25 jaar kinderopvang 't Mereltje: Van huiselijke sfeer naar duurzame groei in de kinderopvangsector
juli 14, 2025
De opvoeding van kinderen is een fundamentele verantwoordelijkheid van de ouders of wettelijke verantwoordelijken. Deze verantwoordelijkheid is ingebed in de rechten van het kind, die ook worden ondersteund door beleid en praktijk in Nederland. Tegelijkertijd wordt ouderschap vaak samengebracht met het uitvoeren van een beroepsactiviteit. Het vinden van een evenwicht tussen werk en opvoeding is voor veel gezinnen een complexe uitdaging. Deze artikelen willen inzicht geven in de huidige situatie, de hulpvormen die beschikbaar zijn en de rol die zowel ouders als overheidsinstanties kunnen spelen in het ondersteunen van gezinnen.
De verantwoordelijkheid van ouders
Ouders of wettelijke vertegenwoordigers dragen de primaire verantwoordelijkheid voor de zorg, begeleiding en opvoeding van hun kinderen. Dit is verankerd in artikel 5 van de Kinderrechtenwet, waarin benadrukt wordt dat de overheid deze verantwoordelijkheid moet respecteren en ondersteuning moet bieden. De opvoeding moet zowel in lijn zijn met de rechten van het kind als met de wensen en mogelijkheden van de ouders. De overheid speelt een rol bij het faciliteren van toegang tot voorzieningen en diensten die ouders in staat stellen om deze verantwoordelijkheid te vervullen. In gevallen waarin ouders tijdelijk of permanent niet in staat zijn om voor hun kind te zorgen, moet de overheid passende opvang en ondersteuning bieden.
Het begrip "ouder" is hier breed geïnterpreteerd. Het kan bijvoorbeeld gaan om een voogd of een aangesteld wettelijk gezagsdrager, zodat ook gezinnen in niet-traditionele situaties ondersteuning kunnen ontvangen. De overheid moet dus niet alleen de rechten van het kind respecteren, maar ook de rechten van de ouders om opvoeding in eigen verantwoordelijkheid te kunnen uitoefenen.
Werk en zorg: De huidige verdeling
De verdeling van werk en zorg tussen vaders en moeders blijkt vaak niet gelijk te zijn. Volgens recente cijfers van het CBS zijn 60 procent van de ouders van mening dat zorg voor kinderen gelijk verdeeld zou moeten zijn tussen vader en moeder. In de praktijk blijkt echter dat 48 procent van de gezinnen een situatie heeft waarin de man meer betaald werk verricht en de vrouw meer zorg. Slechts 9 procent van de gezinnen heeft een situatie waarin zowel werk als zorg gelijk verdeeld zijn.
Bij de geboorte van het eerste kind kiezen 45 procent van de moeders ervoor om minder te werken of volledig te stoppen met werken. Meer dan de helft van de moeders werkt tussen 20 en 35 uur per week. Deze cijfers tonen aan dat de verdeling van werk en zorg in de praktijk vaak afwijkt van de wensen van de ouders. Dit kan leiden tot spanningen binnen het gezin en beïnvloedt de mogelijkheid om opvoeding en werk in evenwicht te brengen.
Ondersteuning bij het combineren van werk en opvoeding
Voor gezinnen die moeite hebben met het combineren van werk en opvoeding, bestaan er diverse hulpvormen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) biedt bijvoorbeeld ondersteuning bij vragen over opvoeding en de ontwikkeling van kinderen. Hier kunnen ouders terecht met vragen over slaapproblemen, eetproblemen of gedragsproblemen. Het CJG werkt samen met verschillende professionals en is in staat om te bepalen of een kind extra hulp nodig heeft. Ook kunnen gezinnen die bijvoorbeeld te maken hebben met echtscheiding, drank of drugs hier terecht.
Bij opvoed- en gedragsproblemen is een sociaal wijkteam of jeugdteam een geschikte plek om terecht te komen. Hier werken deskundigen op het gebied van verstandelijke beperkingen, psychische problemen en opvoedvragen samen. Deze teams zijn goed op de hoogte van de specifieke situaties van gezinnen en kunnen gerichte ondersteuning bieden.
Jeugdformaat biedt ook specifieke hulpvormen zoals Ouderschap Blijft en Parallel Solo Ouderschap. Ouderschap Blijft is bedoeld voor gescheiden ouders die beter willen samenwerken in de opvoeding, zodat hun kind contact houdt met beide ouders. Hierbij leren ouders met behulp van een bemiddelaar hoe ze goede afspraken kunnen maken en beter kunnen communiceren. Parallel Solo Ouderschap is gericht op gezinnen met veel conflict, waarin elke ouder individueel hulp krijgt zonder contact met de andere ouder.
Daarnaast biedt Jeugdformaat ook hulp bij het voorkomen van uithuisplaatsing, waarbij intensieve ondersteuning wordt verleend aan gezinnen waar zorgen zijn voor de veiligheid van kinderen. Het doel is om samen met het gezin veiligheid en stabiliteit te herstellen.
Rol van vaders in de opvoeding
De rol van vaders in de opvoeding is vaak onderbelicht, maar speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen. KIS benadrukt de betekenis van inclusief vaderschap en werkt aan het versterken van kennis en praktijk op dit gebied. Het is belangrijk dat vaders actief betrokken zijn bij de opvoeding, omdat dit bijdraagt aan de emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen.
Daarnaast is er aandacht voor vaders met een migratieachtergrond of vaders van kleur, waarbij extra uitdagingen kunnen ontstaan. KIS heeft een e-learningmodule over vaderschap ontwikkeld om professionals en beleidsmakers beter te informeren over de rol van vaders in de opvoeding. Deze kennis helpt bij het ontwikkelen van betere ondersteunende tools en praktijken.
Samenwerking tussen ouders en professionals
Een belangrijke factor bij het combineren van werk en opvoeding is de samenwerking tussen ouders en professionals. Deze samenwerking helpt bij het vinden van een evenwicht en het verbeteren van de situatie binnen het gezin. Jeugdformaat benadrukt bijvoorbeeld dat de aanpak altijd aangepast wordt aan de unieke situatie van het gezin. Dit betekent dat zowel lichte ondersteuning als intensieve begeleiding beschikbaar is, afhankelijk van de behoeften van het gezin.
Gezinscoaches werken bijvoorbeeld samen met gezinnen en hun netwerk aan oplossingen voor opvoed- en gedragsproblemen. Jongerencoaches en trajectcoaches helpen jongeren met de overgang naar meer autonomie en het ontwikkelen van praktische vaardigheden. Deze aanpak versterkt niet alleen het kind, maar ook de ouders in hun rol als verzorgers.
Conclusie
Het combineren van werk en opvoeding is een uitdaging voor veel gezinnen. De huidige verdeling van werk en zorg tussen vaders en moeders wijkt vaak af van de wensen van ouders, wat kan leiden tot spanningen en onbalans binnen het gezin. Ouders hebben echter ondersteuning nodig om deze balans te vinden. De overheid speelt een belangrijke rol in het faciliteren van toegang tot voorzieningen en diensten, terwijl hulpverlenende instellingen zoals het CJG, sociaal wijkteam en Jeugdformaat gerichte ondersteuning bieden.
Daarnaast is het belangrijk om de rol van vaders in de opvoeding te benadrukken. Vaderschap is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen, maar blijft vaak onderbelicht. Het versterken van kennis en praktijk op het gebied van vaderschap is daarom van groot belang.
Door samenwerking tussen ouders en professionals en toegang tot gerichte hulpvormen kan het combineren van werk en opvoeding verbeteren. Het is de taak van zowel ouders als overheid om gezinnen te ondersteunen in hun opvoedverantwoordelijkheid en een evenwicht tussen werk en zorg te vinden. Zo wordt het mogelijk om kinderen in een veilige en gestructureerde omgeving op te voeden, waarin ze zich kunnen ontwikkelen naar sterke en zelfredzame individuen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
