Beleidsregels voor de aankoop van vleeskalverhouderijen in Gelderland

In de regio Gelderland wordt een actieve inspanning geleverd om de landbouwsector duurzamer te maken en te zorgen voor een betere bescherming van de natuur. Een belangrijk onderdeel daarvan is de aankoop van vleeskalverhouderijen, met als doel de stikstofuitstoot te verminderen en ruimte te creëren voor innovatieve en duurzame landbouwpraktijken. Deze artikel biedt een overzicht van de beleidsregels van de Gedeputeerde Staten van Gelderland inzake de aankoop van vleeskalverhouderijen, zoals vastgesteld in de regeling van oktober 2020.

Inleiding

De Gedeputeerde Staten van Gelderland hebben in 2020 een beleidsregel vastgesteld ter ondersteuning van het provinciale stikstofprogramma "Gelderse Maatregelen Stikstof". Dit programma is bedoeld om de stikstofuitstoot te verminderen en zo bij te dragen aan de bescherming van Natura 2000-gebieden. In dit kader zijn regels opgesteld voor de aankoop van vleeskalverhouderijen. Deze regels bepalen onder meer welke bedrijven in aanmerking komen, hoe de aankoop georganiseerd wordt en welke financiële aspecten er bij betrokken zijn.

Definities en toepassingsgebied

Wat is een vleeskalverhouderij?

Volgens de beleidsregels is een vleeskalverhouderij gedefinieerd als het geheel van alle vestigingen van een bedrijf waarbij ten minste 75% van de bedrijfsactiviteiten bestaat uit het houden van vleeskalveren. Dit percentage wordt bepaald aan de hand van de stikstofdepositie van de vleeskalveren in vergelijking met de totale stikstofdepositie van het bedrijf. De berekening gebeurt via de AERIUS Calculator, een door de overheid ontwikkelde tool die de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden berekent.

Onroerende bedrijfsmiddelen

De aankoop van vleeskalverhouderijen betreft uitsluitend onroerende bedrijfsmiddelen, zoals bedrijfsgebouwen, landbouwgrond en de bedrijfswoning. Roerende bedrijfsmiddelen, zoals dieren of machines, worden niet aangekocht. Ook worden geen vergunningen overgenomen of inkomsten vergoed. De Gedeputeerde Staten zetten zoveel mogelijk in op het aankopen van gehele bedrijven, inclusief de bedrijfswoningen, zodat deze onder de provinciale regie kunnen worden ingezet.

Toepassingstermijn

De beleidsregels zijn geldig vanaf 6 oktober 2020, met terugwerkende kracht. Uitsluitend vleeskalverhouderijen die in 2020 in bedrijf waren, kunnen worden aangekocht. De regels zijn bedoeld om bedrijven te ondersteunen die geen duurzaam toekomstperspectief meer zien, bijvoorbeeld door het ontbreken van bedrijfsopvolging of de economische gevolgen van de coronapandemie.

Aankoopproces en voorwaarden

Aantal vestigingen per bedrijf

Per vleeskalverhouderij worden niet meer dan vijf vestigingen aangekocht. Deze beperking is bedoeld om ervoor te zorgen dat ook kleinere, zelfstandige bedrijven in aanmerking komen, in plaats van alleen grote bedrijven hun onroerende bedrijfsmiddelen te kunnen verkopen. Dit helpt bij het creëren van ruimte voor innovatie en duurzame landbouwpraktijken.

Productierechten

Hoewel vleeskalverhouderijen in de regel geen productierecht hebben op grond van de Meststoffenwet, kan het gebeuren dat een vleeskalverhouderij ook andere dieren houdt waarvoor wel een productierecht vereist is. In dat geval wordt een vergoeding overeengekomen voor het overdragen van het productierecht aan de provincie Gelderland. Dit helpt om de stikstofbelasting te verminderen en bijdraagt aan de duurzame verduurzaming van de sector.

Doelstellingen en strategie

Duurzame verduurzaming

Een toekomstbestendige en duurzame kalversector is belangrijk voor de provincie Gelderland. Het aankopen van vleeskalverhouderijen helpt om bedrijven te beëindigen die geen duurzaam toekomstperspectief zien. Daarnaast creëert dit stikstofontwikkelruimte die kan worden ingezet voor innovatie in de sector of voor andere duurzame ontwikkelingen.

Economische en ecologische voorzieningen

De Gedeputeerde Staten beschikken over middelen om bedrijfsbeëindiging van vleeskalverhouderijen te ondersteunen. Deze middelen zijn gericht op bedrijven die geen duurzaam toekomstperspectief meer zien, bijvoorbeeld vanwege het ontbreken van opvolging of de economische impact van de coronapandemie. De verwachting is dat het aankopen van bedrijven bijdraagt aan een gezondere en duurzamere sector.

Beleidsuitvoering en evaluatie

Toepassing van de beleidsregels

De beleidsregels zijn een onderdeel van het uitvoeringsbeleid van de Gedeputeerde Staten. De regeling is een aanvulling op bestaande regels, zoals de Uitvoeringsregels grond, en is specifiek gericht op het aankopen van vleeskalverhouderijen. De regeling tredt in werking op de dag na de bekendmaking en werkt terug tot 6 oktober 2020.

Evaluatie van effecten

Hoewel de beleidsregels niet expliciet aangeven hoe de effecten van de aankopen worden geëvalueerd, is het doel duidelijk: het verminderen van de stikstofbelasting en het creëren van ruimte voor duurzame landbouw. De Gedeputeerde Staten zullen waarschijnlijk de effecten monitoren via de stikstofdepositie en de ontwikkeling van de landbouwsector in de regio.

Beperkingen en onduidelijkheden

Beperkte toepassingstermijn

De regeling is alleen van toepassing op vleeskalverhouderijen die in 2020 in bedrijf waren. Dit betekent dat bedrijven die in latere jaren hun toekomst niet meer zagen, niet in aanmerking komen. De regeling is dus tijdelijk en richt zich op een specifiek moment in de landbouwgeschiedenis.

Onduidelijkheid over toekomst

Hoewel het doel van het aankopen van bedrijven duidelijk is, is het niet duidelijk hoe deze bedrijven precies onder de provinciale regie komen en hoe ze worden ingezet. De regeling bevat geen expliciete richtlijnen over de toekomstige bestemming van de aangekochte onroerende bedrijfsmiddelen. Dit betekent dat de toekomstige toepassing van deze beleidsmaatregel nog moet worden uitgewerkt.

Conclusie

De beleidsregels van de Gedeputeerde Staten van Gelderland voor de aankoop van vleeskalverhouderijen vormen een belangrijk onderdeel van het provinciale stikstofprogramma. Deze regels zijn bedoeld om bedrijven te beëindigen die geen duurzaam toekomstperspectief meer zien en om ruimte te creëren voor innovatie en duurzame landbouwpraktijken. Door het aankopen van gehele bedrijven, inclusief bedrijfswoningen, wordt er ingezet op een efficiënte en strategische benutting van de aangekochte middelen.

De beleidsregels zijn tijdelijk en richten zich op een specifiek moment in de landbouwsector. Hoewel de doelen duidelijk zijn, zijn er nog open vragen over de toekomstige toepassing van de aangekochte middelen en de evaluatie van de effecten van deze maatregel. De regeling is een voorbeeld van hoe beleid kan worden gebruikt om de landbouwsector duurzamer te maken en te zorgen voor een betere bescherming van de natuur.

Bronnen

1. Beleidsregels aankoop vleeskalverhouderijen 2020
2. Fosfaatrechten jongvee