Kinderopvang in het Engels: betekenis, toepassing en praktijkvoorbeelden
juli 14, 2025
De opvoeding in de oude stadstaat Sparta was sterk gericht op de vorming van fysiek en mentaal sterke burgers. In tegenstelling tot andere Griekse stadstaten, waar kinderen vooral educatief werden getraind, stond de militaire en fysieke ontwikkeling centraal in de Spartaanse opvoeding. Deze aanpak had veelal tot doel een sterk leger te garanderen en een samenleving te creëren waarin elke inwoner zich volledig aan de staat kon wijden. De Spartaanse opvoeding is nog steeds bekend als een voorbeeld van strikte discipline en focus op collectieve doelen boven individuele behoeften.
In dit artikel wordt ingegaan op de verschillende aspecten van de Spartaanse opvoeding, inclusief de rol van kinderen in de samenleving, de militaire training van jongens en meisjes, en de sociale en culturele consequenties van deze unieke opvoedingsstijl. Het artikel is gebaseerd op historische bronnen en beschrijft de praktijken en doelen van de Spartaanse opvoeding.
In Sparta was de rol van kinderen niet zozeer gericht op persoonlijke groei of individuele ambities, maar eerder op het dienen van de staat. De samenleving had als doel om fysiek en mentaal sterke burgers te opleiden die zich volledig konden wijden aan de defensie en het behoud van de stadstaat. Dit gold zowel voor jongens als voor meisjes.
Vanaf hun zevende leeftijd werden jongens uit hun gezin genomen en ondergebracht in een speciale opvoeding. Deze opvoeding was streng en militair gericht. De jongens woonden in kazernes en kregen een training die hen voorbereidde op een leven als soldaat. Hun levensstijl was sober, en ze kregen weinig privacy. Elke avond werd gezamenlijk gegeten, wat erop gericht was om saamhorigheid en discipline te versterken. De familie had weinig invloed op de opvoeding van de jongens, die zich uitsluitend moesten richten op hun toekomst als soldaat.
Een bekende praktijk in Sparta was dat kinderen die fysiek gehandicapt of misvormd waren, naar verluidt in een ravijn werden gegooid. Deze praktijk gold als een manier om de zwakte uit de samenleving te verwijderen en de fysieke kwaliteit van toekomstige burgers te waarborgen. Hoewel deze praktijk niet verder gedetailleerd wordt uitgelegd in de bronnen, is het een bekende, maar controverse aspect van de Spartaanse opvoeding.
De militaire training van jongens in Sparta begon op 7-jarige leeftijd. Vanaf die leeftijd werden de jongens onderworpen aan een intensieve opleiding die hen voorbereidde op het leven als soldaat. Deze opleiding werd geleid door de ephoren, de opzichters die verantwoordelijk waren voor de opvoeding van de jongens. De jongens woonden in kazernes en leefden in een gemeenschap waarin samenwerking en discipline centraal stonden.
Op 12-jarige leeftijd begonnen de jongens ook muziek te leren, wat een minder bekende aspect van hun opleiding is. Muziek werd gezien als een manier om discipline en concentratie te oefenen, en het was een aanvulling op de fysieke training. Op 18-jarige leeftijd begon de formele militaire opleiding tot hopliet, de basis van de Spartaanse soldaat. Tijdens deze opleiding leerden de jongens niet alleen hoe ze te vechten, maar ook hoe ze te overleven in extreme omstandigheden. Ze werden onderworpen aan zware fysieke tests en moesten zelfs leren stelen, waarbij ze alleen werden gestraft als ze betrapt werden.
Na hun opleiding tot hopliet, leefden de jongens nog tien jaar in kazernes, waarbij ze slechts af en toe hun vrouwen mochten bezoeken. Pas op 30-jarige leeftijd voltooide hun dienstplicht, waarna ze een proef moesten doorstaan om volledig burgerrecht te verkrijgen. Deze proef was een soort eindtoets die hen toeliet tot een van de mannengenootschappen van Sparta. Alleen dan kregen ze ook een groot stuk land (klèros) toegewezen, dat door de heloten, de staatsslaven, werd bewerkt.
Hoewel vrouwen in Sparta niet hetzelfde militaire opleiding volgden als de jongens, hadden ze toch een belangrijke rol in de opvoeding. De Spartanen geloofden dat sterke vrouwen sterke kinderen zouden baren, en daarom werd er een zekere aandacht besteed aan de fysieke en mentale ontwikkeling van meisjes. Vrouwen in Sparta hadden meer rechten dan vrouwen in andere Griekse stadstaten, zoals Athene. Ze mochten eigen land bezitten en hadden een zekere mate van vrijheid in hun dagelijks leven.
Meisjes werden niet in kazernes ondergebracht, maar ze kregen wel fysieke training en werden gestimuleerd om gezond en sterk te blijven. Op 12 of 13-jarige leeftijd mochten ze trouwen, en ze speelden een essentiële rol in de opvoeding van hun kinderen. De vrouwen zorgden voor het huishouden en zorgden ervoor dat de kinderen op groei en gezondheid werden getraind. Hun rol in de opvoeding was dus belangrijk, maar ze moesten zich altijd aan de staat onderwerpen.
De Spartaanse opvoeding had niet alleen gevolgen voor de individuen, maar ook voor de samenleving als geheel. Door de focus op militaire training en fysieke sterke burgers, raakte Sparta cultureel iets achter op andere Griekse stadstaten. In de 6e en 7e eeuw v.Chr. waren er nog zangers en dichters in Sparta, maar in de 4e en 5e eeuw, de bloeitijd van Sparta, zijn er weinig voorbeelden van comedies of tragedies bekend. Deze literaire vormen werden vooral in Athene ontwikkeld en uitgeoefend.
De Spartaanse samenleving had ook een speciale relatie met de heloten, de staatsslaven die voor de burgers werkten. De heloten hadden geen burgerrechten en werden beschouwd als onderdanen van de staat. De Spartanen moesten ervoor zorgen dat de heloten niet te veel invloed kregen, en er was altijd een zekere spanning tussen de twee groepen. De opvoeding van de jongens en vrouwen was dus ook gericht op het behoud van de staat en de onderdrukking van eventuele rebellies gedrag.
De Spartaanse opvoeding was een strikte en militair gerichte aanpak die gericht was op het creëren van sterke burgers. De jongens begonnen op 7-jarige leeftijd met hun opleiding en leefden in kazernes waar ze zich volledig moesten richten op hun toekomst als soldaat. Ze kregen weinig contact met hun familie en werden gestimuleerd om fysiek sterk en mentaal stug te worden. Vrouwen hadden een rol in de opvoeding van de kinderen en kregen ook fysieke training, maar ze moesten zich aan de staat onderwerpen.
De opvoeding had gevolgen voor de samenleving, zoals een sterke militaire aanwezigheid, maar ook een beperkte culturele ontwikkeling. De focus op militaire kracht leidde tot een samenleving waarin individuele behoeften en creatieve vormen van expressie minder belangrijk waren dan de behoefte aan een sterk leger en een stabiele staat.
De Spartaanse opvoeding was een unieke en strikte aanpak die gericht was op het creëren van sterke burgers voor de staat. De jongens en vrouwen werden getraind om zich volledig aan de samenleving te wijden, en de focus lag op fysieke en mentale stugheid. De opvoeding had gevolgen voor de samenleving, zoals een sterke militaire aanwezigheid en een beperkte culturele ontwikkeling. De praktijken van de Spartaanse opvoeding, zoals de weinige aandacht voor individuele behoeften en de focus op discipline, zijn nog steeds bekend als een voorbeeld van collectieve opvoeding in de oudheid.
De Spartaanse opvoeding biedt een interessant historisch voorbeeld van hoe kinderen in een samenleving kunnen worden getraind om aan de eisen van de staat te voldoen. Voor moderne opvoeders en ouders is het een illustratie van de kracht en beperkingen van een opvoeding die gericht is op collectieve doelen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet