Hoe te omgaan met een jonge of gewonde wilde vogel – Handleiding voor verantwoord handelen

Het vinden van een jonge of gewonde wilde vogel is een emotioneel moment dat vaak met mededogen en de neiging om te helpen gepaard gaat. Toch is het belangrijk om verstandig en verantwoord te handelen. Niet elke jonge vogel heeft hulp nodig, en het zelf opvoeden van wilde vogels is zowel illegaal als schadelijk voor het dier. In dit artikel geef ik u een overzicht van wat u als verantwoord burger of ouder kunt doen wanneer u een jonge of gewonde wilde vogel tegenkomt. De richtlijnen zijn gebaseerd op wetenschappelijke en praktische inzichten van betrouwbare bronnen, zoals Vogelbescherming Nederland, Dierenambulance en het Dutch Wildlife Health Centre.

Wat doet u als u een jonge vogel vindt?

Het vinden van een jonge vogel is een veelvoorkomende situatie, vooral in de lente en zomermaanden. Vaak zit het vogeltje op de grond onder een boom of in een struik. Het kan zijn dat het uit het nest gevallen is of dat het in de vroege fase van de vliegtraining zit. Het is essentieel om te bepalen of het jong werkelijk hulp nodig heeft of gewoon deel uitmaakt van de natuurlijke ontwikkeling.

Uitvlieger of verlaten jong?

Een uitvlieger is een jonge vogel dat nog niet goed kan vliegen, maar wel buiten het nest zit. Dit is een normaal deel van de ontwikkeling. De oudervogels blijven in de buurt en voeden hun jongen op de grond of op een tak totdat deze in staat zijn om zelfstandig te vliegen. Als u ziet dat het jong veren heeft, maar niet kan vliegen, is het waarschijnlijk een uitvlieger. In dergelijke gevallen is het beter om het met rust te laten, tenzij er duidelijke tekenen van letsel of ziekte zijn.

Als het jong klein en kaal is, of alleen uit dons bestaat, is het mogelijk dat het uit het nest is gevallen. In zo’n geval kan het nog in het nest worden teruggeplaatst. Dit is echter alleen verstandig als u zeker weet uit welk nest het jong komt en als het gezond en sterk uitziet. Oudervogels zijn in staat om hun jongen te herkennen, ook als ze met menselijke geur zijn bedekt.

Wanneer moet u ingrijpen?

U dient zeker te handelen als: - Het jong duidelijk gewond is (bijvoorbeeld bloed op de veren, slepende poten, hangende vleugels). - Het jong zich in gevaar bevindt (bijvoorbeeld in de buurt van verkeer, honden of katten). - Het jong ziek oogt (bijvoorbeeld slap, met gesloten ogen, of zonder nest in de buurt).

In dergelijke gevallen is het belangrijk om het jong voorzichtig op te nemen en zo snel mogelijk contact op te nemen met de Dierenambulance of een vogelasiel. Gebruik een handdoek of doek om het dier te bedekken en te verplaatsen, zodat het zich minder bedreigd voelt en er verwondingen worden voorkomen.

Wat doet u als u een gewonde vogel vindt?

Een gewonde vogel is meestal het gevolg van een botsing met een raam, een val van een hoogte of een aanval door een huisdier. Het is essentieel om zorgvuldig te handelen om het dier niet verder te schaden.

Hoe vangt u een gewonde vogel veilig op?

1. Gebruik een handdoek of deken: Leg deze over de vogel om het te kalmeren en verwondingen te voorkomen.
2. Plaats de vogel in een doos: Gebruik een kartonnen doos met keukenpapier of handdoeken. Zorg dat de doos goed is afgesloten, maar niet te strak.
3. Houd de vogel rustig en warm: Zorg voor een donkere, rustige plek waar het dier niet onder druk staat.
4. Blijf op afstand: Vogels kunnen stressen bij menselijke contacten, dus vermijd zoveel mogelijk beweging en geluid in de buurt.

Wanneer brengt u de vogel naar een expert?

Zorg ervoor dat de vogel binnen één uur naar een vogelasiel of dierenarts met expertise op het gebied van vogels wordt gebracht. U kunt een lijst van opvanglocaties vinden op de website van Vogelbescherming Nederland. Als het niet mogelijk is om het dier zelf te vervoeren, kunt u contact opnemen met de Dierenambulance via het nummer 144 (Dierenbescherming) of via Dierenambulance (Dierenlot).

Is het mogelijk om een jonge vogel zelf op te voeden?

Nee. Het grootbrengen van wilde vogels is verboden en niet aan te raden. Dit geldt niet alleen uit juridische overwegingen, maar ook uit ethische en praktische redenen. De meeste jonge vogels kunnen beter worden opgevoed door hun ouders of door gespecialiseerde vogelasielen.

Waarom mag u een jonge vogel niet zelf opvoeden?

• Juridisch verboden: Het opvoeden van wilde vogels zonder toestemming is in Nederland verboden.
• Psychologische en fysiologische risico’s: Wilde vogels zijn niet gewend aan menselijke interactie. Het grootbrengen door mensen kan leiden tot gedragsproblemen, zoals afhankelijkheid, agressie of een gebrek aan vliegvaardigheden.
• Technische kennis: Het voeden, verzorgen en opvoeden van wilde vogels vereist expertise. Zelfgemaakte voeders zijn vaak niet geschikt en kunnen leiden tot voedselvergiftiging of onderernut.
• Weer verwilderen is gecompliceerd: Ook al lukt het om een jonge vogel gezond op te voeden, het is niet eenvoudig om het dier opnieuw in de natuur los te laten. Het heeft vaak moeite met het vinden van voedsel en het vermijden van natuurlijke gevaren.

Alternatieven voor zelfopvoeding

Als u een jonge of gewonde vogel vindt, is de beste oplossing om het dier te overdragen aan een vogelasiel of dierenarts met ervaring. Deze instellingen hebben de benodigde kennis, middelen en vergunningen om het dier te verzorgen en, indien mogelijk, weer in de natuur te brengen.

Wat moet u doen als u een zieke vogel vindt?

Ziekte onder wilde vogels kan zich soms verspreiden, bijvoorbeeld door parasieten of besmettelijke ziektes. Het is belangrijk om ziekteken bij wilde vogels te herkennen en bij nodig actie te ondernemen.

Teken van ziekte bij wilde vogels

• Dof of slecht verzorgd verenkleed
• Kale kop of nek
• Slap of apathisch gedrag
• Gesloten ogen of vermoeidheid
• Bloed of vreemd slijm op de veren

Wat doet u in zo’n geval?

• Laat het dier met rust. Ziek vogels zijn vaak bang en laten zich niet makkelijk pakken.
• Meld groepen ziektegevallen. Als u meerdere zieke of dode vogels op één plek ziet, kunt u dit melden bij het Dutch Wildlife Health Centre.
• Stop tijdelijk met voeren. Als u regelmatig voert in de tuin, stop dan tijdelijk met voeren en ontsmet de voerplaats regelmatig met kokend water.

Wat moet u doen als u een verlaten vogel ziet?

Een verlaten vogel kan verschillende oorzaken hebben: oudervogels zijn mogelijk niet in staat om het jong te verzorgen, of het jong is uit het nest gevallen. Als u een verlaten vogel vindt, zijn er verschillende stappen die u kunt nemen:

1. Zet het jong voorzichtig terug in het nest, als u zeker weet uit welk nest het komt en als het gezond oogt.
2. Houd de jongen op de plek waar u hem hebt gevonden, als het veren heeft en gezond is. Laat het met rust en houd eventuele huisdieren in de buurt weg.
3. Biedt u hulp aan, als het jong duidelijk in nood is. Neem het op en breng het naar een vogelasiel of bel de Dierenambulance.

Conclusie

Het vinden van een jonge of gewonde wilde vogel is een gevoelige situatie die verantwoord en zorgvuldig moet worden aangepakt. Niet elke jonge vogel heeft hulp nodig, en het zelf opvoeden van wilde vogels is zowel illegaal als schadelijk. In plaats van het dier zelf te verzorgen, is het verstandig om het aan een vogelasiel of dierenarts met expertise te overdragen. Door verstandige acties te ondernemen, draagt u bij aan de bescherming van wilde vogels en de natuurlijke leefomgeving waarin zij thuishoren.

## Bronnen

1. Zooplus.nl – Gewonde vogel gevonden, wat nu?
2. LICG.nl – De aanschaf van een papegaai of parkiet
3. Vogelbescherming.nl – Veelgestelde vragen
4. Dierenambulance.nl – Wat moet ik doen als ik een jonge vogel heb gevonden?
5. Vogelbescherming.nl – Vogeltje gevonden, wat nu?