Een Stevige Basis: Essentiële Elementen voor een Goede Opvoeding
juli 13, 2025
De behandeling van angststoornissen bij kinderen vereist een zorgvuldige aanpak, waarbij rekening gehouden wordt met de specifieke behoeften van het kind en de beschikbare behandelmethoden. Deze informatie is gebaseerd op de beschikbare gegevens en richt zich op het bieden van een overzicht van de huidige kennis en aanbevelingen.
Angststoornissen: Een Algemene Beschouwing
Angst is een normale emotie die iedereen ervaart. Echter, wanneer angst overweldigend wordt, het dagelijks functioneren belemmert en gepaard gaat met fysieke symptomen, kan er sprake zijn van een angststoornis. Neurobiologisch onderzoek wijst op een disfunctie van het ‘hersenangstcircuit’, waarbij de locus coeruleus een belangrijke rol speelt. De activiteiten in dit circuit worden gereguleerd door neurotransmitters zoals serotonine, GABA, noradrenaline en glutamaat. Bij angststoornissen kan er een verstoring zijn in deze neurotransmittersystemen. Persoonlijkheidskenmerken zoals neuroticisme en introversie kunnen de vatbaarheid voor het ontwikkelen van een angststoornis vergroten.
Diagnostiek en Evaluatie
Een accurate diagnose is essentieel voor een effectieve behandeling. Het is belangrijk om samen met het kind en de ouders de klachten, beïnvloedende factoren en gevolgen van de angst te definiëren. Bij oudere kinderen en adolescenten is het belangrijk om te bepalen in hoeverre het dagelijks functioneren wordt belemmerd en wat de lijdensdruk is. Ook het aanwezig zijn van vermijdingsgedrag is een belangrijke indicator. Bij aanwijzingen voor een somatische aandoening is gericht lichamelijk en aanvullend onderzoek noodzakelijk, vooral bij oudere patiënten, aangezien het risico op een onderliggende medische oorzaak toeneemt.
Behandelmethoden
Er zijn verschillende behandelmethoden beschikbaar voor angststoornissen bij kinderen. De keuze van de behandeling hangt af van de ernst van de angststoornis, de leeftijd van het kind en de specifieke kenmerken van de klachten.
Cognitieve Gedragstherapie (CGT)
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een effectieve behandelmethode voor angststoornissen. CGT richt zich op het identificeren en veranderen van negatieve gedachten en gedragspatronen die de angst in stand houden. Bij kinderen met angststoornissen kan CGT helpen om angstige gedachten op realiteitswaarde te beoordelen en bij te stellen. Technieken zoals exposuretherapie, waarbij het kind geleidelijk wordt blootgesteld aan de gevreesde situatie, kunnen effectief zijn bij het verminderen van angst. CGT kan worden uitgevoerd door klinisch psychologen, psychotherapeuten, GZ-psychologen en cognitief gedragstherapeutisch medewerkers.
Problem-Solving Treatment (PST)
Problem-solving treatment (PST) is een korte psychologische behandeling die gericht is op het vergroten van het probleemoplossend vermogen en het gevoel van controle over problemen. PST is gebaseerd op de principes van CGT en kan effectief zijn bij het verminderen van psychische klachten die samenhangen met onopgeloste problemen. PST kan worden toegepast door verschillende hulpverleners, waaronder huisartsen en poh-ggz, mits zij goed getraind zijn.
Zelfhulpmethoden
Zelfhulpmethoden, zoals zelfhulpboeken en internetprogramma’s, kunnen een waardevolle aanvulling zijn op professionele behandeling. Er zijn aanwijzingen dat zelfhulp-CGT, begeleid door een praktijkverpleegkundige, even effectief kan zijn als gebruikelijke zorg van de huisarts bij milde tot matige angststoornissen. Bij specifieke fobieën en sociale fobieën kan directe behandeling door een therapeut echter effectiever zijn dan zelfhulpbehandeling. Het is belangrijk om te controleren of de patiënt kan lezen en toegang heeft tot internet voordat zelfhulpmethoden worden aanbevolen.
Medicatie
In sommige gevallen kan medicatie, zoals antidepressiva, worden overwogen bij de behandeling van angststoornissen. De beslissing om medicatie voor te schrijven moet zorgvuldig worden afgewogen, rekening houdend met de potentiële bijwerkingen en de individuele omstandigheden van het kind.
Aanvullende Therapieën
Yoga en mindfulness kunnen mogelijk werkzaam zijn bij de behandeling van angststoornissen, hoewel de kwaliteit van het bewijs laag is. Mindfulness, afkomstig uit het boeddhisme, richt zich op het ontwikkelen van een niet-oordelend bewustzijn van ervaringen in het huidige moment. Meta-analyses hebben een positief effect van op mindfulness gebaseerde therapievormen op angstsymptomen aangetoond.
Specifieke Angststoornissen en Behandeling
Gegeneraliseerde Angststoornis
Bij een gegeneraliseerde angststoornis is er sprake van aanhoudende en overmatige zorgen over verschillende aspecten van het leven. Behandeling kan bestaan uit voorlichting, CGT en eventueel medicatie.
Sociale Fobie
Bij een sociale fobie is er sprake van intense angst in sociale situaties. Behandeling kan bestaan uit voorlichting, CGT, en in sommige gevallen medicatie. Groeps-CGT en zelfhulpboeken met begeleiding kunnen effectief zijn.
Paniekstoornis
Bij een paniekstoornis zijn er plotselinge aanvallen van intense angst, gepaard gaand met fysieke symptomen zoals hartkloppingen en kortademigheid. Behandeling kan bestaan uit voorlichting, CGT en eventueel medicatie.
Specifieke Fobie
Bij een specifieke fobie is er sprake van intense angst voor een specifieke object of situatie. Behandeling kan bestaan uit voorlichting, CGT en exposuretherapie.
Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS)
Bij een obsessieve-compulsieve stoornis zijn er opdringerige gedachten (obsessies) en dwanghandelingen (compulsies). Behandeling wordt bij voorkeur uitgevoerd door een psycholoog of psychiater met ervaring in CGT met responspreventie.
Posttraumatische Stressstoornis (PTSS)
Bij een posttraumatische stressstoornis zijn er klachten na een traumatische gebeurtenis. Behandeling kan bestaan uit traumagerichte CGT of eye movement desensitisatie en reprocessing (EMDR).
Belang van Gezondheidsvaardigheden en Taalbeheersing
Een bepaalde mate van gezondheidsvaardigheden en beheersing van de Nederlandse taal is een voorwaarde voor effectieve CGT. Patiënten moeten in staat zijn om informatie te lezen, te schrijven en psychologisch te reflecteren op hun gedrag en gedachten. Voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden of taalbarrières is het belangrijk om informatie op maat te geven, bijvoorbeeld met behulp van gesprekskaarten.
Conclusie
Angststoornissen komen veel voor bij kinderen en vereisen een zorgvuldige diagnose en behandeling. CGT is een effectieve behandelmethode, maar er zijn ook andere opties beschikbaar, zoals PST, zelfhulpmethoden en medicatie. Het is belangrijk om de behandeling af te stemmen op de individuele behoeften van het kind en rekening te houden met factoren zoals gezondheidsvaardigheden en taalbeheersing. Een goede samenwerking tussen ouders, zorgverleners en het kind is essentieel voor een succesvolle behandeling.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
