De Week van de Opvoeding in Ede: Samen Delen, Samen Weten
juli 13, 2025
Oplossingsgericht opvoeden is een benadering die steeds meer aandacht krijgt in de opvoedwereld, en terecht. Het is een methodiek die oorspronkelijk uit de psychotherapie komt, maar inmiddels ook succesvol wordt toegepast in het onderwijs, bedrijfsleven en coachingstrajecten. Deze aanpak verschuift de focus van het probleem naar de mogelijke oplossingen en de kwaliteiten van zowel het kind als de opvoeder. Het doel is om een positieve sfeer te creëren waarin kinderen en ouders samen werken aan verandering, gebaseerd op wat al goed gaat en wat de gewenste toekomst is.
De Basisprincipes van Oplossingsgericht Opvoeden
Een belangrijk uitgangspunt binnen deze benadering is dat zowel ouders als kinderen altijd een positieve intentie hebben, zelfs als hun gedrag negatieve gevolgen heeft. Het is essentieel om aandacht te hebben voor de emoties die achter het gedrag schuilen, en deze te erkennen in plaats van te negeren. Door te focussen op het gevoel, kan het gedrag vaak vanzelf veranderen. Oplossingsgerichte opvoeders negeren of ontkennen emoties niet, maar erkennen ze juist.
Oplossingsgericht opvoeden kent een aantal kernprincipes. Allereerst is er de focus op mogelijkheden en uitzonderingen. In plaats van te blijven hangen in wat er niet goed gaat, wordt er gekeken naar momenten waarop het wél goed gaat. Deze uitzonderingen worden geanalyseerd om te begrijpen wat er anders was in die situaties en hoe deze positieve momenten vaker kunnen worden gecreëerd.
Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de krachten en sterke kanten van zowel het kind als de opvoeder. Wat zijn de talenten en vaardigheden die ingezet kunnen worden om de situatie te verbeteren? Door deze krachten te benadrukken en te versterken, ontstaat er meer zelfvertrouwen en energie.
Een ander principe is het ‘doen van meer van wat werkt’ en ‘stoppen met wat niet werkt’. Door bewust te worden van wat effectief is en wat niet, kunnen ouders hun aanpak aanpassen en meer succesvolle strategieën toepassen. Soms zijn kleine aanpassingen al voldoende om grote veranderingen teweeg te brengen.
Probleemtaal versus Oplossingstaal
Een centraal aspect van oplossingsgericht werken is het onderscheid tussen probleemtaal en oplossingstaal. Probleemtaal richt zich op het beschrijven van de problemen en de negatieve aspecten van de situatie. Dit is een eerste stap om de problemen te identificeren, maar het is belangrijk om hier niet te blijven hangen.
Oplossingstaal daarentegen richt zich op het bedenken van oplossingen en het visualiseren van een gewenste toekomst. Door gerichte vragen te stellen, wordt de ouder of het kind gestimuleerd om zelf te ontdekken waar ze vastlopen en hoe ze dit kunnen oplossen. Voorbeelden van vragen die gesteld kunnen worden zijn: “Wat gaat er goed en wanneer ging het goed?”, “Wat willen jullie in de toekomst graag veranderen?”, “Welke doelen kunnen jullie daarvoor stellen?” en “Welke kleine of grote stappen kunnen jullie zetten in die richting?”.
De Vijf Kernstappen van Oplossingsgericht Werken
Het proces van oplossingsgericht werken bestaat uit vijf kernstappen. De eerste stap is de probleempresentatie en het ontdekken van de kijk op het probleem. Vervolgens worden er doelen bedacht op basis van de gewenste situatie. De derde stap is het vinden van uitzonderingen en hulpbronnen. Daarna worden de volgende stappen bedacht en ten slotte wordt de verbetering gemonitord.
Deze stappen vormen een gestructureerde aanpak die helpt om de focus te leggen op oplossingen en de positieve aspecten van de situatie. Het is belangrijk om te benadrukken dat de professional niet de expert is die de oplossingen aandraagt, maar eerder een begeleider die het proces faciliteert en de ouder of het kind helpt om zelf tot inzichten te komen.
De Rol van de Opvoeder: Jij Bent de Expert
Binnen het oplossingsgericht opvoeden wordt de ouder gezien als de expert op het gebied van zijn of haar kind. Elke ouder kent zijn of haar kind door en door en weet wat het beste is voor de ontwikkeling en het welzijn van het kind. Het is belangrijk om deze expertise te respecteren en de ouder te ondersteunen in het vinden van oplossingen die bij hem of haar passen.
Het is ook belangrijk om te erkennen dat er vaak veel adviezen worden gegeven over opvoeden, maar dat wat voor de één werkt, niet automatisch voor de ander werkt. Elk gezin, elk kind en elke ouder is anders. Daarom is het essentieel om een aanpak te kiezen die aansluit bij de specifieke behoeften en omstandigheden van het gezin.
Communicatie en Complimenten
Effectieve communicatie is een essentieel onderdeel van oplossingsgericht opvoeden. Het is belangrijk om te luisteren naar het kind, zijn of haar emoties te erkennen en open vragen te stellen die stimuleren tot nadenken en reflectie.
Het geven van complimenten is ook een belangrijk aspect. Het is echter belangrijk om niet alleen het resultaat te benadrukken, maar ook het proces. In plaats van te zeggen “Wat een mooie tekening!”, kan men beter zeggen “Wauw, hoe heb je dat voor elkaar gekregen?”. Dit benadrukt de inspanning en de vaardigheden die het kind heeft gebruikt, en stimuleert hem of haar om deze verder te ontwikkelen.
Oplossingsgericht Werken in de Praktijk
Oplossingsgericht werken kan in verschillende situaties worden toegepast. Het kan bijvoorbeeld worden ingezet wanneer een gezin extra steun nodig heeft om de controle over een moeilijke situatie terug te krijgen, bijvoorbeeld bij geldproblemen. Het kan ook worden gebruikt in situaties waarin een kind al langer in behandeling is, maar er meer problemen zijn bijgekomen.
In de praktijk houdt het toepassen van oplossingsgericht werken in dat de professional de situatie observeert en let op de momenten waarop het wél goed gaat. Wat was er anders aan die situaties? Wat zei of deed de professional precies? Door deze vragen te beantwoorden, kan men een beter inzicht krijgen in welke aanpak het meest effectief is voor het betreffende kind.
Groepsinterventies en Ondersteuning
Naast individuele begeleiding kan oplossingsgericht werken ook in groepsverband worden aangeboden, bijvoorbeeld in de vorm van ouderworkshops. Tijdens deze workshops kunnen ouders actief aan de slag met thema’s als positiviteit, emoties, communicatie en het doorbreken van gewoonten.
Het werken in een groep biedt de mogelijkheid om te leren van elkaar en om ervaringen te delen. De opvoedondersteuners zorgen voor een goede balans tussen theorie en praktijk en stimuleren de ouders om hun eigen voorbeelden in te brengen.
Conclusie
Oplossingsgericht opvoeden is een waardevolle benadering die de focus legt op de krachten en mogelijkheden van zowel het kind als de opvoeder. Door te kijken naar wat al goed gaat, doelen te stellen voor de toekomst en de positieve momenten te benadrukken, kan een positieve sfeer worden gecreëerd waarin kinderen en ouders samen werken aan verandering. Deze aanpak biedt praktische handvatten voor het oplossen van problemen en het versterken van de ouder-kindrelatie. Het is een investering in een positieve toekomst voor het kind en het gezin.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
