Islamitisch opvoeden: De kracht van Tarbiya in de praktijk

De opvoeding van kinderen is een van de belangrijkste taken van ouders en opvoeders. In de islam wordt deze verantwoordelijkheid met grote zorg en aandacht beklonken. De term tarbiya staat voor het opvoeden en onderwijzen van kinderen op een manier die hen helpt hun volledige potentieel te bereiken als mens en als moslim. Deze methode, die ook wel islamitisch opvoeden wordt genoemd, is een uitgebreid onderwerp dat in veel bronnen wordt besproken, waaronder cursussen, blogs, en lessen. In dit artikel wordt de essentie van tarbiya uitgelegd, met aandacht voor de verschillende aspecten van islamitisch opvoeden, de rol van ouders, en de praktische stappen die kunnen worden genomen om dit te realiseren.

Wat is Tarbiya?

De term tarbiya komt van het Arabische woord raba wat “groeien”, “ontwikkelen” of “versterken” betekent. In de islamitische context staat het voor het opvoeden van kinderen met als doel hen te helpen hun morele, intellectuele, en spirituele kant te ontwikkelen. Het is geen eenvoudige opleiding of les, maar een diepgaande vorm van opvoeding die zowel de persoonlijke als de sociale ontwikkeling van het kind beïnvloedt. In de bronnen wordt tarbiya vaak in verband gebracht met de opvoeding van kinderen in het algemeen, maar ook met de manier waarop ouders hun kinderen moeten begeleiden om het juiste pad van de islam te volgen.

Een belangrijk aspect van tarbiya is het feit dat het niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op het vormen van karakter, waarden, en gedrag. Dit verschilt dus van ta’liim, waarbij de opvoeding gebaseerd is op feitelijke kennis, zoals het leren bidden of het leren van de Koran. Tarbiya is daarentegen een emotionele oefening, waarbij ouders hun kinderen met oprechte aandacht moeten leren luisteren, hen opbouwen, en hen helpen hun eigen mening en inzichten te ontwikkelen.

De rol van ouders bij islamitisch opvoeden

De ouders spelen een cruciale rol in de islamitische opvoeding. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat ouders niet alleen verantwoordelijk zijn voor het lichamelijk welzijn van hun kind, maar ook voor hun morele en spirituele ontwikkeling. Volgens een uitspraak van de profeet Mohammed (s.a.w.) is het belangrijk dat ouders hun kinderen op een manier opvoeden die hen helpt om de wil van Allah te volgen. Hierbij is het van belang dat ouders zelf een voorbeeldfunctie vervullen. Want zoals in een blog staat: “De schaduw van een kromme boom kan nooit recht zijn.” Dit betekent dat ouders zelf een voorbeeld moeten zijn van hetgeen ze hun kinderen willen leren.

Een andere belangrijke uitspraak die hierbij hoort, is van Salman al-Odah, die zegt: “Zorg ervoor dat ze van jóu houden.” Dit benadruit de kracht van de relatie tussen ouders en kinderen. De opvoeding is dus niet alleen gebaseerd op kennis, maar ook op de emotionele band tussen ouders en kind. De betekenis van dit soort relatie wordt in veel bronnen benadruid, en het is een van de kernpunten van tarbiya.

De drie fasen van islamitisch opvoeden

Een veelbesproken thema in de bronnen is de verdeling van de opvoeding in drie fasen van 7 jaar, waarbij de nadruk verschuift van spel naar discipline en vervolgens naar begeleiding. Deze methode, die vaak wordt toegeschreven aan Ali ibn abi Taalib, stelt ouders in staat om hun kinderen op een manier op te voeden die past bij hun levensfase.

In de eerste 7 jaar wordt het kind opgevoed door te spelen en te leren door middel van speelse activiteiten. In deze fase is het belangrijk dat de ouders een positieve invloed uitoefenen door hun gedrag en woorden. In de tweede fase, van 7 tot 14 jaar, wordt het kind geleerd om discipline te krijgen en te leren wat goed en fout is. In deze periode is het belangrijk dat ouders hun kinderen leren om te luisteren en te respecteren, maar ook om hun eigen mening te ontwikkelen. De derde fase, vanaf 14 jaar, is gericht op begeleiding en mentorship, waarbij de ouders helpen om het kind te laten groeien tot een volwassen persoon die verantwoordelijkheid kan dragen.

De essentiële opvoedingsgebieden in de islamitische pedagogiek

In de bronnen wordt aangegeven dat de islamitische pedagogiek zich richt op zeven belangrijke opvoedingsgebieden. Dit zijn:

1. Geloofsevorming (Deen)
   Het opvoeden van kinderen in het geloof is een van de belangrijkste taken van ouders. Dit omvat het leren van gebeden, het leren van de Koran, en het leren van de morele waarden die de islam biedt.

2. Ethiek (Akhlaaq)
   De islam leert dat ethiek een cruciaal onderdeel is van het opvoeden van kinderen. Dit omvat het leren van respect, eerlijkheid, en de juiste manier van omgaan met anderen.

3. Lichamelijke ontwikkeling
   In de islam wordt aangegeven dat het lichaam een gift van Allah is. Daarom is het belangrijk dat kinderen lichaamsbeweging krijgen, gezond eten, en gezond slapen.

4. Intellectuele opvoeding
   Het leren van kennis is een van de belangrijkste taken van ouders. Dit omvat het leren van lezen, schrijven, rekenen, maar ook het leren van islamitische kennis, zoals de historie van de profeet en de gebeurtenissen uit het verleden.

5. Sociaal-emotionele ontwikkeling
   Het opvoeden van kinderen in een omgeving waarin ze leren om te communiceren, hun gevoelens te delen, en anderen te begrijpen, is belangrijk. Dit helpt kinderen om hun eigen identiteit te ontwikkelen.

6. Maatschappelijke opvoeding
   In de islam wordt benadruid dat kinderen moeten leren om een bijdrage te leveren aan de maatschappij. Dit omvat het leren van samenwerking, eerlijkheid, en het respecteren van anderen.

7. Seksuele opvoeding
   In de islam wordt aangegeven dat kinderen moeten leren om met hun lichaam om te gaan en hun eigen lichaam te leren kennen. Dit gebeurt op een manier die passend is voor hun leeftijd.

Praktische stappen voor ouders bij islamitisch opvoeden

In de bronnen wordt aangegeven dat ouders op verschillende manieren kunnen bijdragen aan de islamitische opvoeding van hun kind. Hieronder volgen enkele praktische stappen die ouders kunnen nemen:

• Geef een goed voorbeeld
  Ouders moeten zelf een voorbeeld staan van wat ze hun kinderen willen leren. Dit omvat het opbouwen van een positieve relatie, het leren omgaan met problemen, en het leren omgaan met anderen.

• Gebruik boeken en andere bronnen
  In de bronnen wordt benadruid dat het belangrijk is om kinderen te laten lezen. Dit helpt bij hun taalontwikkeling en helpt ook bij het leren van islamitische kennis. Ouders kunnen daarom een mini-bibliotheek opzetten en kinderen leren om te lezen en te leren.

• Bouw een emotionele band op
  Het is belangrijk dat ouders hun kinderen leren luisteren en hen begrijpen. Dit gebeurt door actief met hen te praten en hun mening te vragen.

• Gebruik de Koran en de hadiths
  In de bronnen wordt aangegeven dat ouders kunnen leren om te leren van de Koran en de hadiths. Dit helpt bij het leren van islamitische waarden en het leren omgaan met problemen.

• Zorg voor een goede opvoeding in de gemeenschap
  Ouders moeten ervoor zorgen dat hun kinderen op een manier worden opgevoed die past bij de islamitische waarden. Dit omvat het leren van deelname aan gemeenschapsactiviteiten, en het leren van de betekenis van het opvoeden van kinderen in de islam.

De betekenis van Tarbiya in de islamitische opvoeding

In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat tarbiya een belangrijk onderdeel is van de islamitische opvoeding. Het verschilt van ta’liim in dat het niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op het vormen van karakter, waarden, en gedrag. Dit maakt het tot een krachtige methode om kinderen op te voeden, zodat ze in staat zijn om hun volledige potentieel te bereiken als mens en als moslim.

In de bronnen wordt ook benadruid dat ouders een cruciale rol spelen in de islamitische opvoeding. Ze moeten een voorbeeldfunctie vervullen en hun kinderen leren om te luisteren, te respecteren, en hun eigen mening te ontwikkelen. Daarnaast is het belangrijk dat ouders hun kinderen helpen om hun eigen identiteit te ontwikkelen, en dat ze hen leren omgaan met de maatschappelijke omstandigheden.

Conclusie

De islamitische opvoeding, ook wel tarbiya genoemd, is een belangrijk onderdeel van de opvoeding van kinderen. Het verschilt van andere methoden in dat het niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op het vormen van karakter, waarden, en gedrag. De rol van ouders is cruciaal in deze opvoeding, en het is belangrijk dat zij een voorbeeldfunctie vervullen. Daarnaast is het belangrijk dat ouders hun kinderen helpen om hun eigen identiteit te ontwikkelen en hen leren omgaan met de maatschappelijke omstandigheden. De methode van tarbiya is dus een krachtige manier om kinderen op te voeden, zodat ze in staat zijn om hun volledige potentieel te bereiken als mens en als moslim.

Bronnen

1. De methodologie van Tarbiyah
2. De schaduw van een kromme boom kan nooit recht zijn
3. Islamitische opvoeding
4. Forum over islamitisch opvoeden
5. Oase-NL5: Diensten
6. Islam-Wise: Onderwijs en opvoeding
7. Tarbiyah in de islam
8. De basis van islamitisch opvoeden
9. Islamitische opvoeding
10. Tarbiya versus Taliem
11. Islamitisch opvoeden: Wat is dat volgens ons?
12. Mindful Tarbiya: Leren en groeien