Te beschermende opvoeding: gevolgen voor kinderen en hoe je dat kunt vermijden

Te beschermende opvoeding is een vorm van opvoeding waarbij ouders hun kinderen te veel beschermen en te veel controle uitoefenen over hun leven. Dit kan leiden tot gevolgen voor de psychologische ontwikkeling van het kind. In dit artikel bespreiden we wat te beschermende opvoeding inhoudt, welke gevolgen dit heeft en hoe ouders dit kunnen vermijden.

Wat is te beschermende opvoeding?

Te beschermende opvoeding wordt vaak gekoppeld aan de term “helikopterouders” of “curlingouders”. Deze termen verwijzen naar ouders die hun kinderen te veel beschermen en te veel invloed uitoefenen op hun dagelijks leven. Ze proberen alle mogelijke obstakels en risico’s van het kind af te nemen, waardoor het kind geen kans krijgt om zelf te leren omgaan met problemen of fouten te maken.

Er zijn twee soorten overbeschermend opvoeden, namelijk angstgedreven en egobetrokken. Ouders die angstgedreven overbeschermend opvoeden zijn, zijn bang voor de toenemende autonomie van hun kind. Ze focussen op het preventief oplossen van problemen, waardoor het kind niet de kans krijgt om zelf problemen op te lossen en te leren van faalervaringen. Egobetrokken overbeschermend opvoeden is gericht op het beschermen van het ego of de zelfwaardering van het kind. Deze ouders zetten het kind op een voetstuk of complimenteren het kind constant, om hun eigen zelfwaardering in stand te houden.

Gevolgen van te beschermende opvoeding

De gevolgen van te beschermende opvoeding kunnen ernstig zijn voor de psychologische ontwikkeling van het kind. Kinderen die overbeschermend worden opgevoed, ervaren een beperkt gevoel van autonomie. Ouders die problemen overnemen en te veel betrokken zijn bij het dagelijks leven van hun kind, leggen daarmee te veel druk op hun kind. Dat kan zich dan gecontroleerd en verstikt gaan voelen. Daarnaast kan het kind een loskoppeling van zijn eigen interesses en waarden ervaren, omdat er weinig mogelijkheden zijn voor zelfexploratie.

Een ander gevolg is dat kinderen moeite kunnen hebben met zelfstandigheid, omgaan met fouten en het nemen van beslissingen. Ze kunnen bijvoorbeeld vaak bevestiging of toestemming vragen bij anderen, weinig zelfvertrouwen hebben en moeilijk kunnen omgaan met nieuwe situaties die ze niet kunnen overzien. Ze kunnen ook snel in de stress raak bij tegenslag en hebben een lage frustratietolerantie.

Wat is de rol van de school?

De rol van de school is belangrijk bij het omgaan met te beschermende opvoeding. Leerkrachten kunnen bijvoorbeeld een ouderavond organiseren over opvoeden en laten zien wat er met onderzoek is aangetoond. Ze kunnen ook echt onderbouwd advies geven aan ouders. Dit is precies waar de Kennisrotonde voor is, want zij zoeken wetenschappelijke kennis om te helpen bij de opvoeding van kinderen.

Hoe kun je te beschermende opvoeding vermijden?

Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen beschermend zijn en het stimuleren van autonomie en persoonlijke ontwikkeling bij anderen. Ouders moeten leren om hun kinderen te laten leren omgaan met risico’s en fouten. Dit draagt niet alleen bij aan hun mentale en fysieke gezondheid, maar bevordert ook hun zelfstandigheid en veerkracht. Hierdoor kunnen ze later zelf als sterke volwassenen functioneren in de maatschappij.

Ouders moeten ook leren om hun eigen angsten en verwachtingen te beheren. Ze moeten leren om hun kinderen te vertrouwen en ze te laten leren omgaan met problemen. Het is belangrijk om ruimte te geven aan zelfexploratie en om te leren omgaan met fouten.

Conclusie

Te beschermende opvoeding kan ernstige gevolgen hebben voor de psychologische ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen beschermend zijn en het stimuleren van autonomie en persoonlijke ontwikkeling. Ouders moeten leren om hun kinderen te vertrouwen en ze te laten leren omgaan met risico’s en fouten. Dit draagt bij aan hun mentale en fysieke gezondheid, zelfstandigheid en veerkracht. De rol van de school is hierbij belangrijk, want leerkrachten kunnen onderbouwd advies geven aan ouders en helpen bij de opvoeding van kinderen.

Bronnen

1. https://www.nji.nl/opvoeden-en-ouderschap/opvoeding
2. https://www.desteven.nl/persoonlijke-ontwikkeling/kernkwaliteiten/beschermend
3. https://www.kennisrotonde.nl/ervaringen-uit-de-praktijk/is-een-overbeschermende-opvoedstijl-schadelijk-voor-kinderen
4. https://www.desteven.nl/persoonlijke-ontwikkeling/life-coaching/beschermd
5. https://www.nporadio1.nl/nieuws/achtergrond/bbd62fce-0653-48a6-b25f-adfefdd69aac/zorgt-een-beschermende-opvoedstijl-voor-mentale-problemen-bij-jongeren
6. https://www.kekmama.nl/artikel/kind/overbeschermd-opvoeden-opvoedstijl-helikopterouders
7. https://www.kennisrotonde.nl/vraag-en-antwoord/overbeschermend-opvoeden-en-sociaal-emotionele-ontwikkeling
8. https://persportaal.anp.nl/artikel/1c4bd1ce-854d-4bfe-b2ed-1d031d55d8bb/beschermende-opvoeding-van-kinderen-werkt-averechts
9. https://www.nji.nl/opvoeden-en-ouderschap/wat-is-belangrijk-bij-opvoeden