode om ongewenst gedrag bij kinderen te corrigeren. Deze techniek is verankerd in diverse opvoedgidsen en populaire media, zoals in tv-programma’s en online artikelen. Het idee achter timeouts is dat kinderen, door tijdelijk van de situatie losgekoppeld te worden, leren dat hun gedrag niet gewenst is en dat ze hun gedrag zullen aanpassen. Toch roepen experts en ervaringsdeskundigen vragen op over de effectiviteit en de mogelijke nadelige gevolgen van timeouts. In dit artikel worden de nadelen van timeouts besproken, evenals alternatieven die aandacht geven aan emotionele verbinding en positieve opvoeding.

Wat is een time-out?

Een time-out is een techniek waarbij een kind tijdelijk uit de situatie wordt verwijderd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het kind in een hoek te zetten, op een stoeltje te laten zitten of naar een aparte kamer te sturen. De intentie is om het kind te helpen afkoelen, om het gedrag te corrigeren of om bepaalde acties af te leren. De techniek wordt vaak gebruikt bij driftbuien, bij ongehoorzaamheid of bij gedrag dat niet mag. De kern van de time-outmethode is dat het kind geen aandacht krijgt voor het gedrag dat wordt bestraft, wat ervoor moet zorgen dat het gedrag minder vaak terugkomt.

Time-outs worden vaak aangeraden door opvoedexperts en zijn verankerd in diverse opvoedmethoden. Zo is het bijvoorbeeld een centraal onderdeel van de Triple-P-methode. In sommige gevallen wordt het ook gepromoot in populaire media, zoals in televisieprogramma’s waarin opvoeders begeleiding geven aan ouders. Volgens sommige bronnen is een time-out een effectieve manier om kinderen te begeleiden in hun gedrag en om hun normen en waarden over te dragen.

Toch is het belangrijk om ook kritisch te kijken naar de gevolgen van deze methode. In de volgende paragrafen worden de nadelen van timeouts besproken, zoals de impact op de emotionele verbinding, de mogelijke vicieuze cirkel van gedrag en de effectiviteit van de methode in de praktijk.

Het verbroken van emotionele verbinding

Een van de belangrijkste kritieken op timeouts is dat ze een emotionele verbinding tussen ouder en kind verstoren. Kinderen voelen zich van nature verbonden met hun ouders, en deze band speelt een centrale rol in hun ontwikkeling. Door een kind tijdelijk van deze band los te koppelen, verliest de ouder een deel van zijn of haar autoriteit. Dit komt omdat timeouts vaak regelmatig worden ingezet, wat ervoor zorgt dat de emotionele band steeds weer verbroken wordt.

Neuroloog Gordon Neufeld benadrukt dat timeouts niet leiden tot gehoorzaamheid, maar juist tot een verminderde motivatie om mee te werken. Kinderen die vaak in timeouts worden geplaatst, leren dat hun gedrag bestraft wordt door de afwezigheid van aandacht en liefde. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich minder verbonden voelen met de ouder en dus minder geneigd zijn om aan hun wensen en richtlijnen te voldoen.

Gevoelens van wrok, schaamte en pijn

Timeouts kunnen ook leiden tot gevoelens van wrok, schaamte en verdriet. Kinderen die tijdelijk afgezonderd worden, voelen zich vaak verlaten of onbelangrijk. Deze gevoelens kunnen zich versterken als het kind niet geholpen wordt om met zijn of haar emoties om te gaan. Onderzoekers zoals Eisenberger en collega’s hebben aangetoond dat hersenscans van ervaringen van emotionele pijn, zoals bij afwijzing, vergelijkbaar zijn met die van fysieke pijn. Dit suggereert dat timeouts emotionele trauma’s kunnen veroorzaken.

In plaats van de gevoelens van het kind te ondersteunen, wordt vaak aangeraden om tijdens de time-out geen aandacht te geven aan de emoties van het kind. Dit kan ervoor zorgen dat kinderen leren om hun gevoelens te onderdrukken of om te gaan met ze via onwetende middelen, zoals dissociatie of wraakgedachten. Dit is niet alleen schadelijk voor het emotionele welzijn van het kind, maar kan ook leiden tot herhaalde gedragingen in de toekomst.

Symptoomgerichte aanpak

Een andere kritiek op timeouts is dat ze een symptoomgerichte aanpak zijn. De methode is gericht op het corrigeren van het zichtbare gedrag, maar niet op het oplossen van de onderliggende gevoelens of situaties die het gedrag hebben veroorzaakt. Dit betekent dat timeouts vaak tijdelijke oplossingen bieden, maar dat de problemen zich opnieuw voordoen.

Bijvoorbeeld, een kind dat tijdens een driftbui in een time-out wordt gezet, kan na verloop van tijd hetzelfde gedrag opnieuw uiten. Als de onderliggende oorzaak van de driftbui niet wordt aangepakt, is de kans groot dat het gedrag zich herhaalt. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel waarin timeouts steeds vaker worden ingezet, zonder dat het werkelijke probleem wordt aangepakt.

Time-out en leugens

Timeouts kunnen ook bijdragen aan het opzetten van een onwetend gedrag, zoals het leren van leugens. Wanneer een kind tijdens een time-out geen aandacht krijgt, kan het leren dat het geen zin heeft om eerlijk te zijn over zijn of haar gevoelens. In plaats van de problemen onderling te bespreken, kan het kind leren om zijn of haar emoties te verbergen of om het probleem op een andere manier te omzeilen.

Dit kan leiden tot gedragingen die in de toekomst moeilijker te corrigeren zijn, zoals het vermijden van conflict of het uiten van agressie op een indirecte manier. In plaats van een open en eerlijke communicatie te leren, kan het kind leren om zijn of haar emoties te verbergen, wat op lange termijn schadelijk kan zijn voor zijn of haar sociale en emotionele ontwikkeling.

Alternatieve opvoedmethoden

Omdat timeouts niet altijd effectief zijn en mogelijk schadelijke gevolgen hebben, zijn er alternatieven die aandacht geven aan emotionele verbinding en positieve communicatie. In plaats van een kind af te zonderen, kunnen ouders en opvoeders kiezen voor een meer emotioneel gerichte aanpak. Dit betekent dat aandacht wordt gegeven aan de gevoelens van het kind, dat het kind wordt geholpen om met zijn of haar emoties om te gaan, en dat conflicten worden aangepakt op een open en eerlijke manier.

Een van de alternatieven is bijvoorbeeld het gebruik van “emotionele begeleiding”. In plaats van het kind in een time-out te zetten, kan de ouder of opvoeder kiezen om bij het kind te blijven en het te helpen met zijn of haar gevoelens. Dit kan bijvoorbeeld door het kind te luisteren, door te erkennen dat het gevoel terecht is en door samen te zoeken naar een oplossing. Dit helpt het kind om te leren dat het gevoelens kan uiten zonder bestraft te worden en dat het ondersteund wordt in zijn of haar emotionele ontwikkeling.

Een andere methode is het gebruik van duidelijke grenzen en regels, die niet alleen worden opgelegd, maar ook worden uitgelegd en ondersteund. Kinderen leren het beste door voorbeelden en door een consistente aanpak van de ouder. In plaats van bestraffende maatregelen, kan er gekozen worden voor positieve versterking en voorbeelden die het kind begeleiden in het begrijpen van normen en waarden.

De impact van timeouts op ouderschap

Het gebruik van timeouts heeft ook een impact op het ouderschap zelf. Ouders die regelmatig timeouts gebruiken, kunnen het gevoel krijgen dat ze als autoriteit fungeren in plaats van als emotionele ondersteuning. Dit kan leiden tot een verminderde verbinding tussen ouder en kind en kan het ouderschap minder genieten maken.

In plaats van een autoritaire rol te spelen, kunnen ouders kiezen voor een meer verbonden en emotioneel gerichte aanpak. Dit betekent dat ouders niet alleen richtlijnen opgeven, maar ook luisteren naar de gevoelens van het kind en samen met het kind naar oplossingen zoeken. Dit kan leiden tot een sterkere verbinding en een gezonder opvoedingsrelatie.

Conclusie

Timeouts zijn een veelgebruikte methode in het opvoeden van kinderen, maar ze hebben ook nadelen die niet verwaarloosbaar zijn. Ze kunnen leiden tot een verbroken emotionele band, gevoelens van wrok en schaamte, en een symptoomgerichte aanpak die de onderliggende problemen niet aangepakt. Bovendien kunnen timeouts bijdragen aan het opzetten van onwetend gedrag en kunnen ze de emotionele ontwikkeling van het kind negatief beïnvloeden.

Daarom zijn alternatieve opvoedmethoden vaak effectiever. Door aandacht te geven aan emotionele verbinding, positieve communicatie en open conflictoplossing, kunnen ouders en opvoeders kinderen begeleiden in hun ontwikkeling op een manier die zowel emotioneel als sociaal vruchtbaar is. Deze aanpak helpt kinderen om te leren met hun gevoelens om te gaan, om grenzen te begrijpen en om positieve relaties op te bouwen.

Het kiezen voor een emotioneel gerichte aanpak betekent niet dat kinderen geen grenzen hoeven te leren of dat gedrag nooit gecorrigeerd hoeft te worden. Het betekent wel dat ouders en opvoeders kiezen voor een aanpak die kinderen ondersteunt in hun emotionele ontwikkeling en die een sterke verbinding en vertrouwen opbouwt.

Bronnen

1. Nadelen van timeouts
2. Durf streng te zijn