ADD, of aandachtstekortstoornis met overwegend onoplettendheid, is een neurologische aandoening die vaak pas later in de kindertijd, of zelfs in de puberteit, duidelijk wordt. In tegenstelling tot ADHD, waarbij hyperactiviteit een prominent kenmerk is, kenmerkt ADD zich voornamelijk door concentratieproblemen en een dromerige aard. Dit artikel biedt een overzicht van de kenmerken van ADD bij kinderen, met name rond de leeftijd van vijf jaar, en bespreekt mogelijke benaderingen en ondersteuning.
Wat is ADD?
ADD wordt vaak beschreven als ADHD zonder hyperactiviteit. Het is een stoornis die de informatieverwerking in de hersenen beïnvloedt, waardoor het moeilijk is om de aandacht te richten, taken te voltooien en georganiseerd te blijven. De symptomen van ADD kunnen subtieler zijn dan die van ADHD, waardoor de diagnose soms wordt gemist, vooral bij meisjes. ADD heeft een sterke erfelijke component; als één van de ouders ADD heeft, is er een kans van 75% dat een kind het ook ontwikkelt. Het is belangrijk te benadrukken dat ADD geen karaktertrek of opvoedingsfout is.
Kenmerken van ADD bij Kinderen
De kenmerken van ADD kunnen zich op verschillende manieren uiten. Kinderen met ADD kunnen moeite hebben met:
- Concentratie: Ze raken snel afgeleid en hebben moeite om de aandacht bij een taak te houden, tenzij deze zeer interessant is.
- Afmaken van taken: Het starten en voltooien van taken kan een uitdaging zijn. Ze springen gemakkelijk van de ene activiteit naar de andere zonder iets af te maken.
- Organisatie en planning: Het organiseren van spullen, het plannen van activiteiten en het maken van keuzes kan moeilijk zijn.
- Geheugen: Ze zijn vaak vergeetachtig en kwijten spullen.
- Luisteren: Informatie dringt niet altijd goed tot hen door.
- Instructies volgen: Het begrijpen en onthouden van instructies kan problematisch zijn.
- Chaotisch zijn: Ze kunnen een chaotische omgeving creëren en moeite hebben met het opruimen.
Deze kenmerken kunnen zich op verschillende manieren manifesteren. Sommige kinderen met ADD zijn rustig en dromerig, terwijl anderen meer moeite hebben met sociale interactie. Het is belangrijk op te merken dat niet elk kind dat deze kenmerken vertoont, automatisch ADD heeft. Een professionele diagnose is essentieel.
ADD en School
Op school kunnen kinderen met ADD moeite hebben met het volgen van de les, het maken van huiswerk en het bijhouden van de klas. Ze kunnen naar buiten staren, afdwalen en moeite hebben met het afronden van opdrachten. In de midden- en bovenbouw, waar huiswerk een grotere rol speelt, kunnen de problemen toenemen. Het is belangrijk dat leerkrachten en ouders samenwerken om deze kinderen te ondersteunen. Controleer extra of het lukt met huiswerk, maar vermijd negatieve bemerkingen over vergeten taken, omdat dit averechts kan werken.
Meisjes met ADD worden vaak over het hoofd gezien, omdat ze vaak goede resultaten behalen door extra inspanning te leveren. Ze compenseren hun problemen door hard te werken en kunnen daardoor lang onopgemerkt blijven. Dit kan leiden tot problemen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs of op het mbo/hbo/wo.
Ondersteuning en Behandeling
Er zijn verschillende manieren om kinderen met ADD te ondersteunen:
- Structuur en regelmaat: Het bieden van een gestructureerde omgeving met vaste routines en duidelijke verwachtingen kan helpen.
- Positieve bekrachtiging: Het belonen van goed gedrag kan het zelfvertrouwen vergroten en hen motiveren om zich beter te gedragen.
- Begrip en acceptatie: Het is belangrijk om begrip te tonen voor de uitdagingen waarmee kinderen met ADD te maken hebben en hen te accepteren zoals ze zijn.
- Aanpassingen op school: Leerkrachten kunnen aanpassingen doen, zoals het geven van kortere opdrachten, het toestaan van extra tijd en het bieden van een rustige werkplek.
- Psycho-educatie: Het volgen van psycho-educatie, waarbij zowel het kind als de ouders voorlichting en training krijgen over ADD, kan helpen om de stoornis beter te begrijpen en ermee om te gaan.
- Professionele hulp: Een gz-psycholoog of pedagogische medewerker kan helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden om met ADD om te gaan.
- Medicatie: In sommige gevallen kan medicatie een tijdelijke oplossing zijn om de symptomen te verminderen. Dit moet altijd in overleg met een arts gebeuren, rekening houdend met mogelijke bijwerkingen.
- Alternatieve therapieën: Mindfulness, neurofeedback, een dieet zonder kunstmatige toevoegingen, yoga en coaching kunnen ook helpen, maar het is belangrijk om kritisch te blijven en advies in te winnen bij experts.
Positieve Eigenschappen
Ondanks de uitdagingen die ADD met zich meebrengt, hebben kinderen met ADD ook positieve eigenschappen, zoals creativiteit, energie, spontaniteit, zorgzaamheid, humor en enthousiasme. Het is belangrijk om deze positieve eigenschappen te benutten en te stimuleren.
Diagnose en Verwijzing
Als u vermoedt dat uw kind ADD heeft, is het belangrijk om met uw huisarts te praten. De huisarts kan u eventueel doorverwijzen naar een specialist, zoals een psycholoog of psychiater, voor verder onderzoek. Een diagnose wordt gesteld aan de hand van criteria beschreven in de DSM IV, en er wordt gekeken of de problemen langer dan een half jaar bestaan, zich niet beperken tot alleen school of thuis, en voor het zevende levensjaar zijn begonnen.
ADD en andere aandoeningen
ADD komt vaak samen met andere aandoeningen voor, zoals stoornissen in het autistisch spectrum, agressieve gedragsstoornissen, motorische stoornissen, angst- en stemmingsstoornissen, tics en leerproblemen. Het is belangrijk om deze comorbiditeit in overweging te nemen bij de behandeling.
Leven met ADD
Het is mogelijk om een goed leven te leiden met ADD, met de juiste aanpassingen en ondersteuning. Sommige kinderen hebben baat bij medicatie, maar het is niet de enige manier om het leven te verbeteren. Begrip, regelmaat, structuur, de juiste voeding, lichaamsbeweging, vertrouwen, rust en luisteren naar het kind zijn essentieel.
Het is belangrijk om niet bang te zijn voor het ADD-label. Het kan juist helpen om de juiste ondersteuning te krijgen en te leren omgaan met de uitdagingen die ADD met zich meebrengt.
Conclusie
ADD is een neurologische aandoening die de aandacht, concentratie en organisatie kan beïnvloeden. Het is belangrijk om de kenmerken van ADD te herkennen en kinderen met ADD de juiste ondersteuning te bieden. Met de juiste aanpak kunnen kinderen met ADD hun potentieel bereiken en een succesvol leven leiden. Een professionele diagnose en individuele begeleiding zijn cruciaal voor een optimale ontwikkeling.
