De Week van de Opvoeding in Ede: Samen Delen, Samen Weten
juli 13, 2025
Positief opvoeden is een benadering die steeds meer aandacht krijgt, maar wordt vaak verkeerd begrepen. Het is geen methode waarbij alle grenzen vervagen en kinderen vrij spel hebben. Integendeel, het is een bewuste manier van opvoeden die gericht is op het creëren van een veilige en stimulerende omgeving, het aanmoedigen van gewenst gedrag en het stellen van duidelijke, maar realistische, grenzen. Dit artikel belicht de nuances van positief opvoeden, de valkuilen die men moet vermijden en de principes die ten grondslag liggen aan deze benadering, gebaseerd op beschikbare informatie.
Positief opvoeden, vaak gebaseerd op de Triple P-methode (Positive Parenting Program), is een opvoedingsstijl die de nadruk legt op het versterken van de relatie tussen ouder en kind. Het gaat erom de normen en waarden die belangrijk zijn binnen het gezin te bereiken door het aanbieden van vaardigheden en strategieën, in plaats van door straf of dwang. Het is een gereedschapskist vol ideeën die ouders zelf kunnen kiezen en aanpassen aan hun eigen situatie en behoeften. Deze methode is wetenschappelijk onderbouwd, getest in diverse culturen en gezinssituaties, en heeft bewezen effectief te zijn in het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van kinderen.
Een veelvoorkomende misvatting is dat positief opvoeden betekent dat je nooit ‘nee’ mag zeggen of grenzen mag stellen. Dit is onjuist. Het gaat erom hoe je grenzen stelt. In plaats van te focussen op wat een kind niet mag doen, wordt de nadruk gelegd op wat het wel mag doen. Zo kan “Niet springen op de bank!” veranderd worden in “Ga maar even zitten op de bank.” Het is belangrijk om te onthouden dat kinderen grenzen nodig hebben om zich veilig en geborgen te voelen.
Een andere valkuil is het idee dat je continu positief en enthousiast moet reageren. Dit is niet alleen onrealistisch, maar kan ook contraproductief zijn. Kinderen leren niet van constante lof, en ouders kunnen over hun eigen grenzen heen gaan door dit te proberen vol te houden. Het is belangrijker om oprecht te zijn en de juiste reactie te geven in een bepaalde situatie.
Ook het overmatig belonen van kinderen kan problematisch zijn. De buitenwereld is vaak minder lyrisch over een kind dan de ouders, wat tot conflicten kan leiden. Positief opvoeden richt zich primair op het hanteren van logische consequenties, niet op het belonen of straffen van gedrag.
Positief opvoeden is gebaseerd op vijf kernprincipes:
Een belangrijke aspect van positief opvoeden is het omgaan met negatief gedrag. In plaats van te straffen, is het belangrijk om te proberen de oorzaak van het gedrag te achterhalen. Soms vragen kinderen negatieve aandacht omdat ze zich eenzaam of oververmoeid voelen. Door de onderliggende behoefte te identificeren en daarop in te spelen, kan je het gedrag vaak positief beïnvloeden.
Een voorbeeld hiervan is een kind dat met meel gaat gooien. In plaats van boos te worden, kan je het kind vragen wat hij of zij aan het doen is en het gedrag omzetten in een positieve activiteit, zoals het voelen van de “sneeuw” in de keuken en het samen opruimen.
Consistentie is cruciaal bij positief opvoeden. Het is belangrijk om de regels die je hebt opgesteld consequent te handhaven, zodat je kind weet wat er van hem of haar verwacht wordt. Dit creëert een gevoel van veiligheid en voorspelbaarheid.
Duidelijke regels zijn ook essentieel. Deze moeten realistisch zijn en passen bij de leeftijd en ontwikkelingsfase van je kind. Het is belangrijk om de regels uit te leggen en te bespreken, zodat je kind begrijpt waarom ze belangrijk zijn.
Een sterke en positieve relatie tussen ouder en kind is de basis van positief opvoeden. Dit betekent dat je tijd doorbrengt met je kind, luistert naar zijn of haar verhalen en interesses, en hem of haar laat weten dat je van hem of haar houdt. Een warme en liefdevolle relatie zorgt ervoor dat je kind zich veilig en geborgen voelt, en dat hij of zij zich beter kan ontwikkelen.
Positief opvoeden draagt bij aan de ontwikkeling van zelfvertrouwen bij kinderen. Door positieve aandacht te geven, complimenten te geven en je kind te steunen in zijn of haar inspanningen, help je hem of haar om een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Dit is essentieel voor een gezonde emotionele ontwikkeling en voor het vermogen om met uitdagingen om te gaan.
Het is belangrijk om te erkennen dat positief opvoeden niet altijd gemakkelijk is. Er zullen momenten zijn waarop je je geduld verliest en je niet weet hoe je moet reageren. Het is oké om fouten te maken. Het belangrijkste is om te leren van je fouten en om te blijven proberen om een positieve en ondersteunende omgeving voor je kind te creëren.
Positief opvoeden is een benadering die de nadruk legt op het creëren van een veilige en stimulerende omgeving, het aanmoedigen van gewenst gedrag en het stellen van duidelijke, maar realistische, grenzen. Het is geen methode die vrij is van uitdagingen, maar het biedt wel een waardevol kader voor het opvoeden van zelfverzekerde, gelukkige en veerkrachtige kinderen. Door de valkuilen te vermijden en de principes van positief opvoeden toe te passen, kunnen ouders een positieve en ondersteunende relatie met hun kinderen opbouwen en hen helpen om hun volledige potentieel te bereiken. Het is belangrijk om te onthouden dat er geen perfecte ouder bestaat en dat het oké is om fouten te maken. Het belangrijkste is om te blijven leren en te groeien als ouder, en om altijd het beste te willen voor je kind.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet