Opvoeden in een Diverse Samenleving: Uitdagingen en Ondersteuning voor Ouders
juli 12, 2025
Inleiding
In de jeugd- en opvoedingssector zijn vragenlijsten een essentieel hulpmiddel om het functioneren van gezinnen en de opvoedingspraktijken van ouders in kaart te brengen. Deze instrumenten bieden inzicht in het gedrag van ouders, de kwaliteit van de gezinsrelaties en de omstandigheden rond de opvoeding van kinderen. In dit artikel worden de belangrijkste vragenlijsten besproken die gericht zijn op het opvoedgedrag van ouders en het functioneren van gezinnen, zoals de Vragenlijst Ouders over Opvoeding (VOOO), de Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), de Opvoedingsbelastingvragenlijst (OBVL) en de Verkorte Schaal voor Ouderlijk Gedrag (VSOG). Deze instrumenten worden gebruikt door onderwijsprofessionals, jeugdverleners en onderzoekers om een beeld te krijgen van de opvoedingsomstandigheden en om eventuele problemen te signaleren.
Vragenlijst Ouders over Opvoeding (VOOO)
De Vragenlijst Ouders over Opvoeding (VOOO) is een zelfrapportage-instrument dat in kaart brengt welke inzet een ouder levert ten aanzien van de opvoeding van een bepaald kind, hoe hij/zij dit beleeft, of zich hierbij moeilijkheden voordoen en waar deze moeilijkheden mee te maken kunnen hebben. De VOOO helpt zo de toenemende vraag te beantwoorden naar de mogelijkheid om op systematische en efficiënte wijze informatie over de gezinsopvoeding vanuit een insidersperspectief te leveren. Samen met andere instrumenten, die bijvoorbeeld het outsidersperspectief in kaart brengen, kan een genuanceerd beeld ten behoeve van diagnostiek en onderzoek worden gevormd.
De VOOO is geschikt voor ouders van kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 17 jaar. Er zijn vier leeftijdsversies, waardoor de VOOO geschikt is voor ouders van kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 17 jaar. Er zijn aparte normen voor vaders en moeders. Een opvoeder kan de VOOO zowel digitaal als op papier invullen. Normscores worden via een online applicatie automatisch berekend, waarna de gebruiker per e-mail een rapport ontvangt.
De VOOO bevat informatie over de afname en interpretatie, en bevat ook een wetenschappelijke verantwoording met uitgebreide toelichtingen op de uitgangspunten, normering en schaling, betrouwbaarheid en validiteit. De handleiding bevat ook toegang tot de online applicatie op www.vooo.nl en verwerking van één ingevulde vragenlijst inbegrepen.
Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO)
De Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO) meet het functioneren van ouders binnen het gezin in de opvoeding van hun kinderen. De VGFO is bedoeld voor ouders met kinderen van 0 tot en met 18 jaar. De vragenlijst wordt ingevuld door de ouders en bevat 28 items verdeeld over vijf schalen: basiszorg, opvoeding, sociale contacten, jeugdbeleving en partnerrelatie. Daarnaast wordt ook het totale gezinsfunctioneren gemeten.
De VGFO wordt gebruikt om een beeld te krijgen van het functioneren van het gezin en de problemen die ouders in het gezin ervaren. De ouder geeft op een vierpuntsschaal aan in hoeverre de uitspraak overeenkomt met de eigen situatie. De antwoordmogelijkheden lopen uiteen van "Geldt niet" tot "Geldt helemaal".
Opvoedingsbelastingvragenlijst (OBVL)
De Opvoedingsbelastingvragenlijst (OBVL) meet de opvoedingsbelasting die ouders ervaren in de opvoeding van hun kind(eren) in leeftijd van 0 t/m 18 jaar. De OBVL maakt deel uit van een brede set aan vragenlijsten: de Vragenlijsten Gezin en Opvoeding (VG&O). Deze set in zijn geheel meet behalve de Opvoedingsbelasting (OBVL) ook het Gezinsfunctioneren (VGFO), het Ouderlijk Gedrag (VSOG) en de Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG). Van al deze varianten is ook een versie voor pleegouders beschikbaar.
De OBVL bevat vijf subschalen: problemen met opvoeder-kindrelatie, problemen met opvoeden, depressieve stemmingen, rolbeperking en gezondheidsklachten. Daarnaast kan er een score voor totale opvoedbelasting worden berekend. De resultaten kunnen een aanvulling of basis zijn voor de diagnostiek en evaluatiegesprekken. Ook kan de OBVL gebruikt worden om vooruitgang of verandering te meten.
Er is ook een verkorte versie beschikbaar, de OBVL-K. Deze heeft tien vragen die informatie leveren over drie subschalen: problemen met opvoeder-kindrelatie, problemen met opvoeden en depressieve stemmingen.
Verkorte Schaal voor Ouderlijk Gedrag (VSOG)
De Verkorte Schaal voor Ouderlijk Gedrag (VSOG) meet het gedrag van ouders in de opvoeding van hun kind(eren) in leeftijd van 0 t/m 18 jaar. De VSOG maakt deel uit van een brede set aan vragenlijsten: de Vragenlijsten Gezin en Opvoeding (VG&O). Deze set in zijn geheel meet behalve het Ouderlijk Gedrag (VSOG) ook het Gezinsfunctioneren (VGFO), de Opvoedingsbelasting (OBVL) en de Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG). Van al deze varianten is ook een versie voor pleegouders beschikbaar.
De VSOG bevat vijf subschalen: positieve betrokkenheid, regels aanleren, materieel belonen, straffen, fysiek straffen. De ouder geeft op een schaal aan in hoeverre de uitspraak overeenkomt met de eigen situatie. De antwoordmogelijkheden lopen uiteen van "Niet aanwezig" tot "Volledig aanwezig".
Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG)
De Vragenlijst Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG) geeft een overzicht van belangrijke (ingrijpende of stressvolle) gebeurtenissen in het leven van kind(eren) in leeftijd van 0 t/m 18 jaar. De VMG maakt deel uit van een brede set aan vragenlijsten: de Vragenlijsten Gezin en Opvoeding (VG&O). Deze set in zijn geheel meet behalve de Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG) ook het Ouderlijk Gedrag (VSOG), het Gezinsfunctioneren (VGFO) en de Opvoedingsbelasting (OBVL). Van al deze varianten is ook een versie voor pleegouders beschikbaar.
De VMG meet de impact van belangrijke gebeurtenissen op het functioneren van het gezin. De ouder geeft aan in hoeverre de gebeurtenis een rol speelt in de opvoeding van het kind. De antwoordmogelijkheden lopen uiteen van "Niet aanwezig" tot "Volledig aanwezig".
Conclusie
De gebruikte vragenlijsten zoals de Vragenlijst Ouders over Opvoeding (VOOO), de Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), de Opvoedingsbelastingvragenlijst (OBVL), de Verkorte Schaal voor Ouderlijk Gedrag (VSOG) en de Vragenlijst Meegemaakte Gebeurtenissen (VMG) bieden een overzicht van het functioneren van gezinnen en het gedrag van ouders. Deze instrumenten zijn essentieel voor de beoordeling van de opvoedingsomstandigheden en het signaleren van eventuele problemen. Ze helpen hulpverleners en onderzoekers om een beeld te krijgen van de situatie en kunnen dienen als ondersteuning bij de diagnostiek en evaluatie. De keuze voor het juiste instrument hangt af van de doelgroep, de doelen en de context waarin het wordt gebruikt.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
