Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
Wim Sonneveld, een van de meest geliefde cabaretiers van Nederland, heeft met zijn werk en uitspraken ook een indirecte invloed op de manier waarop mensen denken over opvoeding. Zijn bekende zin: “Een opvoeder is een stakker die in het duister tast,” is vaak geciteerd in discussies over de complexiteit en uitdagingen van opvoeden. Hoewel deze uitspraak een beeld geeft van de onzekerheid en moeilijkheid die opvoeden met zich meebrengt, is het ook een uitgangspunt om verder na te denken over de aard van het opvoeden in een moderne samenleving.
In dit artikel bekijken we hoe Sonnevelds woorden in de opvoedliteratuur en -praktijk zijn gebruikt, en wat ze ons vertellen over de uitdagingen en paradoxen van opvoeden. Daarnaast wordt zijn persoonlijk leven en carrière kort belicht, aangezien zijn ervaringen als kunstenaar en persoon ook mogelijke context kunnen geven voor zijn opvattingen over het leven en het gezin.
Wim Sonneveld als symbool voor opvoeding
De uitspraak “Een opvoeder is een stakker die in het duister tast” is herhaaldelijk genoemd in opvoedliteratuur en -reflecties. Deze zin benadrukt het feit dat opvoeden geen exacte wetenschap is, maar eerder een kunst die gevoel, ervaring en vaak ook gokken vereist. In een artikel van Bert Koster uit 2024 wordt deze uitspraak genoemd als een wijsheid die regelmatig terugkomt in de opvoedpraktijk. Hij schrijft dat deze woorden van Sonneveld hem regelmatig bijblijven, vooral in momenten waarin hij zelf aan opvoeding en leidinggeven denkt.
De uitspraak is niet alleen een beklemming van het onzeker gevoel dat opvoeden met zich meebrengt, maar ook een bekentenis dat opvoeden een emotionele en vaak oneerlijke taak is. Het benadrukt de moeite van het omgaan met onvoorspelbaarheid, de verwachtingen van anderen, en de eigen verwachtingen van ouders of opvoeders. In dit opzicht is Sonnevelds woorden een reflectie van het alledaagse leven van opvoeders, waarin de dagelijkse uitdagingen vaak niet door reëel plannen of regels worden opgelost, maar door improvisatie en empathie.
Opvoeden als paradox
De uitspraak van Sonneveld heeft ook geleid tot een bredere reflectie op het feit dat opvoeden een paradox is. In een artikel van het Humanistisch Verbond, getiteld “Durf wat hiërarchischer op te voeden,” wordt Sonnevelds woorden gebruikt als uitgangspunt om de tegenstrijdige eisen van opvoeden in kaart te brengen. De auteur benadrukt dat opvoeden enerzijds een open en gelijke relatie tussen ouders en kinderen nastreeft, maar anderzijds ook een hiërarchische rol vereist om grenzen te stellen en te leiden.
Deze paradox is volgens het artikel niet nieuw, maar blijft actueel in een tijd waarin kinderen steeds vaker als gelijke worden gezien en waarin ouders vaak vragen stellen over hoe ze hun autoriteit kunnen combineren met respect voor de persoonlijkheid van hun kind. Sonnevelds uitspraak, die dateert uit een andere tijd, blijft hierin actueel, omdat hij benadrukt dat opvoeden geen eenduidige formule kent en dat het vaak om improvisatie en verantwoordelijkheid gaat.
Het artikel stelt voor dat een iets meer hiërarchische aanpak van opvoeden, waarbij ouders meer sturing geven, soms gewenst is om kinderen goed op het leven voor te bereiden. Dit betekent echter niet dat gelijkheid en respect wegvallen, maar dat deze aspecten op een andere manier worden ingezet.
Wim Sonneveld: Een korte biografie
Om Sonnevelds woorden goed te begrijpen, is het belangrijk om iets te weten over de man zelf. Willem ‘Wim’ Sonneveld werd in 1917 geboren in Utrecht en begon al jong met het toneel. Zijn carrière als cabaretier begon in de jaren dertig, waarin hij samenwerkte met bekende kunstenaars als Louis Davids. Zijn stijl was gekenmerkt door humor, ironie en een diepe vertrouwdheid met het leven in de stad. Hij had ook een sterke band met Amsterdam, waar hij uiteindelijk zijn leven liet en waar hij tot op de dag van vandaag een grote rol speelt in de kleinkunstscene.
Sonnevelds persoonlijk leven was even complex als zijn werk. Hij was homoseksueel, wat in zijn tijd niet openbaar was, en hij koos ervoor om zijn geaardheid verborgen te houden. Dit heeft misschien ook invloed gehad op zijn opvattingen over het leven en de menselijke relatie, waarin hij vaak de moeilijkheid van het bestaan en de behoefte aan acceptatie benadrukte.
Hoewel hij geen vader was, zijn zijn woorden over opvoeden en het leven gebleven. Zijn zin over opvoeders is vaak gebruikt in educatieve en opvoedkundige contexten, en dat is zeker te verklaren uit zijn diepe verstand van het menselijk karakter en de complexiteit van het leven.
Opvoeding en verantwoordelijkheid
In het artikel van het Humanistisch Verbond wordt ook benadrukt dat verantwoordelijkheid een sleutelwoord is in opvoeden. Het benadrukt dat het niet genoeg is om kinderen te begeleiden met liefde en begrip, maar dat ook actie vereist is om hen op het leven voor te bereiden. Dit betekent dat opvoeders soms moeilijke keuzes moeten maken, zoals het stellen van grenzen of het nemen van verantwoordelijkheid voor het gedrag van kinderen.
Sonnevelds woorden, die het onzeker en soms onverantwoord gevoel van opvoeden benadrukken, kunnen hier als een uitdaging worden gezien. Ze maken duidelijk dat opvoeden niet alleen een emotionele taak is, maar ook een ethische, waarin de opvoeder continu over zichzelf moet nadenken en zijn keuzes moet toetsen aan zijn eigen waarden en die van de samenleving.
De rol van humor en wijsheid in opvoeden
Een van de meest opmerkelijke aspecten van Sonnevelds uitspraak is dat het niet alleen een realistische beschrijving is van opvoeden, maar ook humor en wijsheid bevat. Deze combinatie is typisch voor Sonnevelds werk, waarin hij vaak complexe thema’s belicht met lichtzijdige toetsen. In de opvoedcontext betekent dit dat het belangrijk is om ook humor en wijsheid te gebruiken in het dagelijks contact met kinderen.
Ouders en opvoeders kunnen hieruit leren dat het niet alleen om regels en instructies gaat, maar ook om het vermogen om grenzen te leggen met empathie, om kinderen te luisteren en om hun eigen emoties te beheersen. In dit opzicht is Sonnevelds uitspraak niet alleen een kritiek op opvoeden, maar ook een aanmoediging om het als een kunst te zien, waarin de opvoeder continu leert en zich ontwikkelt.
Conclusie
Wim Sonnevelds uitspraak over opvoeders blijft een relevante reflectie op de complexiteit van het opvoeden. Zijn woorden benadrukken dat opvoeden geen exacte wetenschap is, maar eerder een kunst die improvisatie, empathie en verantwoordelijkheid vereist. In de opvoedliteratuur en -praktijk wordt deze uitspraak vaak gebruikt als uitgangspunt voor discussies over de paradoxen van opvoeden, zoals de spanning tussen gelijkheid en autoriteit.
Daarnaast benadrukt Sonnevelds werk en leven dat opvoeden niet alleen om kinderen gaat, maar ook om de opvoeder zelf en de samenleving. Zijn woorden zijn een uitdaging om te reflecteren op de eigen rol als opvoeder en om te erkennen dat opvoeden een emotionele en ethische taak is.
In het licht van deze analyse is het duidelijk dat Wim Sonneveld, hoewel hij geen opvoeder was, toch een belangrijke inspiratiebron is geworden voor ouders, kinderjuffen en andere opvoeders. Zijn wijsheid en humor blijven een waardevolle bijdrage aan het begrip van opvoeden in een moderne context.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
