Het loon van een opvoeder A2: Wat je moet weten
juli 4, 2025
Angst is een normale emotie die kinderen ervaren, en het is een belangrijk onderdeel van hun ontwikkeling. Van baby’s die schrikken van harde geluiden tot kleuters die bang zijn voor monsters onder hun bed, angsten veranderen met de leeftijd en de groeiende zelfstandigheid van het kind. Deze angsten zijn vaak gekoppeld aan de verstandelijke ontwikkeling en de ervaringen die een kind opdoet. Het is belangrijk om te begrijpen welke angsten op welke leeftijd voorkomen en hoe ouders en opvoeders hier het beste mee om kunnen gaan.
Angsten in Verschillende Leeftijden
De aard van angsten verandert naarmate een kind ouder wordt. Bij baby’s en peuters (0-2 jaar) zijn angsten vaak gerelateerd aan directe zintuiglijke ervaringen, zoals vallen, harde geluiden, onbekende omgevingen, en de angst om van ouders gescheiden te worden. Tussen de 2 en 4 jaar kunnen angsten zich uitbreiden naar water, toiletten, donker, dieren, en fantasiefiguren zoals monsters. In deze fase is het belangrijk te onthouden dat kinderen fantasie en werkelijkheid nog moeilijk van elkaar kunnen onderscheiden.
Kleuters (4-6 jaar) kunnen angstig worden voor wat er zou kunnen gebeuren, en ontwikkelen vage angsten waar ze de oorzaak niet van weten. Ze kunnen bang zijn om kapot te gaan, bijvoorbeeld door niet naar de kapper te willen of te gillen bij een klein wondje. Naarmate kinderen de basisschoolleeftijd bereiken (6-8 jaar), verdwijnen de fantasie-angsten vaak, maar kunnen nieuwe angsten ontstaan, zoals faalangst of angst voor de dood. Kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar worden zich meer bewust van sociale dynamiek en kunnen bang zijn om afgewezen te worden of bekritiseerd.
Oorzaken van Angst bij Kinderen
Angst kan verschillende oorzaken hebben. Het is een overlevingsmechanisme dat het lichaam helpt reageren op bedreigende situaties. Angst kan erfelijk zijn; als ouders zelf angstklachten hebben, kunnen ze dit onbewust doorgeven aan hun kinderen, zowel door hun gedrag als door hun gesprekken. Ook factoren zoals vroeggeboorte of een laag geboortegewicht kunnen de kans op angststoornissen vergroten. Een slechte sfeer in het gezin, overbescherming, ziekte, of bepaalde medicijnen kunnen angst verergeren.
Het is belangrijk te erkennen dat sommige angsten een normale fase in de ontwikkeling zijn, terwijl andere mogelijk wijzen op een onderliggend probleem. Als een kind bijvoorbeeld een nare ervaring heeft gehad met een hond, kan het angst ontwikkelen voor alle honden.
Hoe Reageer Je (Niet) op de Angst van Je Kind?
De manier waarop ouders en opvoeders reageren op de angst van een kind is cruciaal. Het is belangrijk om de angst van het kind serieus te nemen en niet weg te lachen. Kinderen moeten voelen dat ze bang mogen zijn en dat hun gevoelens erkend worden. Uitspraken als “Stel je niet aan!” zijn contraproductief en kunnen ervoor zorgen dat het kind zich niet meer durft te uiten.
Het is ook belangrijk om niet boos te worden op de angst van het kind, omdat dit de spanning verhoogt en de angst versterkt. Het kind mag niet het gevoel krijgen dat zijn angst ongepast is. Vermijd het bagatelliseren van de angst of het doen alsof je zelf nooit bang bent. Kinderen voelen vaak aan wanneer ouders hun eigen angsten camoufleren, en dit kan hun vertrouwen ondermijnen.
Het is evenmin effectief om het kind overladen met geruststellingen, omdat dit de indruk kan wekken dat er echt iets aan de hand is. Het dwingen van een kind om iets angstig te doen, is meestal ook geen goede methode, omdat dit een oncontroleerbare en beangstigende situatie creëert.
Strategieën om met Angst om te Gaan
Er is geen wondermiddel om angst te laten verdwijnen, maar er zijn wel verschillende strategieën die kunnen helpen. Het is belangrijk om de angst van het kind te erkennen en erover te praten. Door naar het verhaal van het kind te luisteren, krijg je een beter zicht op de angst en kun je helpen bij het verwoorden ervan. Kleine kinderen hebben vaak de hulp van hun ouders nodig om hun angsten te verwoorden.
Help het kind de angst in kleine stapjes te overwinnen. Bied geleidelijk ervaringen aan die de angst verminderen. Prijs elke stap in de goede richting om het vertrouwen te vergroten. Bijvoorbeeld, als een kind bang is voor dieren, begin dan met het lezen van boekjes over dieren, ga daarna naar een kinderboerderij om dieren te bekijken, en laat het kind uiteindelijk, indien gewenst, een dier aaien.
Leer het kind dat angst voorbijgaat en dat het zelf oplossingen kan vinden. Laat het kind bijvoorbeeld zelf een licht aansteken in een donkere kamer of troost zoeken bij een vertrouwde knuffel.
Het is ook belangrijk om het goede voorbeeld te geven. Als ouders kalm blijven in stressvolle situaties, leren kinderen vaardigheden om zelfstandig met hun angsten om te gaan.
Wanneer Hulp Zoeken?
Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken als de angst lang aanhoudt, heel heftig is, of als het kind door de angst niet meer normaal kan functioneren. Dit kan zich uiten in symptomen zoals vasthouden aan ouders, huilen, in de broek plassen, boosheid, slaapproblemen, hoofdpijn, of buikpijn.
Als je je zorgen maakt over de angst van je kind, kun je contact opnemen met de huisarts, jeugdarts, of jeugdverpleegkundige. Zij kunnen je doorverwijzen naar een speltherapeut of pedagoog. Het is belangrijk om te onthouden dat het vragen om hulp een teken van kracht is, en dat er professionals zijn die je kunnen ondersteunen bij het omgaan met de angst van je kind.
Preventie en Ondersteuning
Naast het omgaan met bestaande angsten, is het ook belangrijk om preventieve maatregelen te nemen. Zorg voor een stabiele en veilige omgeving, en vermijd overbescherming. Moedig zelfstandigheid aan en help het kind om veerkracht te ontwikkelen. Praat openlijk over gevoelens en creëer een cultuur waarin het kind zich veilig voelt om zijn angsten te uiten.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat angst een normaal onderdeel is van het leven. Door kinderen te leren omgaan met hun angsten, help je hen om veerkrachtige en zelfverzekerde individuen te worden.
Conclusie
Angst is een veelvoorkomende emotie bij kinderen, die in verschillende vormen en intensiteiten kan voorkomen, afhankelijk van de leeftijd en de individuele ervaringen van het kind. Het is essentieel voor ouders en opvoeders om de angsten van kinderen serieus te nemen, te begrijpen welke angsten normaal zijn voor een bepaalde leeftijd, en te weten hoe ze het kind kunnen ondersteunen bij het omgaan met deze angsten. Door een veilige en ondersteunende omgeving te creëren, open te communiceren en professionele hulp te zoeken wanneer nodig, kunnen we kinderen helpen om hun angsten te overwinnen en een gezonde emotionele ontwikkeling te bevorderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
