Doomijn Kinderopvang: Innovatie, Samenwerking en Flexibiliteit in de Jeugdhulp
juli 14, 2025
Het welbevinden van ouders speelt een cruciale rol in de opvoeding van jonge kinderen. Ouders die zich mentaal en emotioneel stabiel voelen, zijn in staat om een betere opvoedstijl te hanteren en zo een positieve invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van hun kind. Onderzoek en praktijkwijzer van verschillende instellingen benadrukken hoe belangrijk het is om aandacht te besteden aan het welbevinden van ouders, zowel voor de gezondheid van de ouders zelf als voor de groei van het kind.
In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van ouders’ welbevinden op de opvoeding, op de manieren waarop ouders ondersteund kunnen worden, en op de verbanden met het welbevinden en betrokkenheid van kinderen. Aan de hand van gegevens uit verschillende bronnen wordt duidelijk hoe belangrijk het is om ouders niet alleen als zorgverleners, maar ook als individuen met hun eigen behoeften, te zien.
Het welbevinden van ouders en zijn invloed op de opvoeding
Ouderschap is een intensieve en emotionele taak, waarbij de mentale en emotionele toestand van de ouder direct beïnvloedt hoe kinderen worden opgevoed. Wanneer ouders stress of mentale gezondheidsproblemen ervaren, kan dat zich uiten in opvoedstijlen die minder positief zijn, zoals autoritair of onbestendig gedrag. Onderzoek van de Radboud Universiteit toont aan dat het welzijn van ouders een directe invloed heeft op de kwaliteit van de opvoeding die zij hun kinderen bieden.
In het preventieprogramma Samen Happie!, dat door de Radboud Universiteit wordt uitgevoerd, wordt onder andere onderzocht hoe ouders ondersteund kunnen worden bij het verbeteren van hun mentale gezondheid. Dit programma biedt ouders tools om stress te verminderen, positieve emoties te versterken en zich meer bewust en aanwezig te voelen in de opvoeding. Hierbij wordt gebruikgemaakt van mindfulness-technieken en positieve interacties, die niet alleen het welbevinden van de ouders bevorderen, maar ook de emotionele veiligheid van het kind.
Een van de essentiële vragen die onderzocht wordt, is hoe ouders zich beter kunnen voelen, zodat zij beter in staat zijn om te functioneren als opvoeders. Dit benadrukt het feit dat opvoeding een wederzijdse invloed is: ouders beïnvloeden het kind, maar ook omgekeerd beïnvloedt het gedrag en welbevinden van het kind de ouder.
Ondersteuning van ouders: pijlers van welbevinden
Om ouders te ondersteunen bij het verbeteren van hun welbevinden, zijn er verschillende pijlers geïdentificeerd. Het Nederlandse Jeugdinstituut (NJI) heeft in een onderzoek vijf pijlers van ouders’ welbevinden bepaald. Deze pijlers geven inzicht in de manieren waarop ouders gesteund kunnen worden en hoe hun eigen welbevinden verbeterd kan worden, zodat zij beter in staat zijn om te functioneren als opvoeders. De vijf pijlers zijn:
- Ondersteuning en begeleiding in het opvoeden: Ouders hebben vaak behoefte aan advies, feedback of training om effectief te kunnen opvoeden.
- Ondersteuning van het mentale welbevinden van ouders: Door stress en mentale belasting te verminderen, kan het opvoedgedrag verbeteren.
- Ondersteuning van de relatie tussen ouders en kind: Een goede relatie is essentieel voor emotionele veiligheid en positieve ontwikkeling.
- Ondersteuning van de relatie tussen ouders en de opvoeders: Samenwerking tussen ouders en kinderopvang of school helpt bij het creëren van een stabiele opvoedomgeving.
- Ondersteuning van de relatie binnen de ouderlijke relatie: Een gezonde relatie tussen de ouders draagt bij aan een stabiel en veilig opvoedklimaat.
Deze vijf pijlers benadrukken het feit dat het welbevinden van ouders niet alleen een individuele, maar ook een relationele aangelegenheid is. Het is dus belangrijk dat ondersteunende programma’s aandacht besteden aan zowel de individuele behoeften van ouders als aan de dynamiek binnen de gezinshuishouding.
Welbevinden en betrokkenheid van kinderen
Niet alleen ouders, ook kinderen profiteren van een positief welbevinden. Welbevinden en betrokkenheid zijn twee essentiële indicatoren voor kwaliteitsvolle kinderopvang en opvoeding. Welbevinden geeft aan hoe een kind zich voelt, bijvoorbeeld of het zich gelukkig, veilig of ontspannen voelt. Betrokkenheid daarentegen beschrijft hoe intens een kind is bezig, hoe geconcentreerd en gemotiveerd het is. Beide aspecten zijn van groot belang voor de persoonsontwikkeling en het leren van kinderen.
Onderzoek van vakblad Vroeg benadrukt dat welbevinden en betrokkenheid positief bijdragen aan het zelfvertrouwen, het zelfbeeld en de weerbaarheid van kinderen. Kinderen die vaak momenten van welbevinden en betrokkenheid ervaren, zijn beter in staat om zichzelf te ontwikkelen, te leren en zich in de wereld te oriënteren. Dit heeft ook een positief effect op hun emotionele en sociale ontwikkeling.
De GGD Gelderland-Zuid heeft in 2021 de Kindermonitor uitgevoerd, waarin het welbevinden van kinderen tussen 4 en 12 jaar is gemeten. De gegevens tonen aan dat bijna alle kinderen zich gelukkig voelen (95%), maar dat wel 1 op de 10 kinderen psychosociale of sociaal-emotionele problemen heeft. Jongens en kinderen van ouders met een lage opvoeding hebben een groter risico op problemen. Daarnaast is er aandacht voor pestgedrag, waarbij ruim een kwart van de kinderen in de afgelopen drie maanden is gepest, vooral op school.
Invloed op levenslang leren
Welbevinden en betrokkenheid zijn ook essentieel voor het bevorderen van levenslang leren. Kinderen die zich prettig voelen en intens betrokken zijn bij activiteiten, ontwikkelen een sterke exploratiedrang. Dit betekent dat ze nieuwsgierig zijn, graag dingen leren en zich ontwikkelen. Onderzoek laat zien dat welbevinden en betrokkenheid elkaar wederzijds beïnvloeden en dat beide aspecten onafhankelijk zijn van leeftijd of ontwikkelingsniveau.
Ondersteunende opvoeding en een positief pedagogisch klimaat zijn daarom van groot belang. Wanneer kinderen zich veilig, gesteund en begrepen voelen, zijn ze beter in staat om te leren, te groeien en zich sociaal en emotioneel te ontwikkelen. Dit heeft ook een positief effect op hun mentale gezondheid in de toekomst. Onderzoek toont aan dat kinderen met een hoog welbevinden minder kans hebben op psychische problemen op latere leeftijd.
Onderzoek naar effectieve opvoedondersteuning
De Erasmus Universiteit Rotterdam startte in 2022 een onderzoek genaamd Samen opgroeien, waarin de effectiviteit van opvoedondersteuning centraal staat. Het project, onder leiding van hoogleraar pedagogiek Maartje Luijk, richt zich op de vraag hoe ouders op laagdrempelige en effectieve wijze ondersteund kunnen worden bij de dagelijkse opvoeduitdagingen.
Onder andere wordt het opvoedboek en -app Oei, ik groei! onderzocht. Dit programma is ontworpen om ouders te ondersteunen bij het opvoeden, maar er is nog weinig bekend over de effectiviteit ervan. Het doel van het onderzoek is om te ontdekken welke onderdelen van opvoedondersteuning bijdragen aan het welbevinden van ouders en welke onderdelen extra stress veroorzaken. De inzichten van dit onderzoek zullen gebruikt worden om opvoedprogramma’s te verbeteren en ouders nog beter te ondersteunen.
Invloed van emotioneel onvolwassen ouderschap
Een belangrijk aspect dat ook uit de bronnen naar voren komt, is de invloed van emotioneel onvolwassen ouderschap op de hersenontwikkeling van kinderen. Ouders die zelf niet emotioneel stabiel zijn, kunnen hun kinderen in de ontwikkeling beïnvloeden. Dr. Erik Matser, klinisch neuropsycholoog, benadrukt dat emotioneel onvolwassen ouderschap kan leiden tot mentale gezondheidsproblemen bij kinderen. Dit onderstrekt de noodzaak om ouders bewust te maken van hun invloed en te ondersteunen bij het ontwikkelen van emotionele volwassenheid.
Bewuste opvoeding, waarbij ouders aandacht besteden aan hun eigen mentale toestand en reflecteren op hun gedrag, is volgens Matser een essentieel onderdeel van gezonde opvoeding. Hij stelt voor om te vragen niet “Hoe word ik beter?” maar “Hoe wil ik leven, met alles wat er is?”. Dit benadrukt het feit dat opvoeding niet alleen gericht moet zijn op het verbeteren van prestaties, maar ook op het creëren van een levensstijl die goed is voor zowel ouder als kind.
Conclusie
Het welbevinden van ouders is een cruciale factor in de opvoeding van jonge kinderen. Ouders die zich mentaal en emotioneel stabiel voelen, zijn beter in staat om een positieve opvoedstijl te hanteren en hun kinderen te ondersteunen. Onderzoek toont aan dat het welbevinden van ouders direct beïnvloedt hoe kinderen zich voelen, hoe ze betrokken zijn bij activiteiten en hoe ze zich sociaal en emotioneel ontwikkelen.
Het is daarom van groot belang om ouders ondersteuning te bieden, zowel op het vlak van mentale gezondheid als op het vlak van opvoeding. Programma’s zoals Samen Happie! en Oei, ik groei! zijn voorbeelden van initiatieven die ouders ondersteunen bij het verbeteren van hun welbevinden en opvoedgedrag. Bovendien benadrukken verschillende onderzoeken de noodzaak van emotionele volwassenheid bij ouders en de invloed die emotioneel onvolwassen ouderschap kan hebben op de hersenontwikkeling van kinderen.
Aandacht voor het welbevinden van ouders is dus niet alleen een kwestie van zorg voor de ouder zelf, maar ook een strategie om de kwaliteit van de opvoeding te verbeteren en de mentale gezondheid van kinderen te bevorderen. Door ouders te ondersteunen en te begeleiden, kunnen we ervoor zorgen dat kinderen groeien in een stabiel en positief opvoedklimaat, wat essentieel is voor hun ontwikkeling en toekomst.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
