Vakbladen over opvoeding: Wat professionals en ouders kunnen leren
juli 11, 2025
De opvoeding van kinderen in twee talen, ook wel tweetaligheid genoemd, is een veelbesproken onderwerp in de onderwijs- en gezondheidssector. De vraag is of dit een voordelige oplossing is voor kinderen en hoe dit effect heeft op hun cognitieve, taalkundige en sociale ontwikkeling. De bronnen die beschikbaar zijn, geven een overzicht van de voordelen van een tweetalige opvoeding en hetgeen er over te zeggen valt over eventuele nadelen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste voordelen van een tweetalige opvoeding, gebaseerd op de gegevens uit de bronnen.
Cognitieve voordelen van tweetaligheid
Een van de belangrijkste voordelen van een tweetalige opvoeding is het positieve effect op de cognitieve ontwikkeling van kinderen. Volgens onderzoek, zoals uitgevoerd door Blom en collega’s (2017), hebben tweetalige kinderen betere executieve functies dan eentalige kinderen. Dit omvat het vermogen om aandacht te richten op belangrijke informatie, het onderdrukken van onbelangrijke prikkels en het wisselen tussen taken. Deze vaardigheden zijn van groot belang voor het leren en het oplossen van problemen.
Daarnaast blijkt uit onderzoek van Woumans et al. (2016) dat kinderen die in een tweetalige omgeving opgroeien, beter in staat zijn om cognitieve taken uit te voeren. Dit onderzoek toonde aan dat kinderen die thuis een andere taal spreken dan op school, een voordeel hebben ten opzichte van eentalige kinderen. Na een jaar bleken deze kinderen significant beter te scoren op intelligentietests. Dit suggereert dat de cognitieve flexibiliteit van de hersenen wordt gestimuleerd door het leren van meerdere talen.
Een ander voordeel van tweetaligheid is dat het het vermogen van kinderen om te denken en te redeneren versterkt. Volgens onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijken tweetalige kinderen sneller te kunnen anticiperen op het gedrag van anderen. Dit wordt ook wel ‘theory of mind’ genoemd, wat wil zeggen dat kinderen kunnen inschatten wat anderen denken of voelen. Dit vermogen ontwikkelt zich bij tweetalige kinderen vaak eerder dan bij enkeltalige kinderen.
Taalontwikkeling en woordenschat
Een veelgehoorde mening is dat een tweetalige opvoeding leidt tot een tekort aan vocabulaire per taal. Dit is ook aangetroffen in onderzoek. Zo blijkt dat de vocabulaire van tweetalige kinderen per taal kleiner is dan die van eentalige kinderen. Echter, dit is geen nadeel, omdat het totale vocabulaire van het kind even groot is als dat van een eentalig kind. Dit komt doordat de taalvaardigheden van het kind in beide talen ontwikkelen.
Bijvoorbeeld, kinderen die in het Nederlands en Fries opgroeien, hebben in totaal een even groot vocabulaire als kinderen die alleen in het Nederlands opgroeien. Het verschil is dat het vocabulaire van het kind in elke taal kleiner is. Hierdoor lijkt het soms alsof het kind een taalachterstand heeft, maar dit is tijdelijk. Tijdens de basisschoolperiode wordt deze achterstand vaak opgevangen, waardoor het kind in staat is om de woordenschat van beide talen goed te beheersen.
Daarnaast ontwikkelen tweetalige kinderen vroeger een bewustzijn van correcte grammatica. Dit wordt ook wel ‘metalinguïstische vaardigheden’ genoemd. Volgens onderzoek van Heitzman (2012) leren tweetalige kinderen deze vaardigheden eerder dan enkeltalige kinderen. Dit komt doordat het kind in staat is om de betekenis van woorden los te zien van de context van de zin. Dit helpt bij het leren van taal en het begrijpen van grammatica.
Sociale en communicatieve vaardigheden
Bij de opvoeding van kinderen in twee talen ontstaat er ook een positief effect op de sociale en communicatieve vaardigheden. Volgens onderzoek van de Universiteit van Amsterdam hebben tweetalige kinderen betere communicatieve vaardigheden dan eentalige kinderen. Ze maken beter gebruik van non-verbale informatie, zoals gebaren en intonatie, en zijn zich meer bewust van de kennis en bedoelingen van hun gesprekspartner. Dit helpt bij het opbouwen van betere relaties en het begrijpen van sociale contexten.
Bijvoorbeeld, kinderen die in een tweetalige omgeving opgroeien, zijn vaak beter in het begrijpen van de gedachten en intenties van anderen. Dit betekent dat ze sneller kunnen anticiperen op het gedrag van anderen. Dit is belangrijk voor het leren van sociale vaardigheden en het opbouwen van betrouwbare relaties met leeftijdsgenoten.
Effect op de mentale gezondheid en ouderdomsproces
Een ander voordeel van een tweetalige opvoeding is het positieve effect op de mentale gezondheid en het ouderdomsproces. Onderzoek heeft aangetoond dat het spreken van twee talen het ouderdomsproces vertraagt. Kinderen die in twee talen opgroeien, blijven langer in staat om vreemde woorden te leren. Dit is vooral van toepassing op oudere leeftijd.
Bijvoorbeeld, in onderzoek uitgevoerd door Engelse onderzoekers bleek dat het ouderenbrein baat heeft bij tweetaligheid, ook als de tweede taal pas op latere leeftijd is verworven. De deelnemers die tijdens hun leven een tweede taal hebben geleerd, presteren op latere leeftijd beter dan gemiddeld op taken die worden geassocieerd met intelligentie. Dit suggereert dat het leren van meerdere talen het ouderdomsproces kan vertragen en het geheugen kan verbeteren.
Invloed op de keuze voor het onderwijs
De invloed van een tweetalige opvoeding op de keuze voor het onderwijs is ook onderwerp geweest van onderzoek. Volgens onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam blijken tweetalige kinderen later meer kansen op de arbeidsmarkt te hebben. Ze hebben een beter gevoel voor taal en scoren beter op cognitieve taken. Bovendien zijn ze minder snel dement als ze oud worden.
Deze voordelen kunnen ook van toepassing zijn op de keuze voor het onderwijs. Bijvoorbeeld, kinderen die in een tweetalige opvoeding opgroeien, hebben meer kans om een hogere opleiding te volgen. Dit komt doordat de cognitieve en sociale vaardigheden van het kind beter ontwikkeld zijn.
Beperkingen en nadelen van tweetalige opvoeding
Hoewel er veel voordelen zijn van een tweetalige opvoeding, zijn er ook enkele nadelen. Een van de nadelen is dat het vocabulaire per taal kleiner is dan bij eentalige kinderen. Dit kan lijken op een taalachterstand, maar dit is tijdelijk. Tijdens de basisschoolperiode wordt deze achterstand vaak opgevangen.
Daarnaast is het belangrijk dat de ouders voldoende inzicht hebben in de opvoeding van hun kind. Een veelgebruikte strategie is de methode van ‘één ouder, één taal’. Hierbij spreekt één ouder de ene taal en de andere ouder de andere taal. Dit helpt om ervoor te zorgen dat het kind beide talen goed beheerst.
Conclusie
De opvoeding van kinderen in twee talen biedt veel voordelen. De cognitieve, sociale en taalkundige ontwikkeling van het kind wordt hierdoor gestimuleerd. De voordelen zijn duidelijk zichtbaar in het vermogen van het kind om beter te leren, betere communicatieve vaardigheden op te bouwen en sneller te anticiperen op het gedrag van anderen. Bovendien blijkt dat het spreken van twee talen het ouderdomsproces kan vertragen en de mentale gezondheid kan verbeteren.
Hoewel er ook nadelen zijn, zoals een tijdelijke taalachterstand, zijn deze te overkomen. Het is daarom aan te raden om kinderen in twee talen op te voeden, mits de ouders voldoende inzicht hebben in de strategieën en de opvoeding. De voordelen van een tweetalige opvoeding zijn dus duidelijk zichtbaar, en kunnen helpen bij de ontwikkeling van het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
