Opvoeden met een temperamentvol kind: tips en aanpak

Een temperamentvol kind kan zowel een uitdaging als een waar genoegen zijn. De kracht van zo’n kind ligt vooral in hun intense gevoelens, sterke wil en creativiteit. Maar tegelijkertijd kunnen deze eigenschappen ook leiden tot heftige reacties, zoals driftbuien of onrust. Het opvoeden van een temperamentvol kind vereist begrip, geduld en een consistente aanpak. In dit artikel geven we overzicht van de kenmerken van temperamentvolle kinderen, de uitdagingen die hierbij kunnen optreden en praktische tips voor ouders en verzorgers.

Kenmerken van een temperamentvol kind

Een temperamentvol kind is in veel opzichten anders dan andere kinderen. Volgens Eva Bronsveld, auteur van het boek Temperamentvolle kinderen, zijn er vier belangrijke kenmerken die deze kinderen onderscheiden:

1. Intensiteit:
Een temperamentvol kind ervaart alles intens. Ze zijn enthousiast, passievol, maar kunnen ook snel van slag raken. Ze reageren heftig op zaken die anderen minder opvallen.

2. Gevoeligheid:
Temperamentvolle kinderen zijn gevoeliger voor prikkels dan andere kinderen. Ze hebben behoefte aan harmonie, voelen zich goed als ze geaccepteerd worden en geven vaak veel liefde en aandacht.

3. Opmerkzaamheid:
Zo’n kind ziet en hoort dingen die anderen vaak over het hoofd zien. Ze zijn scherpzinnig en hebben een goed oog voor detail.

4. Sterke eigen wil:
Een temperamentvol kind weet wat hij of zij wil. Ze zijn creatief en blijven volhouden tot ze iets bereiken. Ze willen zelf bepalen en hebben moeite met grenzen en autoriteit.

Bij deze kenmerken kunnen ook tegengestelde reacties optreden. Sommige temperamentvolle kinderen richten hun intensiteit naar binnen, zoals dromertjes en denkertjes. Andere kunnen explosief reageren, bijvoorbeeld door te schreeuwen of te huilen.

Uitdagingen bij het opvoeden van een temperamentvol kind

Het opvoeden van een temperamentvol kind vraagt veel van ouders. De kinderen zijn gevoeliger voor prikkels, kunnen heftiger reageren en hebben vaak last van oververmoeidheid, honger of dorst. Daarnaast is het moeilijk om hen te beïnvloeden, omdat ze hun eigen mening hebben en zich niet snel laten ompraten.

Bij het opvoeden is het belangrijk om te beseffen dat een kind met een sterke wil niet moeilijk doet, maar zich niet serieus genoeg wordt gevoeld. Ze willen gehoord worden en hebben ruimte om te kiezen, te leren en te experimenteren. Het is dus niet genoeg om te bevelen, maar het is belangrijk om te luisteren, te luwen en samen te werken aan oplossingen.

Praktische tips voor het opvoeden van een temperamentvol kind

1. Zie de kwaliteiten van je kind

Een temperamentvol kind heeft veel positieve eigenschappen, zoals creativiteit, vastberadenheid en een sterke wil. Deze kwaliteiten zijn belangrijk in onze maatschappij. Boodschappen doen, zelfstandig zijn, een plan opstellen: al deze dingen kunnen door deze kinderen goed worden gedaan. Boodschappen doen, zelfstandig zijn, een plan opstellen: al deze dingen kunnen door deze kinderen goed worden gedaan.

2. Zorg voor duidelijke structuur en regels

Temperamentvolle kinderen hebben meer behoefte aan duidelijkheid dan andere kinderen. Ze willen weten waar ze aan toe zijn en vaste regels en structuur bieden veiligheid. Bijvoorbeeld: “De regel is dat we om 8 uur het licht uitdoen, als je opschiet hebben we nog tijd voor 2 boekjes”.

3. Luister naar de mening en ideeën van je kind

Een temperamentvol kind wil dat je luistert en zijn mening respecteert. Geef je kind keuzes binnen jouw kader. Temperamentvolle kinderen vinden het moeilijk als ze iets moeten van een ander. Iets opleggen roept vaak boosheid of een driftbui op. Stop dus met zeggen wat je kind moet en geef je kind de mogelijkheid om te kiezen tussen 2 keuzes die jij acceptabel vindt.

4. Blijf contact maken als het kind een woedeaanval heeft

Als je kind negatief gedrag laat zien, beantwoord dat dan niet met straf of door ze à la the Nanny in de naughty chair apart te zetten. Dan voelen ze zich afgewezen en daar kunnen ze helemaal niet tegen. Het beste wat je kunt doen als ze een woedeaanval heeft, is contact blijven maken en ze een gevoel van veiligheid en verbinding geven. Omhels ze, of zeg ze dat je nog steeds van ze houdt. Klinkt misschien conflicterend, maar het werkt!

5. Zorg voor jezelf

Het kan voor ouders een uitdaging zijn te dealen met de heftige emoties van een temperamentvol kind. Probeer daarom goed voor jezelf te zorgen door regelmatig tijd voor jezelf te nemen. Zo bouw je ‘reserves’ op om de lastige momenten goed en geduldig te doorstaan.

6. Blijf rustig en geef duidelijke instructies

Blijf zelf rustig, ook als je kind heftig reageert. Wees kort en duidelijk in je opdrachten. Zeg wat je wél wilt zien van je kind (in plaats van wat je niet wilt). Stel geen vragen als je geen ‘nee’ wilt horen. Geef dan een opdracht.

7. Verklaar de achterliggende redenen van het gedrag

Probeer de achterliggende reden van het gedrag (de wens of het gevoel) te benoemen, verwoorden en te erkennen. Bijvoorbeeld: “Ik snap dat je het niet leuk vindt dat je geen koekje krijgt, want ze zijn zo lekker. Dat is jammer.”

8. Laat je kind zelf fouten maken

Vaak willen wij onze kinderen behoeden voor fouten. Maar kinderen, en zeker kinderen met een sterke wil, leren het beste door iets zelf te ervaren. Laat je kind dus zelf ontdekken of het wel of niet kan. Verbied iets niet, maar stel vragen over hoe hij iets wil aanpakken, of hij al een idee heeft hoe het zal gaan en wat de gevolgen kunnen zijn.

9. Leer je kind overleggen

Temperamentvolle kinderen vinden het soms moeilijk om samen te werken of om samen te spelen. Ze willen graag dat dingen gaan op hun manier en willen zich niet aanpassen. Leer je kind al jong dat het ook belangrijk is om naar anderen te luisteren en dat je je in het leven soms moet aanpassen. Veel temperamentvolle kinderen zijn goed in het vinden van creatieve oplossingen, laat je kind deze kwaliteit gebruiken.

10. Geef keuzes

Geef je kind keuzes binnen jouw kader. Temperamentvolle kinderen vinden het moeilijk als ze iets moeten van een ander. Iets opleggen roept vaak boosheid of een driftbui op. Stop dus met zeggen wat je kind moet en geef je kind de mogelijkheid om te kiezen tussen 2 keuzes die jij acceptabel vindt. Hierdoor heeft je kind het gevoel dat hij zelf kan bepalen.

Wat is de rol van de ouder?

Een temperamentvol kind heeft een ouder nodig die begripvol en tolerant is. De ouder moet een voorbeeld zijn, een steunpilaar en tegelijkertijd een partner in het leren en ontdekken. Het is belangrijk om te beseffen dat de kinderen niet moeilijk doen, maar dat ze zich niet serieus genoeg worden gevoeld. Ze willen gehoord worden en hebben ruimte om te kiezen, te leren en te experimenteren.

Conclusie

Het opvoeden van een temperamentvol kind vraagt veel van ouders, maar het kan ook een uitdaging zijn die veel leertoon geeft. Door begrip te hebben voor de kenmerken van zo’n kind, duidelijke regels en structuur aan te houden, en te luisteren naar hun mening, kan een ouder helpen om hun kind op de juiste manier te begeleiden. Het is belangrijk om geduldig te zijn, zelf rustig te blijven en het kind te laten experimenteren. Zo kan een temperamentvol kind uiteindelijk zijn positieve eigenschappen ontwikkelen en een goed leven leiden.

Bronnen

1. Opvoedkundige tips voor ouders met een temperamentvol kind
2. Kenmerken van een temperamentvol kind en hoe je voor verbinding zorgt
3. Kinderen: heb jij een temperamentvol kind? Hou deze 6 dingen dan de gaten
4. Temperamentvol kind: kenmerken, kwaliteiten en opvoedtips
5. Temperamentvolle kinderen: overgangen, intensiteit en opvoedtips
6. Temperamentvolle kinderen: cursus en tips voor ouders