Opvoedstijlen en de Ontwikkeling van een Kind: Een Overzicht voor Ouders en Opvoeders
juli 13, 2025
De opvoeding van kinderen is een onderwerp dat voortdurend in beweging is, met verschillende benaderingen en filosofieën die de revue passeren. Recentelijk is er interesse ontstaan voor opvoedmethoden die afwijken van de traditionele Nederlandse aanpak. Een opvallend perspectief hierin wordt geboden door de Surinaamse opvoedingsstijl, zoals beschreven door cabaretier Roué Verveer in zijn boek ‘Waarom? Daarom! Opvoeden op z’n Surinaams’. Dit artikel belicht de kernaspecten van deze benadering, gebaseerd op de beschikbare informatie, en werpt een licht op de verschillen met de Nederlandse opvoeding.
De Surinaamse Opvoedingsfilosofie
De Surinaamse opvoeding, en in bredere zin de Caribische of niet-Nederlandse opvoeding, kenmerkt zich door een duidelijke hiërarchie en een nadruk op respect en gehoorzaamheid. In tegenstelling tot de Nederlandse trend van gelijkwaardigheid tussen ouder en kind, wordt in Suriname een meer traditionele rolverdeling gehanteerd. Het kind wordt gezien als iemand die beschaafd moet worden, en de ouder neemt een leidende positie in. Dit betekent dat discussie en het in twijfel trekken van de ouderlijke autoriteit doorgaans niet worden aangemoedigd.
Een belangrijk element is het concept van ‘u zeggen’ tegen volwassenen, wat in Suriname nog steeds gangbaar is en als teken van respect wordt beschouwd. Dit in tegenstelling tot Nederland, waar het gebruik van ‘u’ vaak als afstandelijk of ouderwets wordt ervaren. De waarde die aan beleefdheid wordt gehecht, is in Suriname over het algemeen hoger dan in Nederland, en dit komt tot uiting in de manier waarop kinderen worden aangesproken en gecorrigeerd.
Verschillen met de Nederlandse Opvoeding
De Nederlandse opvoeding wordt vaak gekenmerkt door een grotere nadruk op zelfstandigheid, expressie en het betrekken van het kind bij beslissingen. Ouders proberen vaak de reden achter regels uit te leggen en stimuleren hun kinderen om hun eigen mening te vormen. Dit staat in schril contrast met de Surinaamse benadering, waar de boodschap vaak directer en minder uitleggerig is.
Verveer beschrijft de Nederlandse opvoeding als ‘wil je broccoli of spinazie?’, waarmee hij de keuzevrijheid en de poging om het kind te betrekken bij beslissingen symboliseert. De Surinaamse opvoeding wordt daarentegen gekarakteriseerd als ‘je gaat doen wat ik zeg’, wat de nadruk legt op gehoorzaamheid en autoriteit.
Deze verschillen leiden soms tot verwarring en misverstanden, vooral wanneer kinderen met een Surinaamse achtergrond opgroeien in Nederland. Het kan voor hen lastig zijn om zich aan te passen aan de Nederlandse normen en waarden, en vice versa.
Straf en Discipline
Een aspect van de Surinaamse opvoeding dat vaak tot discussie leidt, is het gebruik van straf. Hoewel geweld nooit wordt gepromoot, is het gebruik van fysieke straf, zoals een tik op de handpalm, in het verleden vaker voorkwamen dan in Nederland. Een project genaamd ‘Geweldloos opvoeden’ in Suriname werd geïnspireerd door het feit dat 90 procent van de kinderen daar wel eens een tik kreeg. Hoewel deze praktijk op scholen inmiddels verboden is, blijft het een onderdeel van de opvoedingscultuur.
Het is belangrijk om te benadrukken dat de dreiging met straf vaak overdrachtelijk is bedoeld. Uitspraken als ‘Ik breek je benen’ of ‘Ik ga je rammelen’ worden vaak gebruikt om de ernst van een situatie te benadrukken, zonder dat er daadwerkelijk geweld wordt toegepast.
Een bijzondere strafmaatregel die in Suriname wordt toegepast, is ‘overliggen’, waarbij de hele klas met het hoofd voorover op de lessenaar moet liggen. Deze maatregel wordt opgelegd wanneer de klas onrustig is en de juf behoefte heeft aan rust.
De Rol van de Gemeenschap
In Suriname speelt de gemeenschap een belangrijke rol in de opvoeding van kinderen. Iedereen voelt zich betrokken bij de opvoeding en heeft het recht om een kind te corrigeren. Dit in tegenstelling tot Nederland, waar de verantwoordelijkheid voor de opvoeding primair bij de ouders ligt.
Deze gemeenschappelijke opvoeding kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben. Aan de ene kant kan het leiden tot een grotere sociale controle en een sterker gevoel van verantwoordelijkheid. Aan de andere kant kan het ook leiden tot bemoeienis en het overschrijden van grenzen.
Reacties en Interpretaties
De beschrijving van de Surinaamse opvoeding door Roué Verveer heeft verschillende reacties opgewekt. Sommigen zijn het er volledig mee eens, en herinneren zich hun eigen jeugd in Suriname met nostalgie. Anderen zijn kritischer en wijzen op de mogelijke negatieve gevolgen van een autoritaire opvoeding.
Het is belangrijk om te benadrukken dat de Surinaamse opvoeding niet per definitie ‘beter’ of ‘slechter’ is dan de Nederlandse opvoeding. Het is een andere benadering, met eigen sterke en zwakke punten. De effectiviteit van een opvoedingsmethode hangt af van verschillende factoren, zoals de persoonlijkheid van het kind, de culturele context en de waarden van de ouders.
Conclusie
De Surinaamse opvoeding, zoals beschreven door Roué Verveer, biedt een interessant perspectief op normen en waarden in de opvoeding. Het kenmerkt zich door een duidelijke hiërarchie, respect voor autoriteit en een sterke rol voor de gemeenschap. Hoewel deze benadering verschilt van de Nederlandse opvoeding, is het belangrijk om te onthouden dat er geen ‘juiste’ of ‘foute’ manier van opvoeden is. De effectiviteit van een opvoedingsmethode hangt af van de specifieke context en de individuele behoeften van het kind. Het is waardevol om verschillende perspectieven te overwegen en te leren van andere culturen, om zo tot een bewuste en effectieve opvoedingsaanpak te komen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
