Opvoeden: Een Gedeelde Verantwoordelijkheid voor de Ontwikkeling van het Kind
juli 13, 2025
Genderneutrale opvoeding is een benadering waarbij kinderen niet worden beperkt door traditionele genderrollen en -verwachtingen. Het doel is om kinderen de vrijheid te geven hun eigen identiteit te ontwikkelen, los van maatschappelijke normen over wat ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ is. Deze benadering is de laatste jaren steeds meer in opkomst, hoewel het in Nederland nog relatief nieuw is in vergelijking met landen als Zweden, waar het al langer wordt toegepast.
Wat Betekent Genderneutraal Opvoeden?
Genderneutraal opvoeden betekent ‘geen onderscheid makend tussen de seksen en de daaraan toegeschreven eigenschappen, gedragingen en voorkeuren’. Dit impliceert dat er in de opvoeding geen onderscheid wordt gemaakt tussen jongens en meisjes. Een jongen kan bijvoorbeeld een rok dragen, en een meisje kan met auto’s en dinosaurussen spelen. Het gaat er niet om mannelijkheid of vrouwelijkheid uit te sluiten, maar juist om kinderen met beide aspecten in aanraking te brengen. Het doel is om kinderen de wereld te laten ontdekken met alle mogelijkheden die er zijn, en hun eigen identiteit te laten ontwikkelen zonder beïnvloeding van de omgeving.
De Invloed van de Omgeving
De omgeving speelt een grote rol in de ontwikkeling van genderidentiteit. Traditioneel worden meisjes vaak aangemoedigd om met poppen te spelen en jongens met gereedschap. Meisjes worden vaak geprezen om hun uiterlijk, terwijl jongens worden aangemoedigd om stoer te zijn. Deze subtiele signalen kunnen kinderen beperken in hun ontwikkeling en hen het gevoel geven dat ze zich moeten aanpassen aan bepaalde verwachtingen. Genderneutrale opvoeding probeert deze invloed te minimaliseren door kinderen een brede stimulans te bieden en hen de vrijheid te geven om hun eigen interesses te volgen.
Waarom Genderneutraal Opvoeden?
Onderzoek suggereert dat kinderen die opgroeien in een genderneutrale omgeving minder last hebben van vooroordelen en stereotypering. Ze spelen ook gemakkelijker met kinderen van het andere geslacht. Dit komt doordat ze niet worden beperkt door traditionele genderrollen en -verwachtingen. In Zweden, waar genderneutrale scholen en toiletten steeds vaker voorkomen, is gebleken dat kinderen op deze scholen minder last hebben van vooroordelen.
Een belangrijk aspect van genderneutrale opvoeding is het vermijden van labels en categorieën. Ouders die hun kinderen genderneutraal opvoeden, kiezen er vaak voor om kleding, speelgoed en kleuren niet te labelen als ‘voor jongens’ of ‘voor meisjes’. Een meisje kan dino’s en zwaarden leuk vinden, en wie zegt dat make-up en poppen perse voor meisjes zijn? Het doel is om het kind uit beide werelden iets mee te geven en niet te beperken.
Genderneutraal versus Gendercreatief Opvoeden
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen genderneutraal en gendercreatief opvoeden. Bij genderneutraal opvoeden worden kinderen niet beperkt door traditionele genderrollen, maar ze worden nog steeds erkend als jongen of meisje. Bij gendercreatief opvoeden gaat men een stap verder: niemand behalve de ouders weet of het kind fysiek een jongen of meisje is, en het kind mag zelf bepalen waarmee het zich identificeert als het oud genoeg is. Dit geeft het kind de vrijheid om zijn of haar identiteit te creëren zonder beperkingen.
Praktische Tips voor Genderneutrale Opvoeding
Hoe ziet genderneutrale opvoeding er in de praktijk uit? Een belangrijk aspect is het vermijden van stereotiepe opmerkingen en verwachtingen. Zeg tegen een meisje niet alleen dat ze er mooi uitziet, maar ook dat ze slim en sterk is. Moedig jongens aan om hun emoties te uiten en om te luisteren naar anderen. Bied kinderen een breed scala aan speelgoed aan, zowel ‘mannelijk’ als ‘vrouwelijk’, en laat ze zelf kiezen waar ze mee willen spelen.
Het is ook belangrijk om bewust te zijn van de eigen invloed als ouder. Kinderen kopiëren hun ouders, dus als ouders meer waarde hechten aan mannelijke dingen, is de kans groter dat hun kind dat ook zal doen. Daarom is het belangrijk om vrouwelijkheid ook te waarderen en te laten zien.
De Reactie van de Omgeving
Ouders die hun kinderen genderneutraal opvoeden, kunnen soms negatieve reacties uit de omgeving ervaren. Mensen kunnen het niet begrijpen of het afkeuren. Het is belangrijk om hierop voorbereid te zijn en om een strategie te bedenken om hiermee om te gaan. Een mogelijke strategie is om uit te leggen waarom je je kind genderneutraal opvoedt en om te benadrukken dat het doel is om je kind de vrijheid te geven om zijn of haar eigen identiteit te ontwikkelen.
De Rol van Onderzoek en Expertise
Neuropsycholoog Jelle Jolles benadrukt dat de omgeving een grote rol speelt in de ontwikkeling van kinderen. Hij stelt dat meisjes die alleen met My Little Pony mogen spelen, geen vaardigheden ontwikkelen in zaken die als ‘jongensachtig’ worden gezien, zoals ruimtelijk denken. Andersom leren jongens die alleen met autootjes spelen minder goed communiceren en samenwerken. Het is volgens Jolles belangrijk om kinderen te laten opgroeien in een omgeving waar ze breed gestimuleerd worden.
Aandachtspunten en Voorzichtigheid
Bij genderneutrale opvoeding is het belangrijk om voorzichtig te zijn met het geven van suggesties die kinderen kunnen doen geloven dat er een bepaalde manier is waarop ze zich moeten gedragen of voelen. Tegen meisjes kun je bijvoorbeeld niet zeggen dat ze er mooi uitzien, omdat dit de suggestie wekt dat vrouwen ‘mooi moeten zijn’. En tegen jongens kun je niet zeggen dat ze hun spierballen moeten laten zien, omdat dit de suggestie wekt dat mannen sterk moeten zijn. Het is belangrijk om alles neutraal te benaderen.
Het is ook belangrijk om te beseffen dat genderneutrale opvoeding niet betekent dat je de verschillen tussen mannen en vrouwen moet negeren. Het gaat erom dat je de individuele kwaliteiten van elk kind moet omarmen en hen de vrijheid moet geven om hun eigen identiteit te ontwikkelen.
De Toekomst van Genderneutrale Opvoeding
Genderneutrale opvoeding is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt. Het is een benadering die kinderen de vrijheid geeft om hun eigen identiteit te ontwikkelen, los van maatschappelijke normen en verwachtingen. Hoewel het in Nederland nog relatief nieuw is, is het een trend die waarschijnlijk zal blijven groeien.
Het is belangrijk om te onthouden dat er geen ‘juiste’ manier is om een kind op te voeden. Elke ouder moet zelf beslissen wat het beste is voor zijn of haar kind. Genderneutrale opvoeding is een optie die ouders kunnen overwegen als ze hun kinderen de vrijheid willen geven om hun eigen identiteit te ontwikkelen.
Conclusie
Genderneutrale opvoeding is een benadering die zich richt op het vermijden van traditionele genderrollen en -verwachtingen. Het doel is om kinderen de vrijheid te geven hun eigen identiteit te ontwikkelen, zonder beperkingen. Hoewel de reacties op deze benadering uiteenlopen, is het duidelijk dat het een onderwerp is dat steeds meer aandacht krijgt en dat het potentieel heeft om kinderen te helpen om zich vrijer en gelukkiger te voelen. Het is belangrijk om te onthouden dat het uiteindelijke doel van opvoeding is om kinderen te helpen om de beste versie van zichzelf te worden, en genderneutrale opvoeding kan een waardevolle bijdrage leveren aan dit proces.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
