Vacature opvoeder A2 in West-Vlaanderen: Wat ouders en onderwijskrachten moeten weten
juli 11, 2025
Trauma is een complexe en vaak onzichtbare vorm van psychische blessure die zowel bij kinderen als volwassenen kan ontstaan. In het kader van opvoeding en kinderopvang is het belangrijk om te begrijpen hoe trauma zich kan manifesteren, hoe het kan worden herkend en wat de gevolgen zijn voor het gedrag, de ontwikkeling en de relatie met ouders en onderwijsbepaleiders. In dit artikel worden de kernaspecten van trauma in relatie tot opvoeding en onderwijs uitgebreid besproken, met aandacht voor de rol van ouders, leerkrachten en het onderwijs.
Wat is trauma?
Een trauma ontstaat wanneer een persoon te maken krijgt met een gebeurtenis die zó intensief is dat het het zenuwstelsel overweldigt. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een ongeluk, mishandeling, verlies van een naaste of een schokkende ervaring. In het geval van kinderen kan trauma ook ontstaan door onvoldoende emotionele ondersteuning, verwaarlozing of een onveilig gezinssamenstel. Volgens bron [1] is een psychotrauma een wond in de psyche, die ontstaat door gebeurtenissen die niet kunnen worden verwerkt. Het kan ook ontstaan door een alledaagse situatie, zoals een medische ingreep of een echtscheiding, die een kind onzeker maakt.
Bij schooltrauma wordt vaak gesproken over schoolangst of schoolfobie. Angst voor school kan leiden tot een schooltrauma, wat kan resulteren in verminderde concentratie, emotionele terugtrekking en zelfs gedragsproblemen. In bron [3] wordt benadrukt dat het verschijnsel van trauma bij kinderen vaak onherkenbaar is en dat het vaak wordt geassocieerd met lastig gedrag. Dit kan leiden tot een verkeerde diagnose, zoals ADHD of ASS, omdat de oorzaak van het gedrag niet wordt aangepakt.
Het effect van trauma op kinderen
Het effect van trauma op kinderen is niet alleen psychisch, maar ook fysiek en sociaal. Volgens bron [3] is de gevoeligheid voor trauma afhankelijk van factoren zoals leeftijd, de kwaliteit van de vroege binding met verzorgers, andere trauma’s in het leven en erfelijke aanleg. Hoe jonger een kind is, hoe waarschijnlijker het overweldigd wordt door trauma. Kinderen die last hebben van trauma kunnen lastig gedrag vertonen, zoals het niet kunnen concentreren, veel boos zijn, zich terugtrekken, vaak ruzie hebben, niet willen luisteren, of plotselinge woede-aanvallen vertonen.
In bron [5] wordt uitgelegd dat kinderen die te maken hebben met vroegkindertijdtrauma vaak emotionele verantwoordelijkheden op zich nemen. Ze idealiseren de agressor en proberen de liefde van de ouders te behouden. Dit leidt tot een onuitwisbare indruk op het kind, die wordt opgeslagen in het lichaam en zich later kan manifesteren in angsten, depressies of andere psychische klachten.
Het gevaar van onverwerkt trauma bij ouders
Een belangrijk aspect van trauma in de opvoeding is de invloed van onverwerkt trauma bij ouders. In bron [3] wordt benadrukt dat 80% van de trauma’s door eigen ouders worden veroorzaakt. Als ouders hun eigen trauma’s niet verwerken, kunnen deze onbewust worden doorgegeven aan hun kinderen. Dit kan leiden tot stress, emotionele onzekerheid en problemen met het opvoedingsgedrag.
In bron [2] wordt uitgelegd dat kinderen van getraumatiseerde ouders zich minder goed kunnen hechten. Ze zoeken constant steun, bescherming en troost, maar als ouders hier niet op kunnen reageren, ontstaat er een verstoorde hechting. Dit kan leiden tot problemen met het opbouwen van vertrouwen, het aan gaan van contacten en het omgaan met emoties.
Wat kunnen ouders en onderwijsbepaleiders doen?
Er zijn verschillende strategieën die ouders en onderwijsbepaleiders kunnen hanteren om trauma effectief te beheren en te verminderen. In bron [1] wordt benadrukt dat het belangrijk is om grenzen duidelijk aan te geven en het kind controle te geven. Kalm blijven, ook als het moeilijk zit, is cruciaal. Kinderen hebben structuur, regelmaat en voorspelbaarheid nodig, zodat ze zich veilig voelen.
In bron [3] wordt opgemerkt dat tips en adviezen tijdelijk het gedrag kunnen verminderen, maar de oorzaak van het trauma wordt niet aangepakt. Het is daarom belangrijk om te werken aan het verwerken van het trauma in het lichaam. Dit kan worden gedaan via psychotherapie, EMDR-therapie of contact opnemen met lotgenoten.
De rol van het onderwijs bij trauma
In het onderwijs is het belangrijk om met een trauma-sensitieve aanpak te werken. In bron [1] wordt uitgelegd dat het belangrijk is om te weten wat schooltrauma is, hoe het ontstaat en wat de preventieve maatregelen zijn. In de praktijk kan dit betekenen dat leerkrachten beter kunnen omgaan met kinderen die last hebben van trauma, door hen te steunen in hun ontwikkeling en hen te helpen om zich veilig te voelen.
In bron [1] wordt ook opgemerkt dat er veel bronnen zijn om meer te weten te komen over trauma en schooltrauma. Dit zijn onder andere boeken zoals “De traumasensitieve school” van Anton Horeweg en “Een intense reis” van Marjolein Hofland. Deze boeken geven inzicht in hoe met trauma om te gaan is en hoe dit kan worden beïnvloed door de opvoeding.
Conclusie
Trauma is een complexe vorm van psychische blessure die zowel bij kinderen als volwassenen kan ontstaan. In het kader van opvoeding en onderwijs is het belangrijk om te begrijpen hoe trauma zich kan manifesteren, hoe het kan worden herkend en wat de gevolgen zijn voor het gedrag, de ontwikkeling en de relatie met ouders en onderwijsbepaleiders. Ouders en onderwijsbepaleiders moeten zich bewust zijn van de invloed van hun eigen trauma’s en proberen deze te verwerken om te voorkomen dat deze worden doorgegeven aan hun kinderen. In het onderwijs is het belangrijk om een trauma-sensitieve aanpak te hanteren, zodat kinderen met trauma beter kunnen worden ondersteund en hun ontwikkeling kan worden gestimuleerd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
